Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 306: Line 306:  
''Raktapitta'' is caused by food having predominantly unctuous-hot and rough-hot properties. The former often gives rise to the upward movement and the latter to the downward movement of ''raktapitta''. The upward movement in ''raktapitta'' is associated with ''kapha'', the downward one with ''vata'' and that from both the passages is associated with both ''kapha'' and ''vata''. [23-24]
 
''Raktapitta'' is caused by food having predominantly unctuous-hot and rough-hot properties. The former often gives rise to the upward movement and the latter to the downward movement of ''raktapitta''. The upward movement in ''raktapitta'' is associated with ''kapha'', the downward one with ''vata'' and that from both the passages is associated with both ''kapha'' and ''vata''. [23-24]
   −
==== Consequneces of styptic therapy in rakta-pitta ====
+
==== Consequneces of styptic therapy in ''rakta-pitta'' ====
    
अक्षीणबलमांसस्य रक्तपित्तं यदश्नतः|
 
अक्षीणबलमांसस्य रक्तपित्तं यदश्नतः|
 
तद्दोषदुष्टमुत्क्लिष्टं नादौ  स्तम्भनमर्हति||२५||
 
तद्दोषदुष्टमुत्क्लिष्टं नादौ  स्तम्भनमर्हति||२५||
 +
 
गलग्रहं पूतिनस्यं मूर्च्छायमरुचिं ज्वरम्|
 
गलग्रहं पूतिनस्यं मूर्च्छायमरुचिं ज्वरम्|
 
गुल्मं प्लीहानमानाहं किलासंकृच्छ्रमूत्रताम्||२६||
 
गुल्मं प्लीहानमानाहं किलासंकृच्छ्रमूत्रताम्||२६||
 +
 
कुष्ठान्यर्शांसि वीसर्पं वर्णनाशं भगन्दरम्|  
 
कुष्ठान्यर्शांसि वीसर्पं वर्णनाशं भगन्दरम्|  
 
बुद्धीन्द्रियोपरोधं च कुर्यात् स्तम्भितमादितः||२७||
 
बुद्धीन्द्रियोपरोधं च कुर्यात् स्तम्भितमादितः||२७||
 +
 
तस्मादुपेक्ष्यं बलिनो बलदोषविचारिणा |  
 
तस्मादुपेक्ष्यं बलिनो बलदोषविचारिणा |  
 
रक्तपित्तं प्रथमतप्रवृद्धंसिद्धिमिच्छता||२८||  
 
रक्तपित्तं प्रथमतप्रवृद्धंसिद्धिमिच्छता||२८||  
 +
 
akṣīṇabalamāṁsasya raktapittaṁ yadaśnataḥ|
 
akṣīṇabalamāṁsasya raktapittaṁ yadaśnataḥ|
 
taddōṣaduṣṭamutkliṣṭaṁ  nādau stambhanamarhati||25||
 
taddōṣaduṣṭamutkliṣṭaṁ  nādau stambhanamarhati||25||
 +
 
galagrahaṁ pūtinasyaṁ mūrcchāyamaruciṁ  jvaram|
 
galagrahaṁ pūtinasyaṁ mūrcchāyamaruciṁ  jvaram|
 
gulmaṁ plīhānamānāhaṁ  kilāsaṁ  r̥cchramūtratām||26||
 
gulmaṁ plīhānamānāhaṁ  kilāsaṁ  r̥cchramūtratām||26||
 +
 
kuṣṭhānyarśāṁsi vīsarpaṁ varṇanāśaṁ bhagandaram|  
 
kuṣṭhānyarśāṁsi vīsarpaṁ varṇanāśaṁ bhagandaram|  
 
buddhīndriyōparōdhaṁ ca kuryāt stambhitamāditaḥ||27||
 
buddhīndriyōparōdhaṁ ca kuryāt stambhitamāditaḥ||27||
 +
 
tasmādupēkṣyaṁbalinō  baladōṣavicāriṇ raktapittaṁ  
 
tasmādupēkṣyaṁbalinō  baladōṣavicāriṇ raktapittaṁ  
 
prathamataḥ ravr̥ddhaṁsiddhimicchatā||28||
 
prathamataḥ ravr̥ddhaṁsiddhimicchatā||28||
 +
 
akShINabalamAMsasya raktapittaM yadashnataH|  
 
akShINabalamAMsasya raktapittaM yadashnataH|  
 
taddoShaduShTamutkliShTaM nAdau stambhanamarhati||25||  
 
taddoShaduShTamutkliShTaM nAdau stambhanamarhati||25||  
 +
 
galagrahaM pUtinasyaM mUrcchAyamaruciM jvaram|  
 
galagrahaM pUtinasyaM mUrcchAyamaruciM jvaram|  
 
gulmaM plIhAnamAnAhaM kilAsaM kRucchramUtratAm||26||  
 
gulmaM plIhAnamAnAhaM kilAsaM kRucchramUtratAm||26||  
 +
 
kuShThAnyarshAMsi vIsarpaM varNanAshaM bhagandaram|  
 
kuShThAnyarshAMsi vIsarpaM varNanAshaM bhagandaram|  
 
buddhIndriyoparodhaM ca kuryAt stambhitamAditaH||27||  
 
buddhIndriyoparodhaM ca kuryAt stambhitamAditaH||27||  
 +
 
tasmAdupekShyaM balino baladoShavicAriNA [6] |  
 
tasmAdupekShyaM balino baladoShavicAriNA [6] |  
 
raktapittaM prathamataH pravRuddhaM [7] siddhimicchatA||28||
 
raktapittaM prathamataH pravRuddhaM [7] siddhimicchatA||28||
   −
Stambhana (styptic therapy) should not be given at first in hemorrhagic disorders having excessive impurities, aggravated doshas and in a person who is not emaciated and weak and originated from excess nourishment. If checked at the very start, it produces throat congestion, foetid smell from the nose, fainting, anorexia, fever, gulma, spleen enlargement, hardness of bowels, leucoderma, dysuria, skin disorders, piles, erysipelas, loss of complexion, fistula-in-ano, obstruction to intellect and senses.  
+
''Stambhana'' (styptic therapy) should not be given at first in hemorrhagic disorders having excessive impurities, aggravated ''doshas'' and in a person who is not emaciated and weak and originated from excess nourishment. If checked at the very start, it produces throat congestion, fetid smell from the nose, fainting, anorexia, fever, ''gulma'', spleen enlargement, hardness of bowels, leucoderma, dysuria, skin disorders, piles, erysipelas, loss of complexion, fistula-in-ano, obstruction to intellect and senses.  
Hence for successful management, one should at first ignore (should not give styptic therapy) the haemorrhagic disorder after assessing the strength and condition or morbity in a strong patient. (25-28)
+
 
 +
Hence for successful management, one should at first ignore (should not give styptic therapy) the hemorrhagic disorder after assessing the strength and condition or morbidity in a strong patient. [25-28]
    
प्रायेण हि  समुत्क्लिष्टमामदोषाच्छरीरिणाम्|
 
प्रायेण हि  समुत्क्लिष्टमामदोषाच्छरीरिणाम्|
 
वृद्धिं  प्रयातिपित्तासृक्तस्मात्तल्लङ्घ्यमादितः||२९||
 
वृद्धिं  प्रयातिपित्तासृक्तस्मात्तल्लङ्घ्यमादितः||२९||
 +
 
मार्गौ दोषानुबन्धं च निदानं प्रसमीक्ष्य च|
 
मार्गौ दोषानुबन्धं च निदानं प्रसमीक्ष्य च|
 
लङ्घनं रक्तपित्तादौ तर्पणं वा प्रयोजयेत्||३०||
 
लङ्घनं रक्तपित्तादौ तर्पणं वा प्रयोजयेत्||३०||
 +
 
prāyēṇa hi mutkliṣṭamāmadōṣāccharīriṇām|  
 
prāyēṇa hi mutkliṣṭamāmadōṣāccharīriṇām|  
 
vr̥ddhiṁ prayāti pittāsr̥ktasmāttallaṅghyamāditaḥ||29||
 
vr̥ddhiṁ prayāti pittāsr̥ktasmāttallaṅghyamāditaḥ||29||
 +
 
mārgau  dōṣānubandhaṁ ca nidānaṁ prasamīkṣya ca|  
 
mārgau  dōṣānubandhaṁ ca nidānaṁ prasamīkṣya ca|  
 
laṅghanaṁ raktapittādau tarpaṇaṁ vā prayōjayēt||30||
 
laṅghanaṁ raktapittādau tarpaṇaṁ vā prayōjayēt||30||
 +
 
prAyeNa hi samutkliShTamAmadoShAccharIriNAm|  
 
prAyeNa hi samutkliShTamAmadoShAccharIriNAm|  
 
vRuddhiM prayAti pittAsRuktasmAttalla~gghyamAditaH||29||  
 
vRuddhiM prayAti pittAsRuktasmAttalla~gghyamAditaH||29||  
 +
 
mArgau doShAnubandhaM ca nidAnaM prasamIkShya ca|  
 
mArgau doShAnubandhaM ca nidAnaM prasamIkShya ca|  
 
la~gghanaM raktapittAdau tarpaNaM vA prayojayet||30||
 
la~gghanaM raktapittAdau tarpaNaM vA prayojayet||30||
   −
Mostly the raktapitta is aggravated by amadosha, hence patient should be managed with lightening measures. The physician should apply in the beginning of raktapitta, lightening or nourishing measure according to passage, association of dosha and etiology. (29-30)
+
Mostly the ''raktapitta'' is aggravated by ''amadosha'', hence patient should be managed with lightening measures. The physician should apply in the beginning of ''raktapitta'', lightening or nourishing measure according to passage, association of ''dosha'' and etiology. [29-30]
    
==== Nourishment regimen ====
 
==== Nourishment regimen ====

Navigation menu