Changes

Jump to navigation Jump to search
84 bytes added ,  19:40, 4 December 2018
Line 1,863: Line 1,863:     
भव्यखर्जूरमृद्वीकापरूषकरसैर्युतम् [१] |  
 
भव्यखर्जूरमृद्वीकापरूषकरसैर्युतम् [१] |  
 +
 
सदाडिमरसं शीतं सक्तुभिश्चावचूर्णितम् ||१३६||  
 
सदाडिमरसं शीतं सक्तुभिश्चावचूर्णितम् ||१३६||  
    
सशर्करं शार्करं वा मार्द्वीकमथवाऽपरम् |  
 
सशर्करं शार्करं वा मार्द्वीकमथवाऽपरम् |  
 +
 
दद्याद्बहूदकं काले पातुं पित्तमदात्यये ||१३७||  
 
दद्याद्बहूदकं काले पातुं पित्तमदात्यये ||१३७||  
    
शशान् कपिञ्जलानेणाँल्लावानसितपुच्छकान् |  
 
शशान् कपिञ्जलानेणाँल्लावानसितपुच्छकान् |  
 +
 
मधुराम्लान् प्रयुञ्जीत भोजने शालिषष्टिकान् ||१३८||  
 
मधुराम्लान् प्रयुञ्जीत भोजने शालिषष्टिकान् ||१३८||  
    
पटोलयूषमिश्रं वा छागलं कल्पयेद्रसम् |  
 
पटोलयूषमिश्रं वा छागलं कल्पयेद्रसम् |  
 +
 
सतीनमुद्गमिश्रं वा दाडिमामलकान्वितम् ||१३९||  
 
सतीनमुद्गमिश्रं वा दाडिमामलकान्वितम् ||१३९||  
    
द्राक्षामलकखर्जूरपरूषकरसेन वा |  
 
द्राक्षामलकखर्जूरपरूषकरसेन वा |  
 +
 
कल्पयेत्तर्पणान् यूषान् रसांश्च विविधात्मकान् ||१४०||  
 
कल्पयेत्तर्पणान् यूषान् रसांश्च विविधात्मकान् ||१४०||  
    
आमाशयस्थमुत्क्लिष्टं कफपित्तं मदात्यये |  
 
आमाशयस्थमुत्क्लिष्टं कफपित्तं मदात्यये |  
 +
 
विज्ञाय बहुदोषस्य दह्यमानस्य [२] तृष्यतः ||१४१||  
 
विज्ञाय बहुदोषस्य दह्यमानस्य [२] तृष्यतः ||१४१||  
    
मद्यं द्राक्षारसं तोयं दत्त्वा तर्पणमेव वा |  
 
मद्यं द्राक्षारसं तोयं दत्त्वा तर्पणमेव वा |  
 +
 
निःशेषं वामयेच्छीघ्रमेवं रोगाद्विमुच्यते ||१४२||  
 
निःशेषं वामयेच्छीघ्रमेवं रोगाद्विमुच्यते ||१४२||  
    
काले पुनस्तर्पणाद्यं क्रमं कुर्यात् प्रकाङ्क्षिते |  
 
काले पुनस्तर्पणाद्यं क्रमं कुर्यात् प्रकाङ्क्षिते |  
 +
 
तेनाग्निर्दीप्यते तस्य दोषशेषान्नपाचकः ||१४३||  
 
तेनाग्निर्दीप्यते तस्य दोषशेषान्नपाचकः ||१४३||  
    
कासे सरक्तनिष्ठीवे पार्श्वस्तनरुजासु च |  
 
कासे सरक्तनिष्ठीवे पार्श्वस्तनरुजासु च |  
 +
 
तृष्यते सविदाहे च सोत्क्लेशे हृदयोरसि ||१४४||  
 
तृष्यते सविदाहे च सोत्क्लेशे हृदयोरसि ||१४४||  
    
गुडूचीभद्रमुस्तानां पटोलस्याथवा भिषक् |  
 
गुडूचीभद्रमुस्तानां पटोलस्याथवा भिषक् |  
 +
 
रसं सनागरं दद्यात् तित्तिरिप्रतिभोजनम् [३] ||१४५||  
 
रसं सनागरं दद्यात् तित्तिरिप्रतिभोजनम् [३] ||१४५||  
    
तृष्यते चातिबलवद्वातपित्ते समुद्धते |  
 
तृष्यते चातिबलवद्वातपित्ते समुद्धते |  
 +
 
दद्याद्द्राक्षारसं पातुं शीतं दोषानुलोमनम् ||१४६||  
 
दद्याद्द्राक्षारसं पातुं शीतं दोषानुलोमनम् ||१४६||  
    
जीर्णे समधुराम्लेन छागमांसरसेन तम् |  
 
जीर्णे समधुराम्लेन छागमांसरसेन तम् |  
 +
 
भोजनं भोजयेन्मद्यमनुतर्षं च पाययेत् ||१४७||  
 
भोजनं भोजयेन्मद्यमनुतर्षं च पाययेत् ||१४७||  
    
अनुतर्षस्य मात्रा सा यया नो दूष्यते [४] मनः |  
 
अनुतर्षस्य मात्रा सा यया नो दूष्यते [४] मनः |  
 +
 
तृष्यते मद्यमल्पाल्पं प्रदेयं स्याद्बहूदकम् ||१४८||  
 
तृष्यते मद्यमल्पाल्पं प्रदेयं स्याद्बहूदकम् ||१४८||  
    
तृष्णा येनोपशाम्येत मदं येन च नाप्नुयात् |  
 
तृष्णा येनोपशाम्येत मदं येन च नाप्नुयात् |  
 +
 
परूषकाणां पीलूनां रसं शीतमथापि [५] वा ||१४९||  
 
परूषकाणां पीलूनां रसं शीतमथापि [५] वा ||१४९||  
    
पर्णिनीनां चतसॄणां पिबेद्वा शिशिरं जलम् |  
 
पर्णिनीनां चतसॄणां पिबेद्वा शिशिरं जलम् |  
 +
 
मुस्तदाडिमलाजानां [६] तृष्णाघ्नं वा पिबेद्रसम् ||१५०||  
 
मुस्तदाडिमलाजानां [६] तृष्णाघ्नं वा पिबेद्रसम् ||१५०||  
    
कोलदाडिमवृक्षाम्लचुक्रीकाचुक्रिकारसः |  
 
कोलदाडिमवृक्षाम्लचुक्रीकाचुक्रिकारसः |  
 +
 
पञ्चाम्लको मुखालेपः सद्यस्तृष्णां नियच्छति ||१५१||  
 
पञ्चाम्लको मुखालेपः सद्यस्तृष्णां नियच्छति ||१५१||  
    
शीतलान्यन्नपानानि शीतशय्यासनानि [७] च |  
 
शीतलान्यन्नपानानि शीतशय्यासनानि [७] च |  
 +
 
शीतवातजलस्पर्शाः शीतान्युपवनानि च ||१५२||  
 
शीतवातजलस्पर्शाः शीतान्युपवनानि च ||१५२||  
    
क्षौमपद्मोत्पलानां च मणीनां मौक्तिकस्य च |  
 
क्षौमपद्मोत्पलानां च मणीनां मौक्तिकस्य च |  
 +
 
चन्दनोदकशीतानां स्पर्शाश्चन्द्रांशुशीतलाः ||१५३||  
 
चन्दनोदकशीतानां स्पर्शाश्चन्द्रांशुशीतलाः ||१५३||  
    
हेमराजतकांस्यानां पात्राणां शीतवारिभिः |  
 
हेमराजतकांस्यानां पात्राणां शीतवारिभिः |  
 +
 
पूर्णानां हिमपूर्णानां दृतीनां पवनाहताः ||१५४||  
 
पूर्णानां हिमपूर्णानां दृतीनां पवनाहताः ||१५४||  
    
संस्पर्शाश्चन्दनार्द्राणां नारीणां च समारुताः |  
 
संस्पर्शाश्चन्दनार्द्राणां नारीणां च समारुताः |  
 +
 
चन्दनानां च मुख्यानां शस्ताः पित्तमदात्यये [८] ||१५५||  
 
चन्दनानां च मुख्यानां शस्ताः पित्तमदात्यये [८] ||१५५||  
    
शीतवीर्यं यदन्यच्च तत् सर्वं विनियोजयेत् |  
 
शीतवीर्यं यदन्यच्च तत् सर्वं विनियोजयेत् |  
 +
 
कुमुदोत्पलपत्राणां सिक्तानां चन्दनाम्बुना ||१५६||  
 
कुमुदोत्पलपत्राणां सिक्तानां चन्दनाम्बुना ||१५६||  
    
हिताः स्पर्शा मनोज्ञानां दाहे मद्यसमुत्थिते |  
 
हिताः स्पर्शा मनोज्ञानां दाहे मद्यसमुत्थिते |  
 +
 
कथाश्च विविधाः शस्ताः [९] शब्दाश्च शिखिनां शिवाः ||१५७||  
 
कथाश्च विविधाः शस्ताः [९] शब्दाश्च शिखिनां शिवाः ||१५७||  
    
तोयदानां च शब्दा हि शमयन्ति मदात्ययम् |  
 
तोयदानां च शब्दा हि शमयन्ति मदात्ययम् |  
 +
 
जलयन्त्राभिवर्षीणि वातयन्त्रवहानि च ||१५८||  
 
जलयन्त्राभिवर्षीणि वातयन्त्रवहानि च ||१५८||  
    
कल्पनीयानि भिषजा दाहे धारागृहाणि च |  
 
कल्पनीयानि भिषजा दाहे धारागृहाणि च |  
 +
 
फलिनीसेव्यलोध्राम्बुहेमपत्रं कुटन्नटम् ||१५९||  
 
फलिनीसेव्यलोध्राम्बुहेमपत्रं कुटन्नटम् ||१५९||  
    
कालीयकरसोपेतं दाहे शस्तं प्रलेपनम् |  
 
कालीयकरसोपेतं दाहे शस्तं प्रलेपनम् |  
 +
 
बदरीपल्लवोत्थश्च तथैवारिष्टकोद्भवः ||१६०||  
 
बदरीपल्लवोत्थश्च तथैवारिष्टकोद्भवः ||१६०||  
    
फेनिलायाश्च यः फेनस्तैर्दाहे लेपनं शुभम् |  
 
फेनिलायाश्च यः फेनस्तैर्दाहे लेपनं शुभम् |  
 +
 
सुरा समण्डा दध्यम्लं मातुलुङ्गरसो मधु ||१६१||  
 
सुरा समण्डा दध्यम्लं मातुलुङ्गरसो मधु ||१६१||  
    
सेके प्रदेहे शस्यन्ते दाहघ्नाः साम्लकाञ्जिकाः |  
 
सेके प्रदेहे शस्यन्ते दाहघ्नाः साम्लकाञ्जिकाः |  
 +
 
परिषेकावगाहेषु व्यञ्जनानां च सेवने ||१६२||  
 
परिषेकावगाहेषु व्यञ्जनानां च सेवने ||१६२||  
    
शस्यते शिशिरं तोयं दाहतृष्णाप्रशान्तये |  
 
शस्यते शिशिरं तोयं दाहतृष्णाप्रशान्तये |  
 +
 
मात्राकालप्रयुक्तेन कर्मणाऽनेन शाम्यति [१०] ||१६३||
 
मात्राकालप्रयुक्तेन कर्मणाऽनेन शाम्यति [१०] ||१६३||
   Line 1,949: Line 1,977:     
bhavyakharjūramr̥dvīkāparūṣakarasairyutam [1] |  
 
bhavyakharjūramr̥dvīkāparūṣakarasairyutam [1] |  
 +
 
sadāḍimarasaṁ śītaṁ saktubhiścāvacūrṇitam||136||  
 
sadāḍimarasaṁ śītaṁ saktubhiścāvacūrṇitam||136||  
    
saśarkaraṁ śārkaraṁ vā mārdvīkamathavā'param|  
 
saśarkaraṁ śārkaraṁ vā mārdvīkamathavā'param|  
 +
 
dadyādbahūdakaṁ kālē pātuṁ pittamadātyayē||137||  
 
dadyādbahūdakaṁ kālē pātuṁ pittamadātyayē||137||  
    
śaśān kapiñjalānēṇāmँllāvānasitapucchakān|  
 
śaśān kapiñjalānēṇāmँllāvānasitapucchakān|  
 +
 
madhurāmlān prayuñjīta bhōjanē śāliṣaṣṭikān||138||  
 
madhurāmlān prayuñjīta bhōjanē śāliṣaṣṭikān||138||  
    
paṭōlayūṣamiśraṁ vā chāgalaṁ kalpayēdrasam|  
 
paṭōlayūṣamiśraṁ vā chāgalaṁ kalpayēdrasam|  
 +
 
satīnamudgamiśraṁ vā dāḍimāmalakānvitam||139||  
 
satīnamudgamiśraṁ vā dāḍimāmalakānvitam||139||  
    
drākṣāmalakakharjūraparūṣakarasēna vā|  
 
drākṣāmalakakharjūraparūṣakarasēna vā|  
 +
 
kalpayēttarpaṇān yūṣān rasāṁśca vividhātmakān||140||  
 
kalpayēttarpaṇān yūṣān rasāṁśca vividhātmakān||140||  
    
āmāśayasthamutkliṣṭaṁ kaphapittaṁ madātyayē|  
 
āmāśayasthamutkliṣṭaṁ kaphapittaṁ madātyayē|  
 +
 
vijñāya bahudōṣasya dahyamānasya [2] tr̥ṣyataḥ||141||  
 
vijñāya bahudōṣasya dahyamānasya [2] tr̥ṣyataḥ||141||  
    
madyaṁ drākṣārasaṁ tōyaṁ dattvā tarpaṇamēva vā|  
 
madyaṁ drākṣārasaṁ tōyaṁ dattvā tarpaṇamēva vā|  
 +
 
niḥśēṣaṁ vāmayēcchīghramēvaṁ rōgādvimucyatē||142||  
 
niḥśēṣaṁ vāmayēcchīghramēvaṁ rōgādvimucyatē||142||  
    
kālē punastarpaṇādyaṁ kramaṁ kuryāt prakāṅkṣitē|  
 
kālē punastarpaṇādyaṁ kramaṁ kuryāt prakāṅkṣitē|  
 +
 
tēnāgnirdīpyatē tasya dōṣaśēṣānnapācakaḥ||143||  
 
tēnāgnirdīpyatē tasya dōṣaśēṣānnapācakaḥ||143||  
    
kāsē saraktaniṣṭhīvē pārśvastanarujāsu ca|  
 
kāsē saraktaniṣṭhīvē pārśvastanarujāsu ca|  
 +
 
tr̥ṣyatē savidāhē ca sōtklēśē hr̥dayōrasi||144||  
 
tr̥ṣyatē savidāhē ca sōtklēśē hr̥dayōrasi||144||  
    
guḍūcībhadramustānāṁ paṭōlasyāthavā bhiṣak|  
 
guḍūcībhadramustānāṁ paṭōlasyāthavā bhiṣak|  
 +
 
rasaṁ sanāgaraṁ dadyāt tittiripratibhōjanam [3] ||145||  
 
rasaṁ sanāgaraṁ dadyāt tittiripratibhōjanam [3] ||145||  
    
tr̥ṣyatē cātibalavadvātapittē samuddhatē|  
 
tr̥ṣyatē cātibalavadvātapittē samuddhatē|  
 +
 
dadyāddrākṣārasaṁ pātuṁ śītaṁ dōṣānulōmanam||146||  
 
dadyāddrākṣārasaṁ pātuṁ śītaṁ dōṣānulōmanam||146||  
    
jīrṇē samadhurāmlēna chāgamāṁsarasēna tam|  
 
jīrṇē samadhurāmlēna chāgamāṁsarasēna tam|  
 +
 
bhōjanaṁ bhōjayēnmadyamanutarṣaṁ ca pāyayēt||147||  
 
bhōjanaṁ bhōjayēnmadyamanutarṣaṁ ca pāyayēt||147||  
    
anutarṣasya mātrā sā yayā nō dūṣyatē [4] manaḥ|  
 
anutarṣasya mātrā sā yayā nō dūṣyatē [4] manaḥ|  
 +
 
tr̥ṣyatē madyamalpālpaṁ pradēyaṁ syādbahūdakam||148||  
 
tr̥ṣyatē madyamalpālpaṁ pradēyaṁ syādbahūdakam||148||  
    
tr̥ṣṇā yēnōpaśāmyēta madaṁ yēna ca nāpnuyāt|  
 
tr̥ṣṇā yēnōpaśāmyēta madaṁ yēna ca nāpnuyāt|  
 +
 
parūṣakāṇāṁ pīlūnāṁ rasaṁ śītamathāpi [5] vā||149||  
 
parūṣakāṇāṁ pīlūnāṁ rasaṁ śītamathāpi [5] vā||149||  
    
parṇinīnāṁ catasr̥̄ṇāṁ pibēdvā śiśiraṁ jalam|  
 
parṇinīnāṁ catasr̥̄ṇāṁ pibēdvā śiśiraṁ jalam|  
 +
 
mustadāḍimalājānāṁ [6] tr̥ṣṇāghnaṁ vā pibēdrasam||150||  
 
mustadāḍimalājānāṁ [6] tr̥ṣṇāghnaṁ vā pibēdrasam||150||  
    
kōladāḍimavr̥kṣāmlacukrīkācukrikārasaḥ|  
 
kōladāḍimavr̥kṣāmlacukrīkācukrikārasaḥ|  
 +
 
pañcāmlakō mukhālēpaḥ sadyastr̥ṣṇāṁ niyacchati||151||  
 
pañcāmlakō mukhālēpaḥ sadyastr̥ṣṇāṁ niyacchati||151||  
    
śītalānyannapānāni śītaśayyāsanāni [7] ca|  
 
śītalānyannapānāni śītaśayyāsanāni [7] ca|  
 +
 
śītavātajalasparśāḥ śītānyupavanāni ca||152||  
 
śītavātajalasparśāḥ śītānyupavanāni ca||152||  
    
kṣaumapadmōtpalānāṁ ca maṇīnāṁ mauktikasya ca|  
 
kṣaumapadmōtpalānāṁ ca maṇīnāṁ mauktikasya ca|  
 +
 
candanōdakaśītānāṁ sparśāścandrāṁśuśītalāḥ||153||  
 
candanōdakaśītānāṁ sparśāścandrāṁśuśītalāḥ||153||  
    
hēmarājatakāṁsyānāṁ pātrāṇāṁ śītavāribhiḥ|  
 
hēmarājatakāṁsyānāṁ pātrāṇāṁ śītavāribhiḥ|  
 +
 
pūrṇānāṁ himapūrṇānāṁ dr̥tīnāṁ pavanāhatāḥ||154||  
 
pūrṇānāṁ himapūrṇānāṁ dr̥tīnāṁ pavanāhatāḥ||154||  
    
saṁsparśāścandanārdrāṇāṁ nārīṇāṁ ca samārutāḥ|  
 
saṁsparśāścandanārdrāṇāṁ nārīṇāṁ ca samārutāḥ|  
 +
 
candanānāṁ ca mukhyānāṁ śastāḥ pittamadātyayē [8] ||155||  
 
candanānāṁ ca mukhyānāṁ śastāḥ pittamadātyayē [8] ||155||  
    
śītavīryaṁ yadanyacca tat sarvaṁ viniyōjayēt|  
 
śītavīryaṁ yadanyacca tat sarvaṁ viniyōjayēt|  
 +
 
kumudōtpalapatrāṇāṁ siktānāṁ candanāmbunā||156||  
 
kumudōtpalapatrāṇāṁ siktānāṁ candanāmbunā||156||  
    
hitāḥ sparśā manōjñānāṁ dāhē madyasamutthitē|  
 
hitāḥ sparśā manōjñānāṁ dāhē madyasamutthitē|  
 +
 
kathāśca vividhāḥ śastāḥ [9] śabdāśca śikhināṁ śivāḥ||157||  
 
kathāśca vividhāḥ śastāḥ [9] śabdāśca śikhināṁ śivāḥ||157||  
    
tōyadānāṁ ca śabdā hi śamayanti madātyayam|  
 
tōyadānāṁ ca śabdā hi śamayanti madātyayam|  
 +
 
jalayantrābhivarṣīṇi vātayantravahāni ca||158||
 
jalayantrābhivarṣīṇi vātayantravahāni ca||158||
 
   
 
   
 
kalpanīyāni bhiṣajā dāhē dhārāgr̥hāṇi ca|  
 
kalpanīyāni bhiṣajā dāhē dhārāgr̥hāṇi ca|  
 +
 
phalinīsēvyalōdhrāmbuhēmapatraṁ kuṭannaṭam||159||  
 
phalinīsēvyalōdhrāmbuhēmapatraṁ kuṭannaṭam||159||  
    
kālīyakarasōpētaṁ dāhē śastaṁ pralēpanam|  
 
kālīyakarasōpētaṁ dāhē śastaṁ pralēpanam|  
 +
 
badarīpallavōtthaśca tathaivāriṣṭakōdbhavaḥ||160||  
 
badarīpallavōtthaśca tathaivāriṣṭakōdbhavaḥ||160||  
    
phēnilāyāśca yaḥ phēnastairdāhē lēpanaṁ śubham|  
 
phēnilāyāśca yaḥ phēnastairdāhē lēpanaṁ śubham|  
 +
 
surā samaṇḍā dadhyamlaṁ mātuluṅgarasō madhu||161||  
 
surā samaṇḍā dadhyamlaṁ mātuluṅgarasō madhu||161||  
    
sēkē pradēhē śasyantē dāhaghnāḥ sāmlakāñjikāḥ|  
 
sēkē pradēhē śasyantē dāhaghnāḥ sāmlakāñjikāḥ|  
 +
 
pariṣēkāvagāhēṣu vyañjanānāṁ ca sēvanē||162||  
 
pariṣēkāvagāhēṣu vyañjanānāṁ ca sēvanē||162||  
    
śasyatē śiśiraṁ tōyaṁ dāhatr̥ṣṇāpraśāntayē|  
 
śasyatē śiśiraṁ tōyaṁ dāhatr̥ṣṇāpraśāntayē|  
 +
 
mātrākālaprayuktēna karmaṇā'nēna śāmyati [10] ||163||  
 
mātrākālaprayuktēna karmaṇā'nēna śāmyati [10] ||163||  
   Line 2,035: Line 2,091:     
bhavyakharjUramRudvIkAparUShakarasairyutam [1] |  
 
bhavyakharjUramRudvIkAparUShakarasairyutam [1] |  
 +
 
sadADimarasaM shItaM saktubhishcAvacUrNitam ||136||  
 
sadADimarasaM shItaM saktubhishcAvacUrNitam ||136||  
    
sasharkaraM shArkaraM vA mArdvIkamathavA~aparam |  
 
sasharkaraM shArkaraM vA mArdvIkamathavA~aparam |  
 +
 
dadyAdbahUdakaM kAle pAtuM pittamadAtyaye ||137||  
 
dadyAdbahUdakaM kAle pAtuM pittamadAtyaye ||137||  
    
shashAn kapi~jjalAneNA@mllAvAnasitapucchakAn |  
 
shashAn kapi~jjalAneNA@mllAvAnasitapucchakAn |  
 +
 
madhurAmlAn prayu~jjIta bhojane shAliShaShTikAn ||138||  
 
madhurAmlAn prayu~jjIta bhojane shAliShaShTikAn ||138||  
    
paTolayUShamishraM vA chAgalaM kalpayedrasam |  
 
paTolayUShamishraM vA chAgalaM kalpayedrasam |  
 +
 
satInamudgamishraM vA dADimAmalakAnvitam ||139||  
 
satInamudgamishraM vA dADimAmalakAnvitam ||139||  
    
drAkShAmalakakharjUraparUShakarasena vA |  
 
drAkShAmalakakharjUraparUShakarasena vA |  
 +
 
kalpayettarpaNAn yUShAn rasAMshca vividhAtmakAn ||140||  
 
kalpayettarpaNAn yUShAn rasAMshca vividhAtmakAn ||140||  
    
AmAshayasthamutkliShTaM kaphapittaM madAtyaye |  
 
AmAshayasthamutkliShTaM kaphapittaM madAtyaye |  
 +
 
vij~jAya bahudoShasya dahyamAnasya [2] tRuShyataH ||141||  
 
vij~jAya bahudoShasya dahyamAnasya [2] tRuShyataH ||141||  
    
madyaM drAkShArasaM toyaM dattvA tarpaNameva vA |  
 
madyaM drAkShArasaM toyaM dattvA tarpaNameva vA |  
 +
 
niHsheShaM vAmayecchIghramevaM rogAdvimucyate ||142||  
 
niHsheShaM vAmayecchIghramevaM rogAdvimucyate ||142||  
    
kAle punastarpaNAdyaM kramaM kuryAt prakA~gkShite |  
 
kAle punastarpaNAdyaM kramaM kuryAt prakA~gkShite |  
 +
 
tenAgnirdIpyate tasya doShasheShAnnapAcakaH ||143||  
 
tenAgnirdIpyate tasya doShasheShAnnapAcakaH ||143||  
    
kAse saraktaniShThIve pArshvastanarujAsu ca |  
 
kAse saraktaniShThIve pArshvastanarujAsu ca |  
 +
 
tRuShyate savidAhe ca sotkleshe hRudayorasi ||144||  
 
tRuShyate savidAhe ca sotkleshe hRudayorasi ||144||  
    
guDUcIbhadramustAnAM paTolasyAthavA bhiShak |  
 
guDUcIbhadramustAnAM paTolasyAthavA bhiShak |  
 +
 
rasaM sanAgaraM dadyAt tittiripratibhojanam [3] ||145||  
 
rasaM sanAgaraM dadyAt tittiripratibhojanam [3] ||145||  
    
tRuShyate cAtibalavadvAtapitte samuddhate |  
 
tRuShyate cAtibalavadvAtapitte samuddhate |  
 +
 
dadyAddrAkShArasaM pAtuM shItaM doShAnulomanam ||146||  
 
dadyAddrAkShArasaM pAtuM shItaM doShAnulomanam ||146||  
    
jIrNe samadhurAmlena chAgamAMsarasena tam |  
 
jIrNe samadhurAmlena chAgamAMsarasena tam |  
 +
 
bhojanaM bhojayenmadyamanutarShaM ca pAyayet ||147||  
 
bhojanaM bhojayenmadyamanutarShaM ca pAyayet ||147||  
    
anutarShasya mAtrA sA yayA no dUShyate [4] manaH |  
 
anutarShasya mAtrA sA yayA no dUShyate [4] manaH |  
 +
 
tRuShyate madyamalpAlpaM pradeyaM syAdbahUdakam ||148||  
 
tRuShyate madyamalpAlpaM pradeyaM syAdbahUdakam ||148||  
    
tRuShNA yenopashAmyeta madaM yena ca nApnuyAt |  
 
tRuShNA yenopashAmyeta madaM yena ca nApnuyAt |  
 +
 
parUShakANAM pIlUnAM rasaM shItamathApi [5] vA ||149||  
 
parUShakANAM pIlUnAM rasaM shItamathApi [5] vA ||149||  
    
parNinInAM catasRUNAM pibedvA shishiraM jalam |  
 
parNinInAM catasRUNAM pibedvA shishiraM jalam |  
 +
 
mustadADimalAjAnAM [6] tRuShNAghnaM vA pibedrasam ||150||  
 
mustadADimalAjAnAM [6] tRuShNAghnaM vA pibedrasam ||150||  
    
koladADimavRukShAmlacukrIkAcukrikArasaH |  
 
koladADimavRukShAmlacukrIkAcukrikArasaH |  
 +
 
pa~jcAmlako mukhAlepaH sadyastRuShNAM niyacchati ||151||  
 
pa~jcAmlako mukhAlepaH sadyastRuShNAM niyacchati ||151||  
    
shItalAnyannapAnAni shItashayyAsanAni [7] ca |  
 
shItalAnyannapAnAni shItashayyAsanAni [7] ca |  
 +
 
shItavAtajalasparshAH shItAnyupavanAni ca ||152||  
 
shItavAtajalasparshAH shItAnyupavanAni ca ||152||  
    
kShaumapadmotpalAnAM ca maNInAM mauktikasya ca |  
 
kShaumapadmotpalAnAM ca maNInAM mauktikasya ca |  
 +
 
candanodakashItAnAM sparshAshcandrAMshushItalAH ||153||  
 
candanodakashItAnAM sparshAshcandrAMshushItalAH ||153||  
    
hemarAjatakAMsyAnAM pAtrANAM shItavAribhiH |  
 
hemarAjatakAMsyAnAM pAtrANAM shItavAribhiH |  
 +
 
pUrNAnAM himapUrNAnAM dRutInAM pavanAhatAH ||154||  
 
pUrNAnAM himapUrNAnAM dRutInAM pavanAhatAH ||154||  
    
saMsparshAshcandanArdrANAM nArINAM ca samArutAH |  
 
saMsparshAshcandanArdrANAM nArINAM ca samArutAH |  
 +
 
candanAnAM ca mukhyAnAM shastAH pittamadAtyaye [8] ||155||  
 
candanAnAM ca mukhyAnAM shastAH pittamadAtyaye [8] ||155||  
    
shItavIryaM yadanyacca tat sarvaM viniyojayet |  
 
shItavIryaM yadanyacca tat sarvaM viniyojayet |  
 +
 
kumudotpalapatrANAM siktAnAM candanAmbunA ||156||  
 
kumudotpalapatrANAM siktAnAM candanAmbunA ||156||  
    
hitAH sparshA manoj~jAnAM dAhe madyasamutthite |  
 
hitAH sparshA manoj~jAnAM dAhe madyasamutthite |  
 +
 
kathAshca vividhAH shastAH [9] shabdAshca shikhinAM shivAH ||157||  
 
kathAshca vividhAH shastAH [9] shabdAshca shikhinAM shivAH ||157||  
    
toyadAnAM ca shabdA hi shamayanti madAtyayam |  
 
toyadAnAM ca shabdA hi shamayanti madAtyayam |  
 +
 
jalayantrAbhivarShINi vAtayantravahAni ca ||158||  
 
jalayantrAbhivarShINi vAtayantravahAni ca ||158||  
    
kalpanIyAni bhiShajA dAhe dhArAgRuhANi ca |  
 
kalpanIyAni bhiShajA dAhe dhArAgRuhANi ca |  
 +
 
phalinIsevyalodhrAmbuhemapatraM kuTannaTam ||159||  
 
phalinIsevyalodhrAmbuhemapatraM kuTannaTam ||159||  
    
kAlIyakarasopetaM dAhe shastaM pralepanam |  
 
kAlIyakarasopetaM dAhe shastaM pralepanam |  
 +
 
badarIpallavotthashca tathaivAriShTakodbhavaH ||160||  
 
badarIpallavotthashca tathaivAriShTakodbhavaH ||160||  
    
phenilAyAshca yaH phenastairdAhe lepanaM shubham |  
 
phenilAyAshca yaH phenastairdAhe lepanaM shubham |  
 +
 
surA samaNDA dadhyamlaM mAtulu~ggaraso madhu ||161||  
 
surA samaNDA dadhyamlaM mAtulu~ggaraso madhu ||161||  
    
seke pradehe shasyante dAhaghnAH sAmlakA~jjikAH |  
 
seke pradehe shasyante dAhaghnAH sAmlakA~jjikAH |  
 +
 
pariShekAvagAheShu vya~jjanAnAM ca sevane ||162||  
 
pariShekAvagAheShu vya~jjanAnAM ca sevane ||162||  
    
shasyate shishiraM toyaM dAhatRuShNAprashAntaye |  
 
shasyate shishiraM toyaM dAhatRuShNAprashAntaye |  
 +
 
mAtrAkAlaprayuktena karmaNA~anena shAmyati [10] ||163||  
 
mAtrAkAlaprayuktena karmaNA~anena shAmyati [10] ||163||  
  

Navigation menu