Line 7:
Line 7:
|label2 = Botanical name(s)
|label2 = Botanical name(s)
|data2 = Tribulus terrestris L.
|data2 = Tribulus terrestris L.
−
|label3 = Contributors
+
|label3 = Family
−
|data3 = --
+
|data3 = Zygophyllaceae
−
|label4 = Year of publication
+
|label4 = Availability
−
|data4 = 2021
+
|data4 = Available
−
|label5 = Publisher
+
|label5 = Contributors
−
|data5 = [[Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre]]
+
|data5 = --
−
|label6 = DOI
+
|label6 = Year of publication
−
|data6 = Awaited
+
|data6 = 2024
+
|label7 = Publisher
+
|data7 = [[Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre]]
+
|label8 = DOI
+
|data8 = Awaited
}}
}}
Line 20:
Line 24:
Land caltrops, Puncture vine
Land caltrops, Puncture vine
+
+
==Therapeutic use==
+
+
* '''Gokshura (root)'''-
+
Mainly used in Urinary disorders, dysuria (mutrakrichhra), premature ejaculation, dyspnoea with bronchial asthma (shwasa), heart diseases(hridroga), cough (kasa), diseases due to vata dosha, abdominal colic (shularoga), renal calculi (ashmari)
+
* '''Gokshura (Fruit)'''-
+
Abdominal colic (shula roga), dyspnoea(shwasa), hemorrhoids (arsha), generalized weakness(daurbalya), heart diseases (hridroga), cough(kasa), difficulty in micturition (mutrakrichhra), renal calculi (ashmari), obstinate Urinary disorders including diabetes mellitus (prameha)
+
== Other varieties/ Other botanical names ==
== Other varieties/ Other botanical names ==
Line 45:
Line 57:
Shwadanshtra, Kshurak, Trikantaka, Svadukantak, Gokantak, Gokshurak, Vanshrugant, Palankasha, Ikshugandhika
Shwadanshtra, Kshurak, Trikantaka, Svadukantak, Gokantak, Gokshurak, Vanshrugant, Palankasha, Ikshugandhika
+
+
== Ayurvedic pharmacological properties ==
+
+
{| class="wikitable"
+
|+ Properties
+
|-
+
! Sr.no. !! Pharmacological criteria !! Properties
+
|-
+
| 1 || Taste ([[rasa]]) || Sweet (madhura)
+
|-
+
| 2 || Potency ([[veerya]]) || Cold (sheeta)
+
|-
+
| 3 || Post digestion effect ([[vipaka]]) || Sweet (madhura)
+
|-
+
| 4 || Qualities ([[guna]])|| Heavy (guru), Unctuous (snigdha)
+
|-
+
| 5 || Actions ([[karma]]) || Pacify [[vata]] and [[pitta]]
+
|}
== Reference in Charak Samhita and its actions ==
== Reference in Charak Samhita and its actions ==
Line 53:
Line 83:
! Sr.no. !! Reference in Charak Samhita !! Activity
! Sr.no. !! Reference in Charak Samhita !! Activity
|-
|-
−
| 1 || Sutra sthana 2/12 || Asthapana
+
| 1 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 2/12 || Asthapana(herb used in therapeutic enema)
|-
|-
−
| 2 || Sutra sthana 2/22 || Mutrakrichha yavagu
+
| 2 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 2/22 || Mutrakrichha yavagu(gruel for dysuria)
|-
|-
−
| 3 || Sutra sthana 4/9(15) || Krimighna mahakashaya
+
| 3 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(15) || Krimighna(anthelmintic) mahakashaya
|-
|-
−
| 4 || Sutra sthana 4/9(26) || Anuvasanopag mahakashaya
+
| 4 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(26) || Anuvasanopag(sub – unctuous enema) mahakashaya
|-
|-
−
| 5 || Sutra sthana 4/9(35) || Mootravirechaniya mahakashaya
+
| 5 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(35) || Mootravirechaniya (sub – unctuous enema) mahakashaya
|-
|-
−
| 6 || Sutra sthana 4/9(38) || Shwayathuhara mahakashaya
+
| 6 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(38) || Shwayathuhara(anti edema) mahakashaya
|-
|-
|7
|7
−
|Ch Vi 8/139
+
|Cha.Sa.[[Vimana Sthana]] 8/139
−
|Madhur skanda
+
|Madhur skanda(group of sweet drugs).
|-
|-
|8
|8
−
|Ch Su 23/12
+
|Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]23/12
−
|Santarpanajanya vikar chikitsa
+
|Santarpanajanya vikar (over nutrition and it’s disorders) chikitsa
|-
|-
|9
|9
−
|Ch Su 23/15
+
|Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]23/15
−
|Santarpanajanya vikar chikitsa
+
|Santarpanajanya vikar(over nutrition and it’s disorders) chikitsa
|-
|-
|10
|10
−
|Ch Su 25/40
+
|Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]25/40
−
|Agrya Sangraha
+
|Agrya Sangraha(from the collections of best food articles, factors and drugs in various conditions).
|-
|-
|11
|11
−
|Cha. Sa. Chikitsa sthana
+
| Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]
−
1/1/42
1/1/42
−
|In formulation of brahma rasayana
+
|As an ingredient of Brahma rasayana
|-
|-
|12
|12
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/1/26
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/1/26
|Ingredient in Bruhaniya Gutika
|Ingredient in Bruhaniya Gutika
|-
|-
|13
|13
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/2/5
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/2/5
|Ingredient in Apatyakari Shashtikadi Gutika
|Ingredient in Apatyakari Shashtikadi Gutika
|-
|-
|14
|14
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/3/8
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/3/8
|Ingredient in Apatyakar Kshir Yog
|Ingredient in Apatyakar Kshir Yog
|-
|-
|15
|15
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/3/14
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/3/14
|Ingredient in Vrushyapayas Yog
|Ingredient in Vrushyapayas Yog
|-
|-
|16
|16
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/4/28
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/4/28
|Ingredient in Apatyakar Ghrit
|Ingredient in Apatyakar Ghrit
|-
|-
|17
|17
−
|Cha.sa.Chi.3/182
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/182
|Used as peya with where jwara is associated with Parshvashoola, Bastishoola, sirashoola.
|Used as peya with where jwara is associated with Parshvashoola, Bastishoola, sirashoola.
|-
|-
|18
|18
−
|Cha.Sa.Chi.3/224
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/224
|As an ingredient of
|As an ingredient of
Line 118:
Line 147:
|-
|-
|19
|19
−
|Cha.sa.Chi.3/236
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/236
−
|Used as ksheerpaka in varch-mutra vibandha and sopha.
+
|Used as ksheerpaka in varch-mutra vibandha(constipation) and sopha(edema) .
|-
|-
|20
|20
−
|Cha.Sa.Chi.3/234
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/234
|Used as Panchamuli shruta paya in Kasa, Svasa, Sirashoola, Parshvashoola, Jwara.
|Used as Panchamuli shruta paya in Kasa, Svasa, Sirashoola, Parshvashoola, Jwara.
|-
|-
|21
|21
−
|Cha.Sa.Chi.3/241
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/241
|As an ingredient of Patoladi niruha basti.
|As an ingredient of Patoladi niruha basti.
|-
|-
|22
|22
−
|Cha.Sa.
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/267
−
−
Chi.3/267
|As an ingredient of Agurvadi taila.
|As an ingredient of Agurvadi taila.
|-
|-
|23
|23
−
|Cha.Sa.Chi.4/84
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]4/84
|As an ingredient of Drakshadi yoga.
|As an ingredient of Drakshadi yoga.
|-
|-
|24
|24
−
|Cha.Sa.Chi.4/85
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]4/85
−
|Used in Mutragata raktapitta.
+
|Used in Mutragata raktapitta (bleeding from urinary tract) .
|-
|-
|25
|25
−
|Cha.Sa.Chi 5/67
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/67
|To increase effect of Trayushanaadi ghrit
|To increase effect of Trayushanaadi ghrit
|-
|-
|26
|26
−
|Cha.Sa.Chi 5/97
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/97
|Mixed with Shilajit prayog
|Mixed with Shilajit prayog
|-
|-
|27
|27
−
|Cha.Sa.Chi5/143
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]5/143
−
|Ingredient in Bhallatakadya Ghrit for Kaphaj Gulma
+
|Ingredient in Bhallatakadya Ghrit for Kaphaj Gulma(abdominal lumps)
|-
|-
|28
|28
−
|Cha.Sa.Chi 5/149
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/149
|Ingredient of Mishrak Sneha
|Ingredient of Mishrak Sneha
|-
|-
|29
|29
−
|Cha.Sa.Chi 5/167
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/167
−
|Panak in Kaphaj Gulma
+
|Panak in Kaphaj Gulma(abdominal lumps)
|-
|-
|30
|30
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana7/65
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]7/65
|Ingredient in Mustadi Churna
|Ingredient in Mustadi Churna
|-
|-
|31
|31
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana7/81
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]7/81
|Ingredient in Triphalasav
|Ingredient in Triphalasav
|-
|-
|32
|32
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 9/52
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 9/52
|Ingredient in Apara lasunadya Ghrit
|Ingredient in Apara lasunadya Ghrit
|-
|-
|33
|33
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 10/18
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 10/18
|Ingredient in Mahapanchagavya Ghrit
|Ingredient in Mahapanchagavya Ghrit
|-
|-
|34
|34
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 12/50
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 12/50
|Ingredient in Kansaharitaki Avaleh
|Ingredient in Kansaharitaki Avaleh
|-
|-
|35
|35
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana 13/65
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 13/65
−
|In treatment of vatodara for anuvasan basti
+
|In treatment of vatodara for anuvasan basti(oily enema).
|-
|-
|36
|36
−
|Cha. Sa.Chikitsa
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]13/113
−
−
Sthana13/113
|As an ingredient of panchakola ghrit
|As an ingredient of panchakola ghrit
|-
|-
|37
|37
−
|Cha.Sa.Chi15/82
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]15/82
|As an ingredient of dashmuladya ghrita
|As an ingredient of dashmuladya ghrita
|-
|-
|38
|38
−
|Cha.Sa.Chi 15/156
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 15/156
|As an ingredient of Mulasava
|As an ingredient of Mulasava
|-
|-
|39
|39
−
|Cha.Sa.Chi15/173
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]15/173
|As an ingredient of Pipallimuladhya Kshara
|As an ingredient of Pipallimuladhya Kshara
|-
|-
|40
|40
−
|Cha. Sa.Chikitsa
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]17/94
−
−
Sthana17/94
|Used in yusha preparation for hikka svasa
|Used in yusha preparation for hikka svasa
|-
|-
|41
|41
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]
−
17/102
17/102
−
|Used in yavagu preparation for hikka svasa
+
|Used in yavagu(dietary gruel) preparation for hikka svasa
|-
|-
|42
|42
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]
−
17/96
17/96
|Used in yusha preparation for hikka svasa
|Used in yusha preparation for hikka svasa
|-
|-
|43
|43
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]
−
17/105
17/105
−
|Dasamula kwath is used in condition of trishna in terms of patients of hikka svasa.
+
|Dasamula kwath is used in condition of trishna(thirst) in terms of patients of hikka svasa.
|-
|-
|44
|44
−
|Cha. Sa. Chikitsa Sthana
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]
−
17/140
17/140
|As an ingredient of dashamuladhya ghrit
|As an ingredient of dashamuladhya ghrit
|-
|-
|45
|45
−
|Cha.sa.chi.18/89
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]18/89
|As an ingredient of leha yoga in treatment of pittaja kasa.
|As an ingredient of leha yoga in treatment of pittaja kasa.
|-
|-
|46
|46
−
|Cha.sa.chi.18/127
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]18/127
|As an ingredient of kantakari ghrita.
|As an ingredient of kantakari ghrita.
|-
|-
|47
|47
−
|Cha.sa.chi19/21,
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]19/21,
−
|As a pramathya dravya
+
|As a pramathya(decoction) dravya
|-
|-
|48
|48
−
|Cha.sa.chi 19/26
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 19/26
−
|As a Ingridient of dipaniya and sangrahi gana
+
|As a Ingridient of dipaniya(digestive stimulant) and sangrahi gana(constipationg).
|-
|-
|49
|49
−
|Cha.sa.chi19/50
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]19/50
−
|As a yavagu dravya
+
|As a yavagu dravya(ingredient of a dietary gruel).
|-
|-
|50
|50
−
|Cha.sa. Chi.25/78
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]25/78
−
|Used for parisechana in Daha & shoola.
+
|Used for parisechana (pouring) in Daha (burning sensation) & shola (pain).
|-
|-
|51
|51
−
|Ca.Sa.Chi.27/41
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]27/41
|As an ingredient of Piluparnyadi Yoga
|As an ingredient of Piluparnyadi Yoga
|-
|-
|52
|52
−
|Ca.Sa.Chi.27/56
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]27/56
−
|As an ingredient of Shyonakdi Parisheka and Pralepa
+
|As an ingredient of Shyonakdi Parisheka(poring) and Pralepa(external application).
|-
|-
|53
|53
−
|Cha.Sa.Chi.28/146
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/146
|As an ingredient of Shvdamstra taila.
|As an ingredient of Shvdamstra taila.
|-
|-
|54
|54
−
|Cha.Sa.Chi.28/168
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/168
|As an ingredient of Mulakadhya taila.
|As an ingredient of Mulakadhya taila.
|-
|-
|55
|55
−
|Cha.Sa.Chi.28/161
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/161
|As an ingredient of Amrutadi taila.
|As an ingredient of Amrutadi taila.
|-
|-
|56
|56
−
|Cha.Sa.Chi.28/173
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/173
|As an ingredient of Mulaka taila.
|As an ingredient of Mulaka taila.
|-
|-
|57
|57
−
|Cha.Sa.chi.29/76
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]29/76
|As an ingredient of Sthiradi Ghrita/Taila.
|As an ingredient of Sthiradi Ghrita/Taila.
|-
|-
|58
|58
−
|Cha.Sa Chi.30/57
+
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]30/57
−
|Kshirapana in yoni shula.
+
|Kshirapana in yoni shula(pain in vagina).
|}
|}
−
== Ayurvedic pharmacological properties ==
+
==Dose==
+
* '''Gokshura (root)'''
+
20 – 30 gm of the drug for decoction.
+
* '''Gokshura (fruit)'''
+
* 3 – 6 gm of the drug in powder form.
+
20 – 30 gm of the drug for decoction.
+
+
==Important formulations==
+
*'''Gokshura (root)'''
+
• Sahacharadi taila
+
• Dashamula kwatha churna
+
• Dashamulakatutraya kwatha churna
+
• Dasamulapanchakoladi kwtha churna
+
*'''Gokshura (fruit)'''
+
• Gokshuradi guggulu
+
• Trikantaka ghrita
+
• Drakshadi churna
−
{| class="wikitable"
−
|+ Properties
−
|-
−
! Sr.no. !! Pharmacological criteria !! Properties
−
|-
−
| 1 || Taste ([[rasa]]) || Sweet (madhura)
−
|-
−
| 2 || Potency ([[veerya]]) || Cold (sheeta)
−
|-
−
| 3 || Post digestion effect ([[vipaka]]) || Sweet (madhura)
−
|-
−
| 4 || Qualities ([[guna]])|| Heavy (guru), Unctuous (snigdha)
−
|-
−
| 5 || Actions ([[karma]]) || Pacify [[vata]] and [[pitta]]
−
|}
== Current availability==
== Current availability==
Available
Available
+
+
*In India – West Rajasthan and Gujarat.
+
*Out of India – Afghanistan, Algeria, Greece, Iran, Iraq, Pakistan, Austria, Botswana, Kenya, Zimbabwe, United states, Australia, New Zealand.
== Current researches ==
== Current researches ==