Changes

Jump to navigation Jump to search
4 bytes removed ,  12:49, 29 October 2017
Line 357: Line 357:  
taM madhuratiktakaShAyashItairupakramairupakrameta snehavirekapradehapariShekAbhya~ggAdibhiHpittaharairmAtrAM kAlaM ca pramANIkRutya; virecanaM tu sarvopakramebhyaH pitte pradhAnatamaMmanyante bhiShajaH; taddhyAdita evAmAshayamanupravishya kevalaM vaikArikaMpittamUlamapakarShati, tatrAvajite pitte~api sharIrAntargatAH pittavikArAH prashAntimApadyante,yathA~agnau vyapoDhe kevalamagnigRuhaM shItIbhavati tadvat||16||  
 
taM madhuratiktakaShAyashItairupakramairupakrameta snehavirekapradehapariShekAbhya~ggAdibhiHpittaharairmAtrAM kAlaM ca pramANIkRutya; virecanaM tu sarvopakramebhyaH pitte pradhAnatamaMmanyante bhiShajaH; taddhyAdita evAmAshayamanupravishya kevalaM vaikArikaMpittamUlamapakarShati, tatrAvajite pitte~api sharIrAntargatAH pittavikArAH prashAntimApadyante,yathA~agnau vyapoDhe kevalamagnigRuhaM shItIbhavati tadvat||16||  
   −
Abnormal pitta disorders should be managed by drugs having sweet, bitter, astringent, and cooling qualities. Any therapeutic modalities administered, such as oleation, purgation, fasting, affusion, massage, etc. should have anti-pittaja properties and must be administered in appropriate dose and time. Of all the above mentioned procedures, purgation is regarded as the most effective mode of treatment for the management of pittaja vyadhi. When pitta is overcome in the amashaya through administration of purgative substances, the disorders of pitta in other parts of the body are automatically pacified just like a fire chamber cools down when the fire is doused. (16)
+
Abnormal ''pitta'' disorders should be managed by drugs having sweet, bitter, astringent, and cooling qualities. Any therapeutic modalities administered, such as oleation, purgation, fasting, affusion, massage, etc. should have anti-''pittaja'' properties and must be administered in appropriate dose and time. Of all the above mentioned procedures, purgation is regarded as the most effective mode of treatment for the management of ''pittaja vyadhi''. When ''pitta'' is overcome in the ''amashaya'' through administration of purgative substances, the disorders of ''pitta'' in other parts of the body are automatically pacified just like a fire chamber cools down when the fire is doused. [16]
Disorders of kapha dosha:
+
 
 +
==== Disorders of ''kapha dosha'' ====
 +
 
 
श्लेष्मविकारांश्च विंशतिमत ऊर्ध्वं व्याख्यास्यामः; तद्यथा- तृप्तिश्च, तन्द्रा च, निद्राधिक्यं च, स्तैमित्यं च, गुरुगात्रता च,आलस्यं च, मुखमाधुर्यं च, मुखस्रावश्च, श्लेष्मोद्गिरणं च, मलस्याधिक्यं च, बलासकश्च  , अपक्तिश्च, हृदयोपलेपश्च,कण्ठोपलेपश्च, धमनीप्रति(वि)चयश्च, गलगण्डश्च, अतिस्थौल्यं च, शीताग्निता च, उदर्दश्च, श्वेतावभासता च,श्वेतमूत्रनेत्रवर्चस्त्वं च; इति विंशतिः श्लेष्मविकाराः श्लेष्मविकाराणामपरिसङ्ख्येयानामाविष्कृततमा व्याख्याता भवन्ति||१७||  
 
श्लेष्मविकारांश्च विंशतिमत ऊर्ध्वं व्याख्यास्यामः; तद्यथा- तृप्तिश्च, तन्द्रा च, निद्राधिक्यं च, स्तैमित्यं च, गुरुगात्रता च,आलस्यं च, मुखमाधुर्यं च, मुखस्रावश्च, श्लेष्मोद्गिरणं च, मलस्याधिक्यं च, बलासकश्च  , अपक्तिश्च, हृदयोपलेपश्च,कण्ठोपलेपश्च, धमनीप्रति(वि)चयश्च, गलगण्डश्च, अतिस्थौल्यं च, शीताग्निता च, उदर्दश्च, श्वेतावभासता च,श्वेतमूत्रनेत्रवर्चस्त्वं च; इति विंशतिः श्लेष्मविकाराः श्लेष्मविकाराणामपरिसङ्ख्येयानामाविष्कृततमा व्याख्याता भवन्ति||१७||  
 +
 
ślēṣmavikārāṁśca viṁśatimata ūrdhvaṁ vyākhyāsyāmaḥ; tadyathā- tr̥ptiśca, tandrā ca, nidrādhikyaṁ ca,staimityaṁ ca, gurugātratā ca, ālasyaṁ ca, mukhamādhuryaṁ ca, mukhasrāvaśca, ślēṣmōdgiraṇaṁ ca,malasyādhikyaṁ ca, balāsakaśca  , apaktiśca, hr̥dayōpalēpaśca, kaṇṭhōpalēpaśca,dhamanīprati(vi)cayaśca, galagaṇḍaśca, atisthaulyaṁ ca, śītāgnitā ca, udardaśca, śvētāvabhāsatā ca,śvētamūtranētravarcastvaṁ ca; iti viṁśatiḥ ślēṣmavikārāḥślēṣmavikārāṇāmaparisaṅkhyēyānāmāviṣkr̥tatamā vyākhyātā bhavanti||17||  
 
ślēṣmavikārāṁśca viṁśatimata ūrdhvaṁ vyākhyāsyāmaḥ; tadyathā- tr̥ptiśca, tandrā ca, nidrādhikyaṁ ca,staimityaṁ ca, gurugātratā ca, ālasyaṁ ca, mukhamādhuryaṁ ca, mukhasrāvaśca, ślēṣmōdgiraṇaṁ ca,malasyādhikyaṁ ca, balāsakaśca  , apaktiśca, hr̥dayōpalēpaśca, kaṇṭhōpalēpaśca,dhamanīprati(vi)cayaśca, galagaṇḍaśca, atisthaulyaṁ ca, śītāgnitā ca, udardaśca, śvētāvabhāsatā ca,śvētamūtranētravarcastvaṁ ca; iti viṁśatiḥ ślēṣmavikārāḥślēṣmavikārāṇāmaparisaṅkhyēyānāmāviṣkr̥tatamā vyākhyātā bhavanti||17||  
 +
 
shleShmavikArAMshca viMshatimata UrdhvaM vyAkhyAsyAmaH; tadyathA- tRuptishca, tandrA ca,nidrAdhikyaM ca, staimityaM ca, gurugAtratA ca, AlasyaM ca, mukhamAdhuryaM ca, mukhasrAvashca,shleShmodgiraNaM ca, malasyAdhikyaM ca, balAsakashca, apaktishca, hRudayopalepashca,kaNThopalepashca, dhamanIprati(vi)cayashca, galagaNDashca, atisthaulyaM ca, shItAgnitA ca,udardashca, shvetAvabhAsatA ca, shvetamUtranetravarcastvaM ca; iti viMshatiH shleShmavikArAHshleShmavikArANAmaparisa~gkhyeyAnAmAviShkRutatamA vyAkhyAtA bhavanti||17||  
 
shleShmavikArAMshca viMshatimata UrdhvaM vyAkhyAsyAmaH; tadyathA- tRuptishca, tandrA ca,nidrAdhikyaM ca, staimityaM ca, gurugAtratA ca, AlasyaM ca, mukhamAdhuryaM ca, mukhasrAvashca,shleShmodgiraNaM ca, malasyAdhikyaM ca, balAsakashca, apaktishca, hRudayopalepashca,kaNThopalepashca, dhamanIprati(vi)cayashca, galagaNDashca, atisthaulyaM ca, shItAgnitA ca,udardashca, shvetAvabhAsatA ca, shvetamUtranetravarcastvaM ca; iti viMshatiH shleShmavikArAHshleShmavikArANAmaparisa~gkhyeyAnAmAviShkRutatamA vyAkhyAtA bhavanti||17||  
   −
The 20 prevalent kapha disorders or Shleshma nanatmaja vyadhi are:
+
The 20 prevalent ''kapha'' disorders or ''Shleshma nanatmaja vyadhi'' are:
  1. Trupti (Contentment)
+
 
2. Tandra (Drowsiness)
+
#Trupti (Contentment)
3. Nidradikya (Excess sleep)
+
#Tandra (Drowsiness)
4. Staimitya (Excess cold sensation)
+
#Nidradikya (Excess sleep)
5. Gurugatrata (Heaviness in body)
+
#Staimitya (Excess cold sensation)
6. Alasya (Lassitude)
+
#Gurugatrata (Heaviness in body)
7. Mukha madhurya (Sweet taste in mouth)
+
#Alasya (Lassitude)
8. Mukha strava (Salivation)
+
#Mukha madhurya (Sweet taste in mouth)
9. Shlesmodgirana (Expectoration of mucous)
+
#Mukha strava (Salivation)
10. Maladhikya (Excess accumulation of waste products)
+
#Shlesmodgirana (Expectoration of mucous)
11. Balasaka (Loss of strength)
+
#Maladhikya (Excess accumulation of waste products)
12. Apakti (Indigestion)
+
#Balasaka (Loss of strength)
13. Hridayopalepa (Adherence of waste surrounding heart)
+
#Apakti (Indigestion)
14. Kanthopalepa (Adherence of waste surrounding throat)
+
#Hridayopalepa (Adherence of waste surrounding heart)
15. Dhamanipratichaya (Adherence of waste in blood vessels/ atherosclerosis)
+
#Kanthopalepa (Adherence of waste surrounding throat)
16. Galaganda (Goiter)
+
#Dhamanipratichaya (Adherence of waste in blood vessels/ atherosclerosis)
17. Atisthaulya (Morbid obesity)
+
#Galaganda (Goiter)
18. Shitagnita (decreased agni)
+
#Atisthaulya (Morbid obesity)
19. Udarda (Urticarial rashes)
+
#Shitagnita (decreased agni)
20. Shvetavabhashata (Pale look)
+
#Udarda (Urticarial rashes)
21. Shveta Mootranetravarcastva (White discolouration of urine, eyes, stool)
+
#Shvetavabhashata (Pale look)
Causative qualities of kapha disorders:
+
#Shveta Mootranetravarcastva (White discolouration of urine, eyes, stool) [17]
 +
 
 +
==== Causative qualities of ''kapha'' disorders ====
 +
 
 
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु श्लेष्मविकारेषूक्तेष्वन्येषु चानुक्तेषु श्लेष्मण इदमात्मरूपमपरिणामि कर्मणश्च स्वलक्षणं यदुपलभ्यतदवयवं वा विमुक्तसन्देहाः श्लेष्मविकारमेवाध्यवस्यन्ति कुशलाः; तद्यथा-स्नेहशैत्यशौक्ल्यगौरवमाधुर्यस्थैर्यपैच्छिल्यमार्त्स्न्यानि श्लेष्मण आत्मरूपाणि; एवंविधत्वाच्च  श्लेष्मणः कर्मणःस्वलक्षणमिदमस्य भवति तं तं शरीरावयवमाविशतः; तद्यथा-श्वैत्यशैत्यकण्डूस्थैर्यगौरवस्नेहसुप्तिक्लेदोपदेहबन्धमाधुर्यचिरकारित्वानि श्लेष्मणः कर्माणि; तैरन्वितंश्लेष्मविकारमेवाध्यवस्येत्||१८||  
 
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु श्लेष्मविकारेषूक्तेष्वन्येषु चानुक्तेषु श्लेष्मण इदमात्मरूपमपरिणामि कर्मणश्च स्वलक्षणं यदुपलभ्यतदवयवं वा विमुक्तसन्देहाः श्लेष्मविकारमेवाध्यवस्यन्ति कुशलाः; तद्यथा-स्नेहशैत्यशौक्ल्यगौरवमाधुर्यस्थैर्यपैच्छिल्यमार्त्स्न्यानि श्लेष्मण आत्मरूपाणि; एवंविधत्वाच्च  श्लेष्मणः कर्मणःस्वलक्षणमिदमस्य भवति तं तं शरीरावयवमाविशतः; तद्यथा-श्वैत्यशैत्यकण्डूस्थैर्यगौरवस्नेहसुप्तिक्लेदोपदेहबन्धमाधुर्यचिरकारित्वानि श्लेष्मणः कर्माणि; तैरन्वितंश्लेष्मविकारमेवाध्यवस्येत्||१८||  
 +
 
sarvēṣvapi khalvētēṣu ślēṣmavikārēṣūktēṣvanyēṣu cānuktēṣu ślēṣmaṇa idamātmarūpamapariṇāmikarmaṇaśca svalakṣaṇaṁ yadupalabhya tadavayavaṁ vā vimuktasandēhāḥślēṣmavikāramēvādhyavasyanti kuśalāḥ; tadyathā-snēhaśaityaśauklyagauravamādhuryasthairyapaicchilyamārtsnyāni ślēṣmaṇa ātmarūpāṇi;ēvaṁvidhatvācca  ślēṣmaṇaḥ karmaṇaḥ svalakṣaṇamidamasya bhavati taṁ taṁ śarīrāvayavamāviśataḥ;tadyathā- śvaityaśaityakaṇḍūsthairyagauravasnēhasuptiklēdōpadēhabandhamādhuryacirakāritvāniślēṣmaṇaḥ karmāṇi; tairanvitaṁ ślēṣmavikāramēvādhyavasyēt||18||  
 
sarvēṣvapi khalvētēṣu ślēṣmavikārēṣūktēṣvanyēṣu cānuktēṣu ślēṣmaṇa idamātmarūpamapariṇāmikarmaṇaśca svalakṣaṇaṁ yadupalabhya tadavayavaṁ vā vimuktasandēhāḥślēṣmavikāramēvādhyavasyanti kuśalāḥ; tadyathā-snēhaśaityaśauklyagauravamādhuryasthairyapaicchilyamārtsnyāni ślēṣmaṇa ātmarūpāṇi;ēvaṁvidhatvācca  ślēṣmaṇaḥ karmaṇaḥ svalakṣaṇamidamasya bhavati taṁ taṁ śarīrāvayavamāviśataḥ;tadyathā- śvaityaśaityakaṇḍūsthairyagauravasnēhasuptiklēdōpadēhabandhamādhuryacirakāritvāniślēṣmaṇaḥ karmāṇi; tairanvitaṁ ślēṣmavikāramēvādhyavasyēt||18||  
 +
 
sarveShvapi khalveteShu shleShmavikAreShUkteShvanyeShu cAnukteShu shleShmaNaidamAtmarUpamapariNAmi karmaNashca svalakShaNaM yadupalabhya tadavayavaM vAvimuktasandehAH shleShmavikAramevAdhyavasyanti kushalAH; tadyathA-snehashaityashauklyagauravamAdhuryasthairyapaicchilyamArtsnyAni shleShmaNa AtmarUpANi;evaMvidhatvAcca  shleShmaNaH karmaNaH svalakShaNamidamasya bhavati taM taMsharIrAvayavamAvishataH; tadyathA-shvaityashaityakaNDUsthairyagauravasnehasuptikledopadehabandhamAdhuryacirakAritvAnishleShmaNaH karmANi; tairanvitaM shleShmavikAramevAdhyavasyet||18||  
 
sarveShvapi khalveteShu shleShmavikAreShUkteShvanyeShu cAnukteShu shleShmaNaidamAtmarUpamapariNAmi karmaNashca svalakShaNaM yadupalabhya tadavayavaM vAvimuktasandehAH shleShmavikAramevAdhyavasyanti kushalAH; tadyathA-snehashaityashauklyagauravamAdhuryasthairyapaicchilyamArtsnyAni shleShmaNa AtmarUpANi;evaMvidhatvAcca  shleShmaNaH karmaNaH svalakShaNamidamasya bhavati taM taMsharIrAvayavamAvishataH; tadyathA-shvaityashaityakaNDUsthairyagauravasnehasuptikledopadehabandhamAdhuryacirakAritvAnishleShmaNaH karmANi; tairanvitaM shleShmavikAramevAdhyavasyet||18||  
  

Navigation menu