Line 193:
Line 193:
#Mukhashosa (Dryness in mouth)
#Mukhashosa (Dryness in mouth)
#Arasajnata (Loss of taste sensation)
#Arasajnata (Loss of taste sensation)
−
49. Gharanasha (Loss of smell sensation)
+
#Gharanasha (Loss of smell sensation)
−
50. Karnashoola (Ear ache)
+
#Karnashoola (Ear ache)
−
51. Ashabdashravana (Tinnitus)
+
#Ashabdashravana (Tinnitus)
−
52. Ucchaishruti (Hard of hearing))
+
#Ucchaishruti (Hard of hearing))
−
53. Badhirya (Deafness)
+
#Badhirya (Deafness)
−
54. Vartmastambha (Stiffness in eyelids)
+
#Vartmastambha (Stiffness in eyelids)
−
55. Vartma sankoca (Entropion)
+
#Vartma sankoca (Entropion)
−
56. Timira (Loss of vision)
+
#Timira (Loss of vision)
−
57. Akshishula (Pain in eyes)
+
#Akshishula (Pain in eyes)
−
58. Akshivyudasa (Squint eye)
+
#Akshivyudasa (Squint eye)
−
59. Bhruvyudasa (Twisting in eye brows)
+
#Bhruvyudasa (Twisting in eye brows)
−
60. Sankhabheda (Pain in temporal region)
+
#Sankhabheda (Pain in temporal region)
−
61. Lalata bheda (Pain in frontal region)
+
#Lalata bheda (Pain in frontal region)
−
62. Shiroruk (Headache)
+
#Shiroruk (Headache)
−
63. Keshabhoomisphutana (Cracking of scalp)
+
#Keshabhoomisphutana (Cracking of scalp)
−
64. Ardita (Facial paralysis)
+
#Ardita (Facial paralysis)
−
65. Ekanga roga (Monoplegia)
+
#Ekanga roga (Monoplegia)
−
66. Sarvanga roga (Quadriplegia)
+
#Sarvanga roga (Quadriplegia)
−
67. Pakshavadha (Hemiplegia)
+
#Pakshavadha (Hemiplegia)
−
68. Akshepaka (Clonic convulsions)
+
#Akshepaka (Clonic convulsions)
−
69. Dandaka (Tonic convulsions)
+
#Dandaka (Tonic convulsions)
−
70. Tama (Feeling of darkness in front of eye)
+
#Tama (Feeling of darkness in front of eye)
−
71. Bhrama (Giddiness)
+
#Bhrama (Giddiness)
−
72. Vepathu (Tremor)
+
#Vepathu (Tremor)
−
73. Jrumbha (Yawning)
+
#Jrumbha (Yawning)
−
74. Hikka (Hiccup)
+
#Hikka (Hiccup)
−
75. Vishada (Asthenia)
+
#Vishada (Asthenia)
−
76. Atipralapa (Excessive delirium)
+
#Atipralapa (Excessive delirium)
−
77. Raukshya (Roughness)
+
#Raukshya (Roughness)
−
78. Parushya (Coarseness)
+
#Parushya (Coarseness)
−
79. Syavarunavabhasata (Black reddish appearance)
+
#Syavarunavabhasata (Black reddish appearance)
−
80. Asvapna (Insomnia)
+
#Asvapna (Insomnia)
−
81. Anavasthita cittatva (Unstable mind)
+
#Anavasthita cittatva (Unstable mind)
−
Causative qualities of vata disorders:
+
+
==== Causative qualities of ''vata'' disorders ====
+
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु वातविकारेषूक्तेष्वन्येषु चानुक्तेषु वायोरिदमात्मरूपमपरिणामि कर्मणश्च स्वलक्षणं, यदुपलभ्य तदवयवंवा विमुक्तसन्देहा वातविकारमेवाध्यवस्यन्ति कुशलाः; तद्यथा- रौक्ष्यं शैत्यं लाघवं वैशद्यं गतिरमूर्तत्वमनवस्थितत्वं चेतिवायोरात्मरूपाणि; एवंविधत्वाच्च वायोः कर्मणः स्वलक्षणमिदमस्य भवति तं तं शरीरावयवमाविशतः ; तद्यथा-स्रंसभ्रंसव्याससङ्गभेदसादहर्षतर्षकम्पवर्तचालतोदव्यथाचेष्टादीनि , तथाखरपरुषविशदसुषिरारुणवर्णकषायविरसमुखत्वशोषशूलसुप्तिसङ्कोचनस्तम्भनखञ्जतादीनि च वायोः कर्माणि; तैरन्वितंवातविकारमेवाध्यवस्येत्||१२||
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु वातविकारेषूक्तेष्वन्येषु चानुक्तेषु वायोरिदमात्मरूपमपरिणामि कर्मणश्च स्वलक्षणं, यदुपलभ्य तदवयवंवा विमुक्तसन्देहा वातविकारमेवाध्यवस्यन्ति कुशलाः; तद्यथा- रौक्ष्यं शैत्यं लाघवं वैशद्यं गतिरमूर्तत्वमनवस्थितत्वं चेतिवायोरात्मरूपाणि; एवंविधत्वाच्च वायोः कर्मणः स्वलक्षणमिदमस्य भवति तं तं शरीरावयवमाविशतः ; तद्यथा-स्रंसभ्रंसव्याससङ्गभेदसादहर्षतर्षकम्पवर्तचालतोदव्यथाचेष्टादीनि , तथाखरपरुषविशदसुषिरारुणवर्णकषायविरसमुखत्वशोषशूलसुप्तिसङ्कोचनस्तम्भनखञ्जतादीनि च वायोः कर्माणि; तैरन्वितंवातविकारमेवाध्यवस्येत्||१२||
sarvēṣvapi khalvētēṣu vātavikārēṣūktēṣvanyēṣu cānuktēṣu vāyōridamātmarūpamapariṇāmi karmaṇaścasvalakṣaṇaṁ, yadupalabhya tadavayavaṁ vā vimuktasandēhā vātavikāramēvādhyavasyanti kuśalāḥ;tadyathā- raukṣyaṁ śaityaṁ lāghavaṁ vaiśadyaṁ gatiramūrtatvamanavasthitatvaṁ cēti vāyōrātmarūpāṇi;ēvaṁvidhatvācca vāyōḥ karmaṇaḥ svalakṣaṇamidamasya bhavati taṁ taṁ śarīrāvayavamāviśataḥ ;tadyathā- sraṁsabhraṁsavyāsasaṅgabhēdasādaharṣatarṣakampavartacālatōdavyathācēṣṭādīni , tathākharaparuṣaviśadasuṣirāruṇavarṇakaṣāyavirasamukhatvaśōṣaśūlasuptisaṅkōcanastambhanakhañjatādīnica vāyōḥ karmāṇi; tairanvitaṁ vātavikāramēvādhyavasyēt||12||
sarvēṣvapi khalvētēṣu vātavikārēṣūktēṣvanyēṣu cānuktēṣu vāyōridamātmarūpamapariṇāmi karmaṇaścasvalakṣaṇaṁ, yadupalabhya tadavayavaṁ vā vimuktasandēhā vātavikāramēvādhyavasyanti kuśalāḥ;tadyathā- raukṣyaṁ śaityaṁ lāghavaṁ vaiśadyaṁ gatiramūrtatvamanavasthitatvaṁ cēti vāyōrātmarūpāṇi;ēvaṁvidhatvācca vāyōḥ karmaṇaḥ svalakṣaṇamidamasya bhavati taṁ taṁ śarīrāvayavamāviśataḥ ;tadyathā- sraṁsabhraṁsavyāsasaṅgabhēdasādaharṣatarṣakampavartacālatōdavyathācēṣṭādīni , tathākharaparuṣaviśadasuṣirāruṇavarṇakaṣāyavirasamukhatvaśōṣaśūlasuptisaṅkōcanastambhanakhañjatādīnica vāyōḥ karmāṇi; tairanvitaṁ vātavikāramēvādhyavasyēt||12||