Changes

Jump to navigation Jump to search
34 bytes added ,  19:29, 31 March 2018
Line 141: Line 141:  
विविधं सर्पति यतो विसर्पस्तेन स स्मृतः |  
 
विविधं सर्पति यतो विसर्पस्तेन स स्मृतः |  
 
परिसर्पोऽथवा नाम्ना सर्वतः परिसर्पणात् ||११||
 
परिसर्पोऽथवा नाम्ना सर्वतः परिसर्पणात् ||११||
 +
 
vividhaṁ sarpati yatō visarpastēna sa smr̥taḥ|  
 
vividhaṁ sarpati yatō visarpastēna sa smr̥taḥ|  
 
parisarpō'thavā nāmnā sarvātaḥ parisarpaṇāt||11||  
 
parisarpō'thavā nāmnā sarvātaḥ parisarpaṇāt||11||  
 +
 
vividhaM sarpati yato visarpastena sa smRutaH|  
 
vividhaM sarpati yato visarpastena sa smRutaH|  
 
parisarpo~athavA nAmnA sarvātaH parisarpaNAt||11||  
 
parisarpo~athavA nAmnA sarvātaH parisarpaNAt||11||  
It spreads in various ways hence known as ‘visarpa’. It is also called Parisarpa due to its extensive spreading.(11)
+
 
Classification:
+
It spreads in various ways hence known as ''visarpa''. It is also called ''parisarpa'' due to its extensive spreading.[11]
 +
 
 +
==== Classification ====
 +
 
 
स च सप्तविधो दोषैर्विज्ञेयः सप्तधातुकः |  
 
स च सप्तविधो दोषैर्विज्ञेयः सप्तधातुकः |  
 
पृथक् त्रयस्त्रिभिश्चैको विसर्पो द्वन्द्वजास्त्रयः ||१२||  
 
पृथक् त्रयस्त्रिभिश्चैको विसर्पो द्वन्द्वजास्त्रयः ||१२||  
 +
 
वातिकः पैत्तिकश्चैव कफजः सान्निपातिकः |  
 
वातिकः पैत्तिकश्चैव कफजः सान्निपातिकः |  
 
चत्वार एते विसर्पा वक्ष्यन्ते द्वन्द्वजास्त्रयः ||१३||  
 
चत्वार एते विसर्पा वक्ष्यन्ते द्वन्द्वजास्त्रयः ||१३||  
 +
 
आग्नेयो वातपित्ताभ्यां ग्रन्थ्याख्यः कफवातजः |  
 
आग्नेयो वातपित्ताभ्यां ग्रन्थ्याख्यः कफवातजः |  
 
यस्तु कर्दमको घोरः स पित्तकफसम्भवः ||१४||  
 
यस्तु कर्दमको घोरः स पित्तकफसम्भवः ||१४||  
 +
 
sa ca saptavidhō dōṣairvijñēyaḥ saptadhātukaḥ|  
 
sa ca saptavidhō dōṣairvijñēyaḥ saptadhātukaḥ|  
 
pr̥thak trayastribhiścaikō visarpō dvandvajāstrayaḥ||12||  
 
pr̥thak trayastribhiścaikō visarpō dvandvajāstrayaḥ||12||  
 +
 
vātikaḥ paittikaścaiva kaphajaḥ sānnipātikaḥ|  
 
vātikaḥ paittikaścaiva kaphajaḥ sānnipātikaḥ|  
 
catvāra ētē visarpā vakṣyantē dvandvajāstrayaḥ||13||  
 
catvāra ētē visarpā vakṣyantē dvandvajāstrayaḥ||13||  
 +
 
āgnēyō vātapittābhyāṁ granthyākhyaḥ kaphavātajaḥ|  
 
āgnēyō vātapittābhyāṁ granthyākhyaḥ kaphavātajaḥ|  
 
yastu kardamakō ghōraḥ sa pittakaphasambhavaḥ||14||  
 
yastu kardamakō ghōraḥ sa pittakaphasambhavaḥ||14||  
 +
 
sa ca saptavidho dōṣairvij~jeyaH saptadhātukaH|  
 
sa ca saptavidho dōṣairvij~jeyaH saptadhātukaH|  
 
pRuthak trayastribhishcaiko visarpo dvandvajAstrayaH||12||  
 
pRuthak trayastribhishcaiko visarpo dvandvajAstrayaH||12||  
 +
 
vAtikaH paittikashcaiva kaphajaH sAnnipAtikaH|  
 
vAtikaH paittikashcaiva kaphajaH sAnnipAtikaH|  
 
catvAra ete visarpA vakShyante dvandvajAstrayaH||13||  
 
catvAra ete visarpA vakShyante dvandvajAstrayaH||13||  
 +
 
Agneyo vātapittAbhyAM granthyAkhyaH kaphavātajaH|  
 
Agneyo vātapittAbhyAM granthyAkhyaH kaphavātajaH|  
 
yastu kardamako ghoraH sa pittakaphasambhavaH||14||  
 
yastu kardamako ghoraH sa pittakaphasambhavaH||14||  
 +
 
Visarpa is of seven types as per dosha basis and it involves seven body elements.
 
Visarpa is of seven types as per dosha basis and it involves seven body elements.
 
Three types of visarpa are due to the morbidity of individual dosha; one variety is due to the morbidity of all the three dosha and three varieties are due to the morbidity of any of the two dosha.  
 
Three types of visarpa are due to the morbidity of individual dosha; one variety is due to the morbidity of all the three dosha and three varieties are due to the morbidity of any of the two dosha.  
 
Vatika, paittika, kaphaja and sannipatik these are the four varieties of visarpa and the remaining three varieties viz., vāta-pittaja, kapha-vataja and pitta-kaphaja type will now be described.  
 
Vatika, paittika, kaphaja and sannipatik these are the four varieties of visarpa and the remaining three varieties viz., vāta-pittaja, kapha-vataja and pitta-kaphaja type will now be described.  
 
The variety due to morbid vata-pitta is agnivisarpa, kapha-vata cause granthi visarpa and pitta-kapha leads to serious condition known as kardamaka visarpa. (12-14)  
 
The variety due to morbid vata-pitta is agnivisarpa, kapha-vata cause granthi visarpa and pitta-kapha leads to serious condition known as kardamaka visarpa. (12-14)  
Vitiated factors:
+
 
 +
==== Vitiated factors ====
 +
 
 
रक्तं लसीकात्वङ्मांसं दूष्यं दोषास्त्रयो मलाः |  
 
रक्तं लसीकात्वङ्मांसं दूष्यं दोषास्त्रयो मलाः |  
 
विसर्पाणां समुत्पत्तौ विज्ञेयाः सप्त धातवः ||१५||  
 
विसर्पाणां समुत्पत्तौ विज्ञेयाः सप्त धातवः ||१५||  

Navigation menu