Administrators, Editors, Bots, Bureaucrats, Charaksamhita, Moderators (CommentStreams), Interface administrators, Administrators
10,110
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 1:
Line 1: + Line 8:
Line 9: − Line 25:
Line 25: − + Line 34:
Line 34: − + − − + − − Line 201:
Line 198: − तत्रोच्चैर्भाष्यातिभाष्याभ्यांशिरस्तापशङ्खकर्णनिस्तोदश्रोत्रोपरोधमुखतालुकण्ठशोषतैमिर्यपिपासाज्वरतमक-हनुग्रहमन्यास्तम्भनिष्ठीवनोरःपार्श्वशूलस्वरभेदहिक्काश्वासादयःस्युः(१)|+ − रथक्षोभात्सन्धिपर्वशैथिल्यहनुनासाकर्णशिरःशूलतोदकुक्षिक्षोभाटोपान्त्रकूजनाध्मानहृदयेन्द्रियोपरोध-स्फिक्पार्श्ववङ्क्षणवृषणकटीपृष्ठवेदनासन्धिस्कन्धग्रीवादौर्बल्याङ्गाभितापपादशोफप्रस्वापहर्षणादयः (२)|+ − + + + + + + + + + − अजीर्णाध्यशनाभ्यांतुमुखशोषाध्मानशूलनिस्तोदपिपासागात्रसादच्छर्द्यतीसारमूर्च्छाज्वरप्रवाहणामविषादयः(५)|+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + − विषमाहिताशनाभ्यामनन्नाभिलाषदौर्बल्यवैवर्ण्यकण्डूपामागात्रसादवातादिप्रकोपजाश्चग्रहण्यर्शोविकारादयः(६)|+ − दिवास्वप्नादरोचकाविपाकाग्निनाशस्तैमित्यपाण्डुत्वकण्डूपामादाहच्छर्द्यङ्गमर्दहृत्स्तम्भजाड्यतन्द्रानिद्रा-प्रसङ्गग्रन्थिजन्मदौर्बल्यरक्तमूत्राक्षितातालुलेपाः(७)|+ − व्यवायादाशुबलनाशोरुसादशिरोबस्तिगुदमेढ्रवङ्क्षणोरुजानुजङ्घापादशूलहृदयस्पन्दननेत्रपीडाङ्गशैथिल्य-शुक्रमार्गशोणितागमनकासश्वासशोणितष्ठीवनस्वरावसादकटीदौर्बल्यैकाङ्गसर्वाङ्गरोगमुष्कश्वयथु-वातवर्चोमूत्रसङ्गशुक्रविसर्गजाड्यवेपथुबाधिर्यविषादादयःस्युः;अवलुप्यतइवगुदः,ताड्यतइवमेढ्रम्,अवसीदतीवमनो,वेपतेहृदयं,पीड्यन्तेसन्धयः,तमःप्रवेश्यतइवच(८)|+ Line 304:
Line 329: − + + + − रथक्षोभातिचङ्क्रमणात्यासनजानांस्नेहस्वेदादिवातहरंकर्मसर्वंनिदानवर्जनंच(२)|+ − अजीर्णाध्यशनजानांनिरवशेषतश्छर्दनंरूक्षःस्वेदोलङ्घनीयपाचनीयदीपनीयौषधावचारणंच(३)|+ + + + + − दिवास्वप्नजानांधूमपानलङ्घनवमनशिरोविरेचनव्यायामरूक्षाशनारिष्टदीपनीयौषधोपयोगःप्रघर्षणोन्मर्दनपरिषेचनादिश्चश्लेष्महरःसर्वोविधिः(५)|+ − + − मूत्रवैकृतबस्तिशूलेषुचोत्तरबस्तिर्विदारीगन्धादिगणजीवनीयक्षीरसंसिद्धंतैलंस्यात्||१५||+ + + + + + + + + + + + Line 700:
Line 742: − सतित्तिरिःसमयूरःसराजहंसःपञ्चमूलीपयःसिद्धःशतपुष्पामधुकरास्नाकुटजमदनफलपिप्पलीकल्कोघृततैलगुडसैन्धवयुक्तोबस्तिर्बलवर्णशुक्रजननोरसायनश्च(१)|+ − द्विपञ्चमूलीकुक्कुटरससिद्धंपयःपादशेषंपिप्पलीमधुकरास्नामदनकल्कंशर्करामधुघृतयुक्तंस्त्रीष्वतिकामानांबलजननोबस्तिः(२)|+ − मयूरमपित्तपक्षपादास्यान्त्रंस्थिरादिभिःपलिकैःसजलेपयसिपक्त्वाक्षीरशेषंमदनपिप्पलीविदारीशतकुसुमामधुककल्कीकृतंमधुघृतसैन्धवयुक्तंबस्तिंदद्यात्स्त्रीष्वतिप्रसक्तक्षीणेन्द्रियेभ्योबलवर्णकरम्(३)|+ + + + + + + + + − गोधानकुलमार्जारमूषिकशल्लकमांसानांदशपलान्भागान्सपञ्चमूलान्पयसिपक्त्वातत्पयःपिप्पलीफलकल्कसैन्धवसौवर्चलशर्करामधुघृततैलयुक्तोबस्तिर्बल्योरसायनःक्षीणक्षतस्यसन्धानकरोमथितोरस्क+ + + + − कूर्मादीनामन्यतमपिशितसिद्धंपयोगोवृषनागहयनक्रहंसकुक्कुटाण्डरसमधुघृतशर्करासैन्धवेक्षुरकात्मगुप्ताफलकल्कसंसृष्टोबस्तिर्वृद्धानामपिबलजननः(६)|+ + + − + − गोवृषबस्तवराहवृषणकर्कटचटकसिद्धंक्षीरमुच्चटकेक्षुरकात्मगुप्तामधुघृतसैन्धवयुक्तःकिञ्चिल्लवणितोबस्तिः(८)|+ − दशमूलमयूरहंसकुक्कुटक्वाथात्पञ्चप्रसृतंतैलघृतवसामज्जचतुष्प्रसृतयुक्तंशतपुष्पामुस्तहपुषाकल्कीकृतःसलवणोबस्तिःपादगुल्फोरुजानुजङ्घात्रिकवङ्क्षणबस्तिवृषणानिलरोगहरः(९)|+ + + + + + + Line 725:
Line 786: − मधुतैलंचतुःप्रसृतंशतपुष्पार्धपलंसैन्धवार्धाक्षयुक्तोबस्तिर्दीपनोबृंहणोबलवर्णकरोनिरुपद्रवोवृष्यतमोरसायनःक्रिमिकुष्ठोदावर्तगुल्मार्शोब्रध्नप्लीहमेहहरः(१३)|+ − तद्वन्मधुघृताभ्यांपयस्तुल्योबस्तिःपूर्वकल्केनबलवर्णकरोवृष्यतमोनिरुपद्रवोबस्तिमेढ्रपाकपरिकर्तिकामूत्रकृच्छ्रपित्तव्याधिहरोरसायनश्च(१४)|+ + + + + Line 733:
Line 798: − सुरासौवीरककुलत्थमांसरसमधुघृततैलसप्तप्रसृतोमुस्तशताह्वाकल्कितःसलवणोबस्तिःसर्ववातरोगहरः(१६)|+ + + + + + + − द्विपञ्चमूलत्रिफलाबिल्वमदनफलकषायोगोमूत्रसिद्धःकुटजमदनफलमुस्तपाठाकल्कितःसैन्धवयावशूकक्षौद्रतैलयुक्तोबस्तिःश्लेष्मव्याधिबस्त्याटोपवातशुक्रसङ्ग Line 957:
Line 1,027: − शतावरीगुडूचीक्षुविदार्यामलकद्राक्षाखर्जूराणांयन्त्रपीडितानांरसप्रस्थंपृथगेकैकंतद्वद्घृततैलगोमहिष्यजाक्षीराणांद्वौद्वौदद्यात्,+ − + − नीलोत्पलकदम्बपुष्प-पुण्डरीककेशरकल्कान्पृषततरक्षुमांसकुक्कुटचटकचकोरमत्ताक्षबर्हिजीवञ्जीवकुलिङ्गहंसाण्डरसवसामज्जादेश्चप्रस्थंदत्त्वासाधयेत्|+ − ब्रह्मघोषशङ्खपटहभेरीनिनादैःसिद्धंसितच्छत्रकृतच्छायंगजस्कन्धमारोपयेद्भगवन्तंवृषध्वजमभिपूज्य,तंस्नेहंत्रिभागमाक्षिकंमङ्गलाशीःस्तुतिदेवतार्चनैर्बस्तिंगमयेत्|+ − नृणांस्त्रीविहारिणांनष्टरेतसांक्षतक्षीणविषमज्वरार्तानांव्यापन्नयोनीनांवन्ध्यानांरक्तगुल्मिनीनां[१]+ − मृतापत्यानामनार्तवानांचस्त्रीणांक्षीणमांसरुधिराणांपथ्यतमंरसायनमुत्तमंवलीपलितनाशनंविद्यात्(१)|१९|+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Line 997:
Line 1,087: + − बर्हिहंसकारण्डवसारसाण्डरसानांघृततैलयोश्चैकैकंप्रस्थमष्टौप्रस्थान्क्षीरस्यदत्त्वाचन्दनमधुकमधूलिकात्वक्क्षीरीबिसमृणालनीलोत्पल+ − पटोलात्मगुप्तान्नपाकितालमस्तकखर्जूरमृद्वीकातामलकी-कण्टकारीजीवकर्षभकक्षुद्रसहामहासहाशतावरीमेदापिप्पलीह्रीबेरत्वक्पत्रकल्कांश्चदत्त्वासाधयेत्|+ + + + + + + + Line 1,032:
Line 1,130: − सहचरपलशतमुदकद्रोणचतुष्ट्येपक्त्वाद्रोणशेषेरसेसुपूतेविदारीक्षुरसप्रस्थाभ्यामष्टगुणक्षीरंघृततैलप्रस्थंबलामधुकमधूकचन्दनमधूलिकासारिवामेदामहामेदा+ − + + + + + + + − एषसर्वरोगहरोरसायनोललितानांश्रेष्ठोऽन्तःपुरचारिणीनांक्षतक्षयवातपित्तवेदनाश्वासकासहरस्त्रिभागमाक्षिकोवलीपलितनुद्वर्णरूपबलमांसशुक्रवर्धनः(३) |+ + + +
no edit summary
{{CiteButton}}
{{#seo:
{{#seo:
|title=Uttar Basti Siddhi
|title=Uttar Basti Siddhi
|type=article
|type=article
}}
}}
<big>'''[[Siddhi Sthana]] Chapter 12. Standard administration of best effective therapeutic enema'''</big>
<big>'''[[Siddhi Sthana]] Chapter 12. Standard administration of best effective therapeutic enema'''</big>
{{Infobox
{{Infobox
|data7 = Thakar A. B., Dixit U., Mhetre R.
|data7 = Thakar A. B., Dixit U., Mhetre R.
|label8 = Editors
|label8 = Editors
|data8 = Thakar A. B., Mangalasseri P., Dixit U., Deole Y.S., Basisht G.
|data8 = Thakar A. B., Mangalasseri P., Dixit U., [[Yogesh Deole|Deole Y.S.]], [[Gopal Basisht|Basisht G.]]
|label9 = Year of publication
|label9 = Year of publication
|data9 = 2020
|data9 = 2020
}}
}}
<big>'''Abstract </big>'''
<big>'''Abstract </big>'''
<div style="text-align:justify;">
<p style="text-align:justify;">The last chapter of [[Siddhi Sthana]], [[Uttar Basti Siddhi]] emphasizes upon the following:
The last chapter of [[Siddhi Sthana]], [[Uttar Basti Siddhi]] emphasizes upon the following:
#Diet regimen known as ''samsarjana krama'', to be followed after ''samshodhana'' (purification) therapy, in order to achieve normal health by enhancing appetite. Eight impediments occur if the prescribed precautions are not taken after undergoing a purification therapy. Their treatment is described.
#Diet regimen known as ''samsarjana krama'', to be followed after ''samshodhana'' (purification) therapy, in order to achieve normal health by enhancing appetite. Eight impediments occur if the prescribed precautions are not taken after undergoing a purification therapy. Their treatment is described.
#Understanding the twenty nine ''yapana [[basti]]s'' (a type of therapeutic enema) that are suitable for all persons in all seasons, as well as their ingredients, methods of preparation and benefits.
#Understanding the twenty nine ''yapana [[basti]]s'' (a type of therapeutic enema) that are suitable for all persons in all seasons, as well as their ingredients, methods of preparation and benefits.
#Steps for compiling a treatise that is understandable by most readers by using thirty six ''[[tantrayukti]]s'' (canons of exposition or tricks to understand treatise). Their importance and application is described in some detail in this chapter.
#Steps for compiling a treatise that is understandable by most readers by using thirty six ''[[tantrayukti]]s'' (canons of exposition or tricks to understand treatise). Their importance and application is described in some detail in this chapter.
'''Keywords''': ''Ashta Maha Dosha'', eight impediments, ''Yapana basti'', therapeutic enema, ''[[Tantrayukti]]'', tricks to understand the text.
'''Keywords''': ''Ashta Maha Dosha'', eight impediments, ''Yapana basti'', therapeutic enema, ''[[Tantrayukti]]'', tricks to understand the text. </p>
== Introduction ==
== Introduction ==
यथावत्सम्प्रवक्ष्यामिसिद्धान्बस्तींश्चयापनान्||१३||<br />
यथावत्सम्प्रवक्ष्यामिसिद्धान्बस्तींश्चयापनान्||१३||<br />
तत्रोच्चैर्भाष्यातिभाष्याभ्यांशिरस्तापशङ्खकर्णनिस्तोदश्रोत्रोपरोध
मुखतालुकण्ठशोषतैमिर्यपिपासाज्वरतमक-
अतिचङ्कमणात्पादजङ्घोरुजानुवङ्क्षणश्रोणीपृष्ठशूलसक्थिसादनिस्तोद-पिण्डिकोद्वेष्टनाङ्गमर्दांसाभितापसिराधमनीहर्षश्वासकासादयः(३)|
हनुग्रहमन्यास्तम्भनिष्ठीवनोरःपार्श्वशूलस्वरभेदहिक्काश्वासादयःस्युः(१)|
रथक्षोभात्सन्धिपर्वशैथिल्यहनुनासाकर्णशिरःशूलतोदकुक्षिक्षोभाटोपान्त्रकूजनाध्मानहृदयेन्द्रियोपरोध-
स्फिक्पार्श्ववङ्क्षणवृषणकटीपृष्ठवेदनासन्धिस्कन्धग्रीवादौर्बल्याङ्गाभितापपादशोफप्रस्वापहर्षणादयः (२)|
अतिचङ्कमणात्पादजङ्घोरुजानुवङ्क्षणश्रोणीपृष्ठशूलसक्थिसादनिस्तोद-
पिण्डिकोद्वेष्टनाङ्गमर्दांसाभितापसिराधमनीहर्षश्वासकासादयः(३)|
अत्यासनाद्रथक्षोभजाःस्फिक्पार्श्ववङ्क्षणवृषणकटीपृष्ठवेदनादयः(४)|
अत्यासनाद्रथक्षोभजाःस्फिक्पार्श्ववङ्क्षणवृषणकटीपृष्ठवेदनादयः(४)|
अजीर्णाध्यशनाभ्यांतुमुखशोषाध्मानशूलनिस्तोदपिपासा
गात्रसादच्छर्द्यतीसारमूर्च्छाज्वरप्रवाहणामविषादयः(५)|
विषमाहिताशनाभ्यामनन्नाभिलाषदौर्बल्यवैवर्ण्यकण्डू
पामागात्रसादवातादिप्रकोपजाश्चग्रहण्यर्शोविकारादयः(६)|
दिवास्वप्नादरोचकाविपाकाग्निनाशस्तैमित्यपाण्डुत्वकण्डू
पामादाहच्छर्द्यङ्गमर्दहृत्स्तम्भजाड्यतन्द्रानिद्रा
प्रसङ्गग्रन्थिजन्मदौर्बल्यरक्तमूत्राक्षितातालुलेपाः(७)|
व्यवायादाशुबलनाशोरुसादशिरोबस्तिगुदमेढ्रवङ्क्षणोरुजानुजङ्घापादशूल
हृदयस्पन्दननेत्रपीडाङ्गशैथिल्य
शुक्रमार्गशोणितागमनकासश्वासशोणितष्ठीवनस्वरावसाद
कटीदौर्बल्यैकाङ्गसर्वाङ्गरोगमुष्कश्वयथु-
वातवर्चोमूत्रसङ्गशुक्रविसर्गजाड्यवेपथुबाधिर्यविषादादयःस्युः;
अवलुप्यतइवगुदः,ताड्यतइवमेढ्रम्,अवसीदतीवमनो,
वेपतेहृदयं,पीड्यन्तेसन्धयः,तमःप्रवेश्यतइवच(८)|
इत्येवमेभिरष्टभिरपचारैरेतेप्रादुर्भवन्त्युपद्रवाः||१४||
इत्येवमेभिरष्टभिरपचारैरेतेप्रादुर्भवन्त्युपद्रवाः||१४||
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
तेषांसिद्धिः-तत्रोच्चैर्भाष्यातिभाष्यजानामभ्यङ्गस्वेदोपनाहधूमनस्योपरिभक्तस्नेहपानरसक्षीरादिर्वातहरःसर्वोविधिर्मौनंच(१)|
तेषांसिद्धिः-तत्रोच्चैर्भाष्यातिभाष्यजानामभ्यङ्गस्वेदोपनाह
धूमनस्योपरिभक्तस्नेहपानरसक्षीरादिर्वातहरःसर्वोविधिर्मौनंच(१)|
रथक्षोभातिचङ्क्रमणात्यासनजानां
स्नेहस्वेदादिवातहरंकर्मसर्वंनिदानवर्जनंच(२)|
अजीर्णाध्यशनजानांनिरवशेषतश्छर्दनं
रूक्षःस्वेदोलङ्घनीयपाचनीयदीपनीयौषधावचारणंच(३)|
विषमाहिताशनजानांयथास्वंदोषहराःक्रियाः(४)|
विषमाहिताशनजानांयथास्वंदोषहराःक्रियाः(४)|
दिवास्वप्नजानांधूमपानलङ्घनवमनशिरोविरेचन
मैथुनजानांजीवनीयसिद्धयोःक्षीरसर्पिषोरुपयोगः,तथावातहराःस्वेदाभ्यङ्गोपनाहावृष्याश्चाहाराःस्नेहाःस्नेहविधयोयापनाबस्तयोऽनुवासनंच;
व्यायामरूक्षाशनारिष्टदीपनीयौषधोपयोगः
प्रघर्षणोन्मर्दनपरिषेचनादिश्चश्लेष्महरःसर्वोविधिः(५)|
मैथुनजानांजीवनीयसिद्धयोःक्षीरसर्पिषोरुपयोगः,
तथावातहराःस्वेदाभ्यङ्गोपनाहावृष्याश्चाहाराः
स्नेहाःस्नेहविधयोयापनाबस्तयोऽनुवासनंच;
मूत्रवैकृतबस्तिशूलेषुचोत्तरबस्तिर्विदारीगन्धादिगण
जीवनीयक्षीरसंसिद्धंतैलंस्यात्||१५||
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
सतित्तिरिःसमयूरःसराजहंसःपञ्चमूलीपयःसिद्धःशतपुष्पामधुकरास्नाकुटजमदनफल
पिप्पलीकल्कोघृततैलगुडसैन्धवयुक्तोबस्तिर्बलवर्णशुक्रजननोरसायनश्च(१)|
द्विपञ्चमूलीकुक्कुटरससिद्धंपयःपादशेषंपिप्पलीमधुकरास्नामदनकल्कं
शर्करामधुघृतयुक्तंस्त्रीष्वतिकामानांबलजननोबस्तिः(२)|
मयूरमपित्तपक्षपादास्यान्त्रंस्थिरादिभिःपलिकैःसजलेपयसिपक्त्वाक्षीरशेषंमदनपिप्पली
विदारीशतकुसुमामधुककल्कीकृतंमधुघृतसैन्धवयुक्तं
बस्तिंदद्यात्स्त्रीष्वतिप्रसक्तक्षीणेन्द्रियेभ्योबलवर्णकरम्(३)|
कल्पश्चैषविष्किरप्रतुदप्रसहाम्बुचरेषुस्यात्,अक्षीरोरोहितादिषुचमत्स्येषु(४)|
कल्पश्चैषविष्किरप्रतुदप्रसहाम्बुचरेषुस्यात्,अक्षीरोरोहितादिषुचमत्स्येषु(४)|
गोधानकुलमार्जारमूषिकशल्लकमांसानांदशपलान्भागान्सपञ्चमूलान्पयसिपक्त्वातत्पयःपिप्पलीफलकल्क
सैन्धवसौवर्चलशर्करामधुघृततैलयुक्तोबस्तिर्बल्योरसायनःक्षीणक्षतस्यसन्धानकरोमथितोरस्क
रथगजहयभग्नवातबलासकप्रभृत्युदावर्तवातसक्तमूत्रवर्चश्शुकाणांहिततमश्च(५)|
रथगजहयभग्नवातबलासकप्रभृत्युदावर्तवातसक्तमूत्रवर्चश्शुकाणांहिततमश्च(५)|
कूर्मादीनामन्यतमपिशितसिद्धंपयोगोवृषनागहयनक्रहंसकुक्कुटाण्डरसमधुघृतशर्करा
सैन्धवेक्षुरकात्मगुप्ताफलकल्कसंसृष्टोबस्तिर्वृद्धानामपिबलजननः(६)|
कर्कटकरसश्चटकाण्डरसयुक्तःसमधुघृतशर्करोबस्तिः;इत्येतेबस्तयःपरमवृष्याःउच्चटकेक्षुरकात्मगुप्ताशृतक्षीरप्रतिभोजनानुपानात्स्त्रीशतगामिनंनरंकुर्युः(७)|
कर्कटकरसश्चटकाण्डरसयुक्तःसमधुघृतशर्करोबस्तिः;
इत्येतेबस्तयःपरमवृष्याःउच्चटकेक्षुरकात्मगुप्ताशृतक्षीरप्रतिभोजनानुपानात्स्त्रीशतगामिनंनरंकुर्युः(७)|
गोवृषबस्तवराहवृषणकर्कटचटकसिद्धंक्षीरमुच्चटकेक्षुरकात्मगुप्ता
मधुघृतसैन्धवयुक्तःकिञ्चिल्लवणितोबस्तिः(८)|
दशमूलमयूरहंसकुक्कुटक्वाथात्पञ्चप्रसृतंतैलघृतवसामज्जचतुष्प्रसृतयुक्तंशतपुष्पा
मुस्तहपुषाकल्कीकृतःसलवणोबस्तिःपादगुल्फोरुजानुजङ्घात्रिकवङ्क्षणबस्तिवृषणानिलरोगहरः(९)|
मृगविष्किरानूपबिलेशयानामेतेनैवकल्पेनबस्तयोदेयाः(१०)|
मृगविष्किरानूपबिलेशयानामेतेनैवकल्पेनबस्तयोदेयाः(१०)|
सद्योघृततैलवसामज्जचतुष्प्रस्थंहपुषार्धपलंसैन्धवार्धाक्षयुक्तोबस्तिर्वृष्यतमोमूत्रकृच्छ्रपित्तव्याधिहरोरसायनः(१२)|
सद्योघृततैलवसामज्जचतुष्प्रस्थंहपुषार्धपलंसैन्धवार्धाक्षयुक्तोबस्तिर्वृष्यतमोमूत्रकृच्छ्रपित्तव्याधिहरोरसायनः(१२)|
मधुतैलंचतुःप्रसृतंशतपुष्पार्धपलंसैन्धवार्धाक्षयुक्तोबस्तिर्दीपनो
बृंहणोबलवर्णकरोनिरुपद्रवोवृष्यतमोरसायनःक्रिमिकुष्ठोदावर्तगुल्मार्शोब्रध्नप्लीहमेहहरः(१३)|
तद्वन्मधुघृताभ्यांपयस्तुल्योबस्तिःपूर्वकल्केनबलवर्णकरोवृष्यतमो
निरुपद्रवोबस्तिमेढ्रपाकपरिकर्तिकामूत्रकृच्छ्रपित्तव्याधिहरोरसायनश्च(१४)|
तद्वन्मधुघृताभ्यांमांसरसतुल्यो[मुस्ताक्षयुक्तः
तद्वन्मधुघृताभ्यांमांसरसतुल्यो[मुस्ताक्षयुक्तः
पूर्ववद्बस्तिर्वातबलासपादहर्षगुल्मत्रिकोरुजानूरुनिकुञ्चनबस्तिवृषणमेढ्रत्रिकपृष्ठशूलहरः(१५)|
पूर्ववद्बस्तिर्वातबलासपादहर्षगुल्मत्रिकोरुजानूरुनिकुञ्चनबस्तिवृषणमेढ्रत्रिकपृष्ठशूलहरः(१५)|
सुरासौवीरककुलत्थमांसरसमधुघृततैलसप्तप्रसृतोमुस्त
शताह्वाकल्कितःसलवणोबस्तिःसर्ववातरोगहरः(१६)|
द्विपञ्चमूलत्रिफलाबिल्वमदनफलकषायोगोमूत्रसिद्धःकुटजमदनफल
मुस्तपाठाकल्कितःसैन्धवयावशूकक्षौद्रतैलयुक्तोबस्तिःश्लेष्मव्याधिबस्त्याटोपवातशुक्रसङ्ग
पाण्डुरोगाजीर्णविसूचिकालसकेषु[५]देयइति||१८||
पाण्डुरोगाजीर्णविसूचिकालसकेषु[५]देयइति||१८||
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
अतऊर्ध्वंवृष्यतमान्स्नेहान्वक्ष्यामः|
अतऊर्ध्वंवृष्यतमान्स्नेहान्वक्ष्यामः|
जीवकर्षभकमेदामहामेदात्वक्क्षीरीशृङ्गाटकमधूलिकामधुकोच्चटा पिप्पलीपुष्करबीज
शतावरीगुडूचीक्षुविदार्यामलकद्राक्षाखर्जूराणांयन्त्रपीडितानांरसप्रस्थं
पृथगेकैकंतद्वद्घृततैलगोमहिष्यजाक्षीराणांद्वौद्वौदद्यात्,
जीवकर्षभकमेदामहामेदात्वक्क्षीरीशृङ्गाटकमधूलिकामधुकोच्चटा
पिप्पलीपुष्करबीजनीलोत्पलकदम्बपुष्प-
पुण्डरीककेशरकल्कान्पृषततरक्षुमांसकुक्कुटचटकचकोरमत्ताक्ष-
बर्हिजीवञ्जीवकुलिङ्गहंसाण्डरसवसामज्जादेश्चप्रस्थंदत्त्वासाधयेत्|
ब्रह्मघोषशङ्खपटहभेरीनिनादैःसिद्धं
सितच्छत्रकृतच्छायंगजस्कन्धमारोपयेद्भगवन्तंवृषध्वजमभिपूज्य,
तंस्नेहंत्रिभागमाक्षिकंमङ्गलाशीःस्तुतिदेवतार्चनैर्बस्तिंगमयेत्|
नृणांस्त्रीविहारिणांनष्टरेतसांक्षतक्षीणविषमज्वरार्तानां
व्यापन्नयोनीनांवन्ध्यानांरक्तगुल्मिनीनां[१]
मृतापत्यानामनार्तवानांचस्त्रीणांक्षीणमांसरुधिराणां
पथ्यतमंरसायनमुत्तमंवलीपलितनाशनंविद्यात्(१)|१९|
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
बलागोक्षुरकरास्नाश्वगन्धाशतावरीसहचराणांशतंशतमापोथ्यजलद्रोणशतेप्रसाध्यं,
बलागोक्षुरकरास्नाश्वगन्धाशतावरीसहचराणांशतंशतमापोथ्यजलद्रोणशतेप्रसाध्यं,
तस्मिन्जलद्रोणावशेषेरसेवस्त्रपूतेविदार्यामलकस्वरसयोर्बस्तमहिषवराहवृषकुक्कुट
तस्मिन्जलद्रोणावशेषेरसेवस्त्रपूतेविदार्यामलकस्वरसयोर्बस्तमहिषवराहवृषकुक्कुट
बर्हिहंसकारण्डवसारसाण्डरसानांघृततैलयोश्चैकैकंप्रस्थमष्टौप्रस्थान्क्षीरस्यदत्त्वाचन्दन
मधुकमधूलिकात्वक्क्षीरीबिसमृणालनीलोत्पलपटोलात्मगुप्तान्नपाकितालमस्तकखर्जूरमृद्वीकातामलकी-
कण्टकारीजीवकर्षभकक्षुद्रसहामहासहाशतावरीमेदापिप्पलीह्रीबेरत्वक्पत्रकल्कांश्चदत्त्वासाधयेत्|
ब्रह्मघोषादिनाविधिनासिद्धंबस्तिंदद्यात्|
ब्रह्मघोषादिनाविधिनासिद्धंबस्तिंदद्यात्|
तेनस्त्रीशतंगच्छेत्;नचात्रास्तेविहाराहारयन्त्रणाकाचित्|
तेनस्त्रीशतंगच्छेत्;नचात्रास्तेविहाराहारयन्त्रणाकाचित्|
एषवृष्योबल्योबृंहणआयुष्योवलीपलितनुत्क्षतक्षीणनष्टशुक्रविषमज्वरार्तानांव्यापन्नयोनीनांचपथ्यतमः(२)|
एषवृष्योबल्योबृंहणआयुष्योवलीपलितनुत्क्षतक्षीणनष्टशुक्रविषमज्वरार्तानांव्यापन्नयोनीनांचपथ्यतमः(२)|
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
सहचरपलशतमुदकद्रोणचतुष्ट्येपक्त्वाद्रोणशेषेरसेसुपूतेविदारीक्षुरसप्रस्थाभ्यामष्टगुणक्षीरंघृततैलप्रस्थं
काकोलिक्षीरकाकोलीपयस्यागुरुमञ्जिष्ठाव्याघ्रनख-शटीसहचरसहस्रवीर्यावराङ्गलोध्राणामक्षमात्रैर्द्विगुणशर्करैःकल्कैःसाधयेत्|
बलामधुकमधूकचन्दनमधूलिकासारिवामेदामहामेदा
काकोलिक्षीरकाकोलीपयस्यागुरुमञ्जिष्ठाव्याघ्रनख-
शटीसहचरसहस्रवीर्यावराङ्गलोध्राणामक्षमात्रैर्द्विगुणशर्करैःकल्कैःसाधयेत्|
बह्मघोषादिनाविधिनासिद्धंबस्तिंदद्यात्|
बह्मघोषादिनाविधिनासिद्धंबस्तिंदद्यात्|
एषसर्वरोगहरोरसायनोललितानांश्रेष्ठोऽन्तःपुरचारिणीनांक्षतक्षयवातपित्तवेदना
श्वासकासहरस्त्रिभागमाक्षिकोवलीपलितनुद्वर्णरूपबलमांसशुक्रवर्धनः(३) |
इत्येतेरसायनाःस्नेहबस्तयःसतिविभवेशतपाकाःसहस्रपाकावाकार्यावीर्यबलाधानार्थमिति||१९||
इत्येतेरसायनाःस्नेहबस्तयःसतिविभवेशतपाकाःसहस्रपाकावाकार्यावीर्यबलाधानार्थमिति||१९||