Talk:Chitraka
Active discussions
Plumbago zeylanica L.
Section/Chapter | Herb database/Chitraka |
---|---|
Botanical name(s) | Plumbago zeylanica L. |
Family | Plumbaginaceae |
Availability | Available |
Contributors | -- |
Year of publication | 2025 |
Publisher | Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre |
DOI | Awaited |
English name
Leadwort
Therapeutic uses[1]
Agnimandhya(loss of appetite), grahani roga, arsha(hemorrhoids),udara shoola(pain in abdomen), gudashotha(swelling on anal region)
Synonyms in Charak Samhita
Chitraka, Analanama(it has a burning qualities like that of agni), Vyaal(it can tear apart unwanted tisue growth), Agni
Synonyms in bhavaprakasa nighantu[2]
Usana(chitraka has katu(pungent) rasa and goes under katu(pungent)vipaka )
Varieties
- Sweta- plumbago zeylanica
- Rakta- plumbago rosea
- Nila- plumabago capensis
Ayurvedic pharmacological properties
Sr.no. | Pharmacological criteria | Properties |
---|---|---|
1 | Taste (rasa) | Pungent (katu) |
2 | Potency (veerya) | Hot (ushna) |
3 | Post digestion effect (vipaka) | Pungent (katu) |
4 | Qualities (guna) | Light (laghu), Rough (ruksha), Sharp (tikshna) |
5 | Actions (karma) | Pacify kapha and vata, increases pitta |
Reference in Charak Samhita and its actions
Sr.no. | Reference in Charak Samhita | Activity |
---|---|---|
1 | Cha.Sa.Sutra Sthana 2/18 | Deepaniya and Shulaghniyavagu(Gruel for enhancing digestion and colic pain) |
2 | Cha.Sa.Sutra Sthana 2/29 | Bhediniyavagu(Gruels for catharsis and flatulence) |
3 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(3) | Lekhaniyamahakashaya(emaciating) |
4 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(4) | Bhedaniyamahakashaya(breaking mass/solid lesions) |
5 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(6) | Deepaniyamahakashaya(Appetisers) |
6 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(11) | Truptighnamahakashaya(anti-satiety) |
7 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(12) | Arshoghnamahakashaya(anti-hemorrhoids) |
8 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(45) | Shoolaprashamanmahakashaya(anti-spasmodics) |
9 | Cha.Sa.Vimana Sthana 6/18 | Abhyantar Krimi Chikitsa(treatment of worm infestation) |
10 | Cha.Sa.Vimana Sthana 6/26 | Abhyantar Krimi Chikitsa(treatment of worm infestation) |
11 | Cha.Sa.Vimana Sthana 8/135 | Vaman dravyani(emetic dravya) |
12 | Cha.Sa.Vimana Sthana 8/135 | Vaman dravyani(emetic dravya) |
13 | Cha.Sa.Vimana Sthana 8/142 | Katuskandha(group of pungent drugs) |
14 | Cha.Sa.Sharira Sthana 8/34 | Garbhasya pratimasik karma |
15 | Cha.Sa.Sharira Sthana 8/38 | Sukha prasavarth |
16 | Cha.Sa.Sharira Sthana 8/41 | Prajata stree paricharya |
17 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 1/ 22 | Vamanartha(for emesis) |
18 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 7/16 | Preparations of Trivrut |
19 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 7/40 | Preparations of Modaka |
20 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 7/54 | Trivrittadi Modaka |
21 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 7/58 | Hemantkalina Trivrut Yoga |
22 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 7/70 | Madya Yoga |
23 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 9/7 | Tilvaka Yoga |
24 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 9/7 | Tilvaka Sura Yoga |
25 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 12/23 | Churna Yoga |
26 | Cha.Sa.Kalpa Sthana 12/27 | Modaka Yoga |
27 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 1/3/3 | In formulation of amalakaayasa brahmarasayana |
28 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 3/267 | As an ingredient of Agurvadi taila. |
29 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/65 | Ingredient in Trayushanaadi ghrita |
30 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/69 | Ingredient of Hingusauvarchaladya ghrita |
31 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/71 | Ingredient of Hapushadya ghrita |
32 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/80 | Ingredient of Hingvadi churna |
33 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/86 | Ingredient of Shatyadi Churna |
34 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/144 | Ingredient in Bhallatakadya Ghrita for Kaphaj Gulma(abdominal lump) |
35 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/147 | Ingredient in Kshir Shatpal Ghrita |
36 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/154 | Ingredient of Danti- Haritaki |
37 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 5/165 | Pathya Diet in Gulma(abdominal lump) |
38 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 6/29 | Used for making decoction in Kaphaj Prameh(diabetes) |
39 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 6/42 | Ingredient in Madhvasav |
40 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 8/101 | Ingredient in Avaleh |
41 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 8/169 | Ingredient in Strotosuddhikar Ghrita |
42 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 10/20 | Ingredient in Mahapanchagavya Ghrita |
43 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/24 | In treatment of Vataj Svayathu |
44 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/29 | Ingredient in Gandiradhyarishta |
45 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/30 | Ingredient in Gandiradhyarishta |
46 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/34 | Ingredient in Punarnavadhyarishta |
47 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/39 | Ingredient in Triphaladhyarishta |
48 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/41 | Ingredient in Krishnadi Churna |
49 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/44 | Ingredient in Kshar Gudika |
50 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/55 | Ingredient in Chitrakadi Ghrita |
51 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/57 | Ingredient in Dvitiya Chitrakadi Ghrita |
52 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/58 | Ingredient in Chitrak Ghrita |
53 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/60 | Ingredient in Jivantyadi Yavagu |
54 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 12/73 | As an Unmardan dravya in Kaphaj Shvayathu(swelling) |
55 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/79 | In treatment of plihodara |
56 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/80 | In formulation of vidangadi kshara |
57 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/84 | In formulation of rohitaka ghrita |
58 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/112 | In formulation of panchkola ghrita |
59 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/116 | As an ingredient of chitrakadi ghrita |
60 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/137 | As an ingredient of nilinadya churna |
61 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/147 | Kalka used in udararoga for 1 month |
62 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 13/163 | In formulation of ksharvatika |
63 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/40 | As an application of Talia before swedana Kriya, Used for lepa |
64 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/62 | As an ingredient of traushnadi churna |
65 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/68 | Chiktrakamulanchurna with didhu used in arsha roga |
66 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/69 | Chitraka churna is used with madhya |
67 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/71 | Citraka churna is to be given with takra |
68 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/72 | As an ingredient of takrarista |
69 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/76 | Use dadhi and takra (By application of citraka kalka in ghata) |
70 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/89 | Used in peya, khada yusha, ghrita, siddhant jala |
71 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/104 | As an ingredient of pippalyadi ghrita |
72 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/105 | Cavya and citraka sidhha ghrit with guda and yavakshara |
73 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/107 | As an ingredient of cavyadi ghrita |
74 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/110 | As an ingredient of nagaradya ghrita |
75 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/122 | Shaka prayoga in arsha roga |
76 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/131 | Used in anuvasana basti |
77 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/144 | As an ingredient of dantyarista |
78 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/148 | As an ingredient of phalarista |
79 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/153 | As an ingredient of dvitiya phalarista |
80 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/159 | As an ingredient of kanakarista |
81 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/231 | As an ingredient of hriberadi ghrita |
82 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 14/236 | As an ingredient of sunishanak changeri ghrita |
83 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/76 | Panchakola sadhit peya and Anna is given in Amaja grahani roga |
84 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/82 | As an ingredient of dashmuladya ghrita |
85 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/96 | As an ingredient of citrakadhya gutika |
86 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/103 | Used in condition of shoola in kaphapittaja grahani |
87 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/106 | Agnivruddhiartha and for alleviating kostha gaya kayu in grahaniroga |
88 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/112 | Used as ingredient of yavagu |
89 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/132 | This drug is used in treatment of pittajagrahani as an ingredient of Bhunimbadhya churna |
90 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/142 | Used as peya padartha in Kaphaja grahani |
91 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/146 | As an ingredient of madhookasava |
92 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/152 | As an ingredient of Duralabhasava(Kaphaja grahani ) |
93 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/165 | As an ingredient of Madhvarista |
94 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/171 | As an ingredient of Kshara ghrita |
95 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/173 | As an ingredient of Pipallimuladhya Kshara |
96 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/182 | As an ingredient of Bhunimbadhya Kshara |
97 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/186 | Used in preparation of Chaturtha Kshara |
98 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/189 | Used in preparation of Pancham Kshara |
99 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/44 | As an ingredient of Dadimadi Ghrita |
100 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/70 | As an ingredient of Navayas Loha |
101 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/73 | As an ingredient of Mandur Vataka |
102 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/78 | As an ingredient of Suwarna Makshika Yoga |
103 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/81 | As an ingredient of Yogaraj |
104 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/93 | As an ingredient of Punarnava Mandura |
105 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 16/102 | As an ingredient of Mandura Vataka |
106 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 17/94 | Used in yusha preparation for hikka svasa |
107 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 17/96 | Used in yusha preparation for hikka svasa |
108 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 17/101 | Used in yavagu preparation for hikka svasa |
109 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 17/110 | Kalka is used in hikka svasa |
110 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 17/142 | As an ingredient of Tejovatyadi ghrit |
111 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/36 | Use as an ingredient of pippalyadi ghrita. |
112 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/39 | Use as an ingredient of triushanadi ghrita. |
113 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/53 | Use as an ingredient of chitrakadi leha. |
114 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/57 | Use as an ingredient of agastya haritaki leha. |
115 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/77 | Use as an ingredient of peya yoga. |
116 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/119 | Use as a yoga dravya. |
117 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/158 | Use as an ingredient of dwipanchamuladi ghrita. |
118 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/161 | Use as an ingredient of guduchyadi ghrita. |
119 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/173 | Use as an ingredient of chitrakadi leha. |
120 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/178 | Use as an ingredient of jivantyadi leha. |
121 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 18/182 | Use as an ingredient of yavagu. |
122 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 19/27 | As a Ingridient of dipaniya and sangrahi gana |
123 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 19/44 | As an ingredient of chavyadi ghrita. |
124 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 19/45 | As a anuvasana dravya |
125 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 19/106 | As a kwath dravya |
126 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 19/113 | As a yoga dravya |
127 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 20/35 | As a pathya ahara in kaphaja chhardi. |
128 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 21/126 | As an ingredient of Dantyadi lepa(external application). |
129 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/20 | As an ingredient of Dviruttarahingvadi churna. |
130 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/21 | As an ingredient of Vachadi churna |
131 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/24 | Used for udavarta. |
132 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/65 | As an ingredient of Trutyadi churna. |
133 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/192 | As an ingredient of Kshara gutika. |
134 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/195 | As an ingredient of Kalaka churna. |
135 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/272 | As an ingredient of Mahaneela taila. |
136 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 26/287 | Used in Kaphaja swarbheda. |
137 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 27/32 | As an ingredient of Urustambha nashak Yoga |
138 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 27/35 | As an ingredient of Murvadi choorna |
139 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 27/37 | As an ingredient of Swarnakshiradi Yoga |
140 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 27/45 | As an ingredient of Saindhavadi Taila |
141 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 28/122 | As an ingredient of Chitrakadi ghrita. |
142 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 28/130 | As an ingredient of Triphaladi maha sneha. |
143 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 28/167 | As an ingredient of Mulakadhya taila. |
144 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 28/170 | As an ingredient of Vrushamuladi taila. |
145 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 29/152 | As an ingredient of Triphaladi kalka in tridoshaja shola. |
146 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 30/55 | As an ingredient of Pippalyadi yoga. |
147 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 30/59 | As an ingredient of Guduchyadi taila, used in the treatment of Vataja yoni roga. |
148. | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 30/280 | Used in the treatment of Gaurava stanya dosha, as an ingredient of Pippalyadi kwatha. |
Dose[3]
- 1-2 gm of the drug in powder form
Important formulation[4]
- Chitrakadi vati
- Chitrakharitaki
- Chitrakadi churna
Current availability
Available India - karnataka, kerala , tamilanadu, andhrapradesha, uttarpradesh
Current researches
https://cb.imsc.res.in/imppat/phytochemical/Plumbago%20zeylanica
This article is under development ..
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health nd Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 1 :20
- ↑ Pro. Krushnachandra Chunekar, Bhavaprakash Nighantu. Reprint Edition 2020, Chaukhambha Bharati Academy, haritakyadi varga, verse no.-70
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health nd Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 1 :20
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health nd Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 1 :20