9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 70:
Line 70: − + − +
→Description of three vital organs
==== Description of three vital organs ====
==== Description of three vital organs ====
तत्र हृदये दश धमन्यः प्राणापानौ मनो बुद्धिश्चेतना महाभूतानि च नाभ्यामरा इव प्रतिष्ठितानि, शिरसि इन्द्रियाणि इन्द्रियप्राणवहानि च स्रोतांसि सूर्यमिव गभस्तयः संश्रितानि, बस्तिस्तु स्थूलगुदमुष्कसेवनीशुक्रमूत्रवाहिनीनां नाडी(ली)नां मध्ये मूत्रधारोऽम्बुवहानां सर्वस्रोतसामुदधिरिवापगानां प्रतिष्ठा , बहुभिश्च तन्मूलैर्मर्मसञ्ज्ञकैः स्रोतोभिर्गगनमिव दिनकरकरैर्व्याप्तमिदं शरीरम्||४||
तत्र हृदये दश धमन्यः प्राणापानौ मनो बुद्धिश्चेतना महाभूतानि च नाभ्यामरा इव प्रतिष्ठितानि, शिरसि इन्द्रियाणि इन्द्रियप्राणवहानि च स्रोतांसि सूर्यमिव गभस्तयः संश्रितानि, बस्तिस्तु स्थूलगुदमुष्कसेवनीशुक्रमूत्रवाहिनीनां नाडी(ली)नां मध्ये मूत्रधारोऽम्बुवहानां सर्वस्रोतसामुदधिरिवापगानां प्रतिष्ठा, बहुभिश्च तन्मूलैर्मर्मसञ्ज्ञकैः स्रोतोभिर्गगनमिव दिनकरकरैर्व्याप्तमिदं शरीरम्||४||
तेषां त्रयाणामन्यतमस्यापि भेदादाश्वेव शरीरभेदः स्यात्, आश्रयनाशादाश्रितस्यापि विनाशः; तदुपघातात्तु घोरतरव्याधिप्रादुर्भावः; तस्मादेतानि विशेषेण रक्ष्याणि बाह्याभिघाद्वातादिभ्यश्च||५||
तेषां त्रयाणामन्यतमस्यापि भेदादाश्वेव शरीरभेदः स्यात्, आश्रयनाशादाश्रितस्यापि विनाशः; तदुपघातात्तु घोरतरव्याधिप्रादुर्भावः; तस्मादेतानि विशेषेण रक्ष्याणि बाह्याभिघाद्वातादिभ्यश्च||५||
tatra hr̥dayē daśa dhamanyaḥ prāṇāpānau manō buddhiścētanā mahābhūtāni ca nābhyāmarā iva pratiṣṭhitāni, śirasi indriyāṇi indriyaprāṇavahāni ca srōtāṁsi sūryamiva gabhastayaḥ saṁśritāni, bastistu sthūlagudamuṣkasēvanīśukramūtravāhinīnāṁ nāḍī(lī)nāṁ m adhyē mūtradhārō'mbuvahānāṁ sarvasrōtasāmudadhirivāpagānāṁ pratiṣṭhā , bahubhiśca tanmūlairmarmasañjñakaiḥ srōtōbhirgaganamiva dinakarakarairvyāptamidaṁ śarīram||4||
tatra hr̥dayē daśa dhamanyaḥ prāṇāpānau manō buddhiścētanā mahābhūtāni ca nābhyāmarā iva pratiṣṭhitāni, śirasi indriyāṇi indriyaprāṇavahāni ca srōtāṁsi sūryamiva gabhastayaḥ saṁśritāni, bastistu sthūlagudamuṣkasēvanīśukramūtravāhinīnāṁ nāḍī(lī)nāṁ m adhyē mūtradhārō'mbuvahānāṁ sarvasrōtasāmudadhirivāpagānāṁ pratiṣṭhā, bahubhiśca tanmūlairmarmasañjñakaiḥ srōtōbhirgaganamiva dinakarakarairvyāptamidaṁ śarīram||4||
tēṣāṁ trayāṇāmanyatamasyāpi bhēdādāśvēva śarīrabhēdaḥ syāt, āśrayanāśādāśritasyāpi vināśaḥ; tadupaghātāttu ghōrataravyādhiprādurbhāvaḥ; tasmādētāni viśēṣēṇa rakṣyāṇi bāhyābhighādvātādibhyaśca||5||
tēṣāṁ trayāṇāmanyatamasyāpi bhēdādāśvēva śarīrabhēdaḥ syāt, āśrayanāśādāśritasyāpi vināśaḥ; tadupaghātāttu ghōrataravyādhiprādurbhāvaḥ; tasmādētāni viśēṣēṇa rakṣyāṇi bāhyābhighādvātādibhyaśca||5||