9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 629:
Line 629: + Line 634:
Line 635: + Line 639:
Line 641: + Line 649:
Line 652: − + + + + + Line 664:
Line 671: + + + + Line 675:
Line 686: + + + + + − + + + − +
→Various basti formulations
यष्ट्याह्वयस्याष्टपलेन सिद्धं पयः शताह्वाफलपिप्पलीभिः|
यष्ट्याह्वयस्याष्टपलेन सिद्धं पयः शताह्वाफलपिप्पलीभिः|
युक्तं ससर्पिर्मधु वातरक्तवैस्वर्यवीसर्पहितो निरूहः||४६||
युक्तं ससर्पिर्मधु वातरक्तवैस्वर्यवीसर्पहितो निरूहः||४६||
यष्ट्याह्वलोध्राभयचन्दनैश्च शृतं पयोऽग्र्यं कमलोत्पलैश्च|
यष्ट्याह्वलोध्राभयचन्दनैश्च शृतं पयोऽग्र्यं कमलोत्पलैश्च|
सशर्करं क्षौद्रयुतं सुशीतं पित्तामयान् हन्ति सजीवनीयम्||४७||
सशर्करं क्षौद्रयुतं सुशीतं पित्तामयान् हन्ति सजीवनीयम्||४७||
yaṣṭyāhvayasyāṣṭapalēna siddhaṁ payaḥ śatāhvāphalapippalībhiḥ|
yaṣṭyāhvayasyāṣṭapalēna siddhaṁ payaḥ śatāhvāphalapippalībhiḥ|
yuktaṁ sasarpirmadhu vātaraktavaisvaryavīsarpahitō nirūhaḥ||46||
yuktaṁ sasarpirmadhu vātaraktavaisvaryavīsarpahitō nirūhaḥ||46||
yaṣṭyāhvalōdhrābhayacandanaiśca śr̥taṁ payō'gryaṁ kamalōtpalaiśca|
yaṣṭyāhvalōdhrābhayacandanaiśca śr̥taṁ payō'gryaṁ kamalōtpalaiśca|
saśarkaraṁ kṣaudrayutaṁ suśītaṁ pittāmayān hanti sajīvanīyam||47||
saśarkaraṁ kṣaudrayutaṁ suśītaṁ pittāmayān hanti sajīvanīyam||47||
yaShTyAhvayasyAShTapalena siddhaM payaH shatAhvAphalapippalIbhiH|
yaShTyAhvayasyAShTapalena siddhaM payaH shatAhvAphalapippalIbhiH|
yuktaM sasarpirmadhu vAtaraktavaisvaryavIsarpahito nirUhaH||46||
yuktaM sasarpirmadhu vAtaraktavaisvaryavIsarpahito nirUhaH||46||
yaShTyAhvalodhrAbhayacandanaishca shRutaM payo~agryaM kamalotpalaishca|
yaShTyAhvalodhrAbhayacandanaishca shRutaM payo~agryaM kamalotpalaishca|
sasharkaraM kShaudrayutaM sushItaM pittAmayAn hanti sajIvanIyam||47||
sasharkaraM kShaudrayutaM sushItaM pittAmayAn hanti sajIvanIyam||47||
Kvātha dravya: kshīrapākārtha kalka dravya- yashţi, lodhra, uśīra, chandana, padma, utpala 4 Prasruta
Kvātha dravya: kshīrapākārtha kalka dravya- yashţi, lodhra, uśīra, chandana, padma, utpala 4 Prasruta
Āvāpa–sharkarā
Āvāpa–sharkarā
Guņa- Pitta roga nāshaka(46-47)
Guņa- Pitta roga nāshaka[46-47]
द्विकार्षिकाश्चन्दनपद्मकर्धियष्ट्याह्वरास्नावृषसारिवाश्च|
द्विकार्षिकाश्चन्दनपद्मकर्धियष्ट्याह्वरास्नावृषसारिवाश्च|
सलोध्रमञ्जिष्ठमथाप्यनन्ताबलास्थिरादितृणपञ्चमूलम् ||४८||
सलोध्रमञ्जिष्ठमथाप्यनन्ताबलास्थिरादितृणपञ्चमूलम् ||४८||
तोये समुत्क्वाथ्य रसेन तेन शृतं पयोऽर्धाढकमम्बुहीनम्|
तोये समुत्क्वाथ्य रसेन तेन शृतं पयोऽर्धाढकमम्बुहीनम्|
जीवन्तिमेदर्धिशतावरीभिर्वीराद्विकाकोलिकशेरुकाभिः||४९||
जीवन्तिमेदर्धिशतावरीभिर्वीराद्विकाकोलिकशेरुकाभिः||४९||
सितोपलाजीवकपद्मरेणु प्रपौण्डरीकैः कमलोत्पलैश्च|
सितोपलाजीवकपद्मरेणु प्रपौण्डरीकैः कमलोत्पलैश्च|
लोध्रात्मगुप्तामधुकैर्विदारीमुञ्जातकैः केशरचन्दनैश्च||५०||
लोध्रात्मगुप्तामधुकैर्विदारीमुञ्जातकैः केशरचन्दनैश्च||५०||
पिष्टैर्घृतक्षौद्रयुतैर्निरूहं ससैन्धवं शीतलमेव दद्यात्|
पिष्टैर्घृतक्षौद्रयुतैर्निरूहं ससैन्धवं शीतलमेव दद्यात्|
प्रत्यागते धन्वरसेन शालीन् क्षीरेण वाऽद्यात् परिषिक्तगात्रः||५१||
प्रत्यागते धन्वरसेन शालीन् क्षीरेण वाऽद्यात् परिषिक्तगात्रः||५१||
दाहातिसारप्रदरास्रपित्तहृत्पाण्डुरोगान् विषमज्वरं च|
दाहातिसारप्रदरास्रपित्तहृत्पाण्डुरोगान् विषमज्वरं च|
सगुल्ममूत्रग्रहकामलादीन् सर्वामयान् पित्तकृतान्निहन्ति||५२||
सगुल्ममूत्रग्रहकामलादीन् सर्वामयान् पित्तकृतान्निहन्ति||५२||
dvikārṣikāścandanapadmakardhiyaṣṭyāhvarāsnāvr̥ṣasārivāśca|
dvikārṣikāścandanapadmakardhiyaṣṭyāhvarāsnāvr̥ṣasārivāśca|
salōdhramañjiṣṭhamathāpyanantābalāsthirāditr̥ṇapañcamūlam ||48||
salōdhramañjiṣṭhamathāpyanantābalāsthirāditr̥ṇapañcamūlam ||48||
tōyē samutkvāthya rasēna tēna śr̥taṁ payō'rdhāḍhakamambuhīnam|
tōyē samutkvāthya rasēna tēna śr̥taṁ payō'rdhāḍhakamambuhīnam|
jīvantimēdardhiśatāvarībhirvīrādvikākōlikaśērukābhiḥ||49||
jīvantimēdardhiśatāvarībhirvīrādvikākōlikaśērukābhiḥ||49||
sitōpalājīvakapadmarēṇu prapauṇḍarīkaiḥ kamalōtpalaiśca|
sitōpalājīvakapadmarēṇu prapauṇḍarīkaiḥ kamalōtpalaiśca|
lōdhrātmaguptāmadhukairvidārīmuñjātakaiḥ kēśaracandanaiśca||50||
lōdhrātmaguptāmadhukairvidārīmuñjātakaiḥ kēśaracandanaiśca||50||
piṣṭairghr̥takṣaudrayutairnirūhaṁ sasaindhavaṁ śītalamēva dadyāt|
piṣṭairghr̥takṣaudrayutairnirūhaṁ sasaindhavaṁ śītalamēva dadyāt|
pratyāgatē dhanvarasēna śālīn kṣīrēṇa vā'dyāt pariṣiktagātraḥ||51||
pratyāgatē dhanvarasēna śālīn kṣīrēṇa vā'dyāt pariṣiktagātraḥ||51||
dāhātisārapradarāsrapittahr̥tpāṇḍurōgān viṣamajvaraṁ ca|
dāhātisārapradarāsrapittahr̥tpāṇḍurōgān viṣamajvaraṁ ca|
sagulmamūtragrahakāmalādīn sarvāmayān pittakr̥tānnihanti||52||
sagulmamūtragrahakāmalādīn sarvāmayān pittakr̥tānnihanti||52||
dvikArShikAshcandanapadmakardhiyaShTyAhvarAsnAvRuShasArivAshca|
dvikArShikAshcandanapadmakardhiyaShTyAhvarAsnAvRuShasArivAshca|
salodhrama~jjiShThamathApyanantAbalAsthirAditRuNapa~jcamUlam ||48||
salodhrama~jjiShThamathApyanantAbalAsthirAditRuNapa~jcamUlam ||48||
toye samutkvAthya rasena tena shRutaM payo~ardhADhakamambuhInam|
toye samutkvAthya rasena tena shRutaM payo~ardhADhakamambuhInam|
jIvantimedardhishatAvarIbhirvIrAdvikAkolikasherukAbhiH||49||
jIvantimedardhishatAvarIbhirvIrAdvikAkolikasherukAbhiH||49||
sitopalAjIvakapadmareNu prapauNDarIkaiH kamalotpalaishca|
sitopalAjIvakapadmareNu prapauNDarIkaiH kamalotpalaishca|
lodhrAtmaguptAmadhukairvidArImu~jjAtakaiH kesharacandanaishca||50||
lodhrAtmaguptAmadhukairvidArImu~jjAtakaiH kesharacandanaishca||50||
piShTairghRutakShaudrayutairnirUhaM sasaindhavaM shItalameva dadyAt|
piShTairghRutakShaudrayutairnirUhaM sasaindhavaM shItalameva dadyAt|
pratyAgate dhanvarasena shAlIn kShIreNa vA~adyAt pariShiktagAtraH||51||
pratyAgate dhanvarasena shAlIn kShIreNa vA~adyAt pariShiktagAtraH||51||
dAhAtisArapradarAsrapittahRutpANDurogAn viShamajvaraM ca|
dAhAtisArapradarAsrapittahRutpANDurogAn viShamajvaraM ca|
sagulmamUtragrahakAmalAdIn sarvAmayAn pittakRutAnnihanti||52||
sagulmamUtragrahakAmalAdIn sarvAmayAn pittakRutAnnihanti||52||
Dravya Dose
Dravya Dose
Madhu 2 Madhu-prasruta
Madhu 2 Madhu-prasruta
Saindhava 1 Karsha
Saindhava 1 Karsha
Sneha-ghrita 2 Prasruta
Sneha-ghrita 2 Prasruta
Kalka dravya- jivanti, meda, vriddhi, shatavari, kshiravidari, kakoli, kasheru, mishri, jivaka, kamala kesara, punďarīka kāshţha, rakta kamala, nīla kamala, atmaguptā, yashţi,vidārikanda, munjātaka, nāgakeśara, chandana 1 Prasruta
''Kalka dravya- jivanti, meda, vriddhi, shatavari, kshiravidari, kakoli, kasheru, mishri, jivaka, kamala kesara, punďarika kashtha, rakta kamala, neela kamala, atmagupta, yashţi,vidārikanda, munjātaka, nagakeshara, Chandana,'' one Prasruta
Kvātha dravya- chandana, padmakāshţha, vriddhi, yashţi, rāsnā, vāsā, anantamūla, lodhra, manjishţhā, anantā, balāmūla, sthirādi varga, truņapancamūla (2 tolā each) jala-8 parts; reduced to 1/4thkshīra-½ aďhaka; boiled till kshīrāvaśesha. 4 Prasruta
Kvātha dravya- chandana, padmakāshţha, vriddhi, yashţi, rāsnā, vāsā, anantamūla, lodhra, manjishţhā, anantā, balāmūla, sthirādi varga, truņapancamūla (2 tolā each) jala-8 parts; reduced to 1/4thkshīra-½ aďhaka; boiled till kshīrāvaśesha. 4 Prasruta
Guņa- destroys dāha, atisāra, pradara, raktapitta, hrodroga, pānďu roga, vishama jwara, gulma, mūtrakricchra, kāmalā and pittaja vikāra.(48-52)
Guņa- destroys dāha, atisāra, pradara, raktapitta, hrodroga, pānďu roga, vishama jwara, gulma, mūtrakricchra, kāmalā and pittaja vikāra.[48-52]
द्राक्षादिकाश्मर्यमधूकसेव्यैः ससारिवाचन्दनशीतपाक्यैः|
द्राक्षादिकाश्मर्यमधूकसेव्यैः ससारिवाचन्दनशीतपाक्यैः|