Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 913: Line 913:  
After taking (emetic) medicines, if one restricts the urges (vomiting bouts) or get obstructed because of vitiated ''kapha'', then the excessively vitiated ''vata'' causes body stiffness. This results in stiffness, tremor, pricking pain, fainting, cramps and fatigue. This condition shall be managed with all ''vata'' alleviating treatments like oleation, sudation etc. [76-77]
 
After taking (emetic) medicines, if one restricts the urges (vomiting bouts) or get obstructed because of vitiated ''kapha'', then the excessively vitiated ''vata'' causes body stiffness. This results in stiffness, tremor, pricking pain, fainting, cramps and fatigue. This condition shall be managed with all ''vata'' alleviating treatments like oleation, sudation etc. [76-77]
   −
==== Complication of jeevadana (bleeding) and its management ====
+
==== Complication of ''jeevadana'' (bleeding) and its management ====
    
अतितीक्ष्णं मृदौ कोष्ठे लघुदोषस्य भेषजम्|  
 
अतितीक्ष्णं मृदौ कोष्ठे लघुदोषस्य भेषजम्|  
 
दोषान् हृत्वा विनिर्मथ्य जीवं हरति शोणितम्||७८||  
 
दोषान् हृत्वा विनिर्मथ्य जीवं हरति शोणितम्||७८||  
 +
 
तेनान्नं मिश्रितं दद्याद्वायसाय शुनेऽपि वा|  
 
तेनान्नं मिश्रितं दद्याद्वायसाय शुनेऽपि वा|  
 
भुङ्क्ते तच्चेद्वदेज्जीवं न भुङ्क्ते पित्तमादिशेत्||७९||  
 
भुङ्क्ते तच्चेद्वदेज्जीवं न भुङ्क्ते पित्तमादिशेत्||७९||  
 +
 
शुक्लं वा भावितं वस्त्रमावानं कोष्णवारिणा|  
 
शुक्लं वा भावितं वस्त्रमावानं कोष्णवारिणा|  
 
प्रक्षालितं विवर्णं स्यात् पित्ते  शुद्धं तु शोणिते||८०||  
 
प्रक्षालितं विवर्णं स्यात् पित्ते  शुद्धं तु शोणिते||८०||  
 +
 
तृष्णामूर्च्छामदार्तस्य कुर्यादामरणात् क्रियाम्|  
 
तृष्णामूर्च्छामदार्तस्य कुर्यादामरणात् क्रियाम्|  
 
तस्य पित्तहरीं सर्वामतियोगे च या हिता  ||८१||  
 
तस्य पित्तहरीं सर्वामतियोगे च या हिता  ||८१||  
 +
 
मृगगोमहिषाजानां सद्यस्कं जीवतामसृक्|  
 
मृगगोमहिषाजानां सद्यस्कं जीवतामसृक्|  
 
पिबेज्जीवाभिसन्धानं जीवं तद्ध्याशु गच्छति  ||८२||  
 
पिबेज्जीवाभिसन्धानं जीवं तद्ध्याशु गच्छति  ||८२||  
 +
 
तदेव दर्भमृदितं रक्तं बस्तिं प्रदापयेत्|  
 
तदेव दर्भमृदितं रक्तं बस्तिं प्रदापयेत्|  
 
श्यामाकाश्मर्यबदरीदूर्वोशीरैः शृतं पयः||८३||  
 
श्यामाकाश्मर्यबदरीदूर्वोशीरैः शृतं पयः||८३||  
 +
 
घृतमण्डाञ्जनयुतं शीतं बस्तिं प्रदापयेत्|  
 
घृतमण्डाञ्जनयुतं शीतं बस्तिं प्रदापयेत्|  
 
पिच्छाबस्तिं सुशीतं वा घृतमण्डानुवासनम्||८४||
 
पिच्छाबस्तिं सुशीतं वा घृतमण्डानुवासनम्||८४||
Line 932: Line 938:  
atitīkṣṇaṁ mr̥dau kōṣṭhē laghudōṣasya bhēṣajam|  
 
atitīkṣṇaṁ mr̥dau kōṣṭhē laghudōṣasya bhēṣajam|  
 
dōṣān hr̥tvā vinirmathya jīvaṁ harati śōṇitam||78||  
 
dōṣān hr̥tvā vinirmathya jīvaṁ harati śōṇitam||78||  
 +
 
tēnānnaṁ miśritaṁ dadyādvāyasāya śunē'pi vā|  
 
tēnānnaṁ miśritaṁ dadyādvāyasāya śunē'pi vā|  
 
bhuṅktē taccēdvadējjīvaṁ na bhuṅktē pittamādiśēt||79||  
 
bhuṅktē taccēdvadējjīvaṁ na bhuṅktē pittamādiśēt||79||  
 +
 
śuklaṁ vā bhāvitaṁ vastramāvānaṁ kōṣṇavāriṇā|  
 
śuklaṁ vā bhāvitaṁ vastramāvānaṁ kōṣṇavāriṇā|  
 
prakṣālitaṁ vivarṇaṁ syāt pittē  śuddhaṁ tu śōṇitē||80||  
 
prakṣālitaṁ vivarṇaṁ syāt pittē  śuddhaṁ tu śōṇitē||80||  
 +
 
tr̥ṣṇāmūrcchāmadārtasya kuryādāmaraṇāt kriyām|  
 
tr̥ṣṇāmūrcchāmadārtasya kuryādāmaraṇāt kriyām|  
 
tasya pittaharīṁ sarvāmatiyōgē ca yā hitā  ||81||  
 
tasya pittaharīṁ sarvāmatiyōgē ca yā hitā  ||81||  
 +
 
mr̥gagōmahiṣājānāṁ sadyaskaṁ jīvatāmasr̥k|  
 
mr̥gagōmahiṣājānāṁ sadyaskaṁ jīvatāmasr̥k|  
 
pibējjīvābhisandhānaṁ jīvaṁ taddhyāśu gacchati  ||82||  
 
pibējjīvābhisandhānaṁ jīvaṁ taddhyāśu gacchati  ||82||  
 +
 
tadēva darbhamr̥ditaṁ raktaṁ bastiṁ pradāpayēt|  
 
tadēva darbhamr̥ditaṁ raktaṁ bastiṁ pradāpayēt|  
 
śyāmākāśmaryabadarīdūrvōśīraiḥ śr̥taṁ payaḥ||83||  
 
śyāmākāśmaryabadarīdūrvōśīraiḥ śr̥taṁ payaḥ||83||  
 +
 
ghr̥tamaṇḍāñjanayutaṁ śītaṁ bastiṁ pradāpayēt|  
 
ghr̥tamaṇḍāñjanayutaṁ śītaṁ bastiṁ pradāpayēt|  
 
picchābastiṁ suśītaṁ vā ghr̥tamaṇḍānuvāsanam||84||  
 
picchābastiṁ suśītaṁ vā ghr̥tamaṇḍānuvāsanam||84||  
Line 947: Line 959:  
atitIkShNaM mRudau koShThe laghudoShasya bheShajam|  
 
atitIkShNaM mRudau koShThe laghudoShasya bheShajam|  
 
doShAn hRutvA vinirmathya jIvaM harati shoNitam||78||  
 
doShAn hRutvA vinirmathya jIvaM harati shoNitam||78||  
 +
 
tenAnnaM mishritaM dadyAdvAyasAya shune~api vA|  
 
tenAnnaM mishritaM dadyAdvAyasAya shune~api vA|  
 
bhu~gkte taccedvadejjIvaM na bhu~gkte pittamAdishet||79||  
 
bhu~gkte taccedvadejjIvaM na bhu~gkte pittamAdishet||79||  
 +
 
shuklaM vA bhAvitaM vastramAvAnaM koShNavAriNA|  
 
shuklaM vA bhAvitaM vastramAvAnaM koShNavAriNA|  
 
prakShAlitaM vivarNaM syAt pitte  shuddhaM tu shoNite||80||  
 
prakShAlitaM vivarNaM syAt pitte  shuddhaM tu shoNite||80||  
 +
 
tRuShNAmUrcchAmadArtasya kuryAdAmaraNAt kriyAm|  
 
tRuShNAmUrcchAmadArtasya kuryAdAmaraNAt kriyAm|  
 
tasya pittaharIM sarvAmatiyoge ca yA hitA  ||81||  
 
tasya pittaharIM sarvAmatiyoge ca yA hitA  ||81||  
 +
 
mRugagomahiShAjAnAM sadyaskaM jIvatAmasRuk|  
 
mRugagomahiShAjAnAM sadyaskaM jIvatAmasRuk|  
 
pibejjIvAbhisandhAnaM jIvaM taddhyAshu gacchati  ||82||  
 
pibejjIvAbhisandhAnaM jIvaM taddhyAshu gacchati  ||82||  
 +
 
tadeva darbhamRuditaM raktaM bastiM pradApayet|  
 
tadeva darbhamRuditaM raktaM bastiM pradApayet|  
 
shyAmAkAshmaryabadarIdUrvoshIraiH shRutaM payaH||83||  
 
shyAmAkAshmaryabadarIdUrvoshIraiH shRutaM payaH||83||  
 +
 
ghRutamaNDA~jjanayutaM shItaM bastiM pradApayet|  
 
ghRutamaNDA~jjanayutaM shItaM bastiM pradApayet|  
 
picchAbastiM sushItaM vA ghRutamaNDAnuvAsanam||84||  
 
picchAbastiM sushItaM vA ghRutamaNDAnuvAsanam||84||  
If in the individual with mridu koshtha (soft bowel), and less aggravated dosha, highly potent (virechana) medicine is administered, that will result in the removal of dosha after which bleeding ensues and then finally lead to evacuation of jeeva rakta (pure, functioning blood).  
+
 
If the evacuated material is mixed with food and given to crow or dog, if they eat it, it can be confirmned that it is jeeva-rakta. If, they do’t eat, then the blood is mixed with pitta (as seen in rakta-pitta).
+
If in the individual with ''mridu koshtha'' (soft bowel), and less aggravated ''dosha'', highly potent (''virechana'') medicine is administered, that will result in the removal of ''dosha'' after which bleeding ensues and then finally lead to evacuation of ''jeeva rakta'' (pure, functioning blood).  
If the evacuated blood is applied over a cloth and the cloth is washed with hot water, if the blood remains, it is bile and if the cloth clears off, it is jeeva-rakta.
+
 
When jeeva-rakta gets evacuated, it results in burning sensation, fainting and intoxication. Here all treatments for impending death, all kinds of pitta nashaka treatments and treatments told in atiyoga must be done. For those whose jeeva-rakta is getting evacuated immediately, the blood of deer, cow, buffalo, goat etc. need to be given oraly. That will sustain life because blood of animals gets immediately transformed to the human. The same blood can be used for basti by adding churna of darbha (Desmostachya bipinnata).
+
If the evacuated material is mixed with food and given to crow or dog, if they eat it, it can be confirmed that it is ''jeeva-rakta''. If, they do not eat, then the blood is mixed with ''pitta'' (as seen in ''rakta-pitta'').
Basti, coolant in nature, using milk processed with drugs like shyama (Cassia fistula), kashmari (Gmelina arborea), badara (Zizyphus mauritiana), durva (Cyonodon dactylon), usheera (Vetiveria zizanoides) need to be done. Or coolent pichchha basti or sneha basti with ghrita manda is effective. (78-84)
+
 
 +
If the evacuated blood is applied over a cloth and the cloth is washed with hot water, if the blood remains, it is bile and if the cloth clears off, it is ''jeeva-rakta''.
 +
 
 +
When ''jeeva-rakta'' gets evacuated, it results in burning sensation, fainting and intoxication. Here all treatments for impending death, all kinds of ''pitta nashaka'' treatments and treatments told in ''atiyoga'' must be done. For those whose ''jeeva-rakta'' is getting evacuated immediately, the blood of deer, cow, buffalo, goat etc. need to be given orally. That will sustain life because blood of animals gets immediately transformed to the human. The same blood can be used for ''basti'' by adding ''churna'' of ''darbha'' (Desmostachya bipinnata).
 +
 
 +
''Basti'', coolant in nature, using milk processed with drugs like ''shyama'' (Cassia fistula), ''kashmari'' (Gmelina arborea), ''badara'' (Zizyphus mauritiana), ''durva'' (Cyonodon dactylon), ''usheera'' (Vetiveria zizanoides) need to be done. Or coolant ''pichchha basti'' or ''sneha basti'' with ''ghrita manda'' is effective. [78-84]
    
==== Complication of gudavibhramsha (rectum prolapse) and its management ====
 
==== Complication of gudavibhramsha (rectum prolapse) and its management ====

Navigation menu