Line 2,970: |
Line 2,970: |
| rocanaM dIpanaM vAtakaPadaurgandhyanASanam||307|| | | rocanaM dIpanaM vAtakaPadaurgandhyanASanam||307|| |
| | | |
− | Celery seeds/karavi (Carum bulbocastanum W.Koch.), black cumin/kunchika (Nigella sativa Linn.), cumin/ajaji (Cuminum cyminum Linn.), bishops weed/yavani( Trachyspermum ammi Linn.), coriander/dhanyaka (Coriandrum sativum) and Indian tooth-ache/tumburu (Zanthoxylum armatum DC) are appetizing, stimulate digestion, alleviate vata and kapha, and remove foul odour.[307] | + | Celery seeds (''karavi'', Carum bulbocastanum W.Koch.), black cumin (''kunchika'', Nigella sativa Linn.), cumin (''ajaji'', Cuminum cyminum Linn.), bishops weed (''yavani'', Trachyspermum ammi Linn.), coriander (''dhanyaka'', Coriandrum sativum) and Indian tooth-ache (''tumburu'', Zanthoxylum armatum DC) are appetizing, stimulate digestion, alleviate ''vata'' and ''kapha'', and remove foul odour.[307] |
| | | |
| आहारयोगिनांभक्तिनिश्चयोनतुविद्यते। | | आहारयोगिनांभक्तिनिश्चयोनतुविद्यते। |
Line 2,977: |
Line 2,977: |
| āhārayōgināṁ bhaktiniścayō na tu vidyatē| | | āhārayōgināṁ bhaktiniścayō na tu vidyatē| |
| samāptō [1] dvādaśaścāyaṁ varga āhārayōginām||308|| | | samāptō [1] dvādaśaścāyaṁ varga āhārayōginām||308|| |
| + | |
| AhArayoginAM BaktiniScayo na tu vidyate| | | AhArayoginAM BaktiniScayo na tu vidyate| |
| samApto dvAdaSaScAyaM varga AhArayoginAm||308|| | | samApto dvAdaSaScAyaM varga AhArayoginAm||308|| |
Line 2,984: |
Line 2,985: |
| | | |
| इत्याहारयोगिवर्गोद्वादशः॥१२॥ | | इत्याहारयोगिवर्गोद्वादशः॥१२॥ |
| + | |
| ityāhārayōgivargō dvādaśaḥ ||12|| | | ityāhārayōgivargō dvādaśaḥ ||12|| |
| + | |
| ityAhArayogivargo dvAdaSaH||12|| | | ityAhArayogivargo dvAdaSaH||12|| |
| + | |
| Thus ends the twelfth section on the articles used in cooked foods. | | Thus ends the twelfth section on the articles used in cooked foods. |
− | General considerations in qualities: | + | |
| + | ==== General considerations in qualities ==== |
| | | |
| शूकधान्यंशमीधान्यंसमातीतंप्रशस्यते। | | शूकधान्यंशमीधान्यंसमातीतंप्रशस्यते। |
| पुराणंप्रायशोरूक्षंप्रायेणाभिनवंगुरु ॥३०९॥ | | पुराणंप्रायशोरूक्षंप्रायेणाभिनवंगुरु ॥३०९॥ |
| + | |
| यद्यदागच्छति क्षिप्रंतत्तल्लघुतरंस्मृतम्। | | यद्यदागच्छति क्षिप्रंतत्तल्लघुतरंस्मृतम्। |
| निस्तुषंयुक्तिभृष्टंचसूप्यंलघुविपच्यते॥३१०॥ | | निस्तुषंयुक्तिभृष्टंचसूप्यंलघुविपच्यते॥३१०॥ |
Line 2,996: |
Line 3,002: |
| śūkadhānyaṁ śamīdhānyaṁ samātītaṁ praśasyatē| | | śūkadhānyaṁ śamīdhānyaṁ samātītaṁ praśasyatē| |
| purāṇaṁ prāyaśō rūkṣaṁ prāyēṇābhinavaṁ guru [1] ||309|| | | purāṇaṁ prāyaśō rūkṣaṁ prāyēṇābhinavaṁ guru [1] ||309|| |
| + | |
| yadyadāgacchati [2] kṣipraṁ tattallaghutaraṁ smr̥tam| | | yadyadāgacchati [2] kṣipraṁ tattallaghutaraṁ smr̥tam| |
| nistuṣaṁ yuktibhr̥ṣṭaṁ ca sūpyaṁ laghu vipacyatē||310|| | | nistuṣaṁ yuktibhr̥ṣṭaṁ ca sūpyaṁ laghu vipacyatē||310|| |
Line 3,001: |
Line 3,008: |
| SUkadhAnyaM SamIdhAnyaM samAtItaM praSasyate| | | SUkadhAnyaM SamIdhAnyaM samAtItaM praSasyate| |
| purANaM prAyaSo rUkShaM prAyeNABinavaM guru ||309|| | | purANaM prAyaSo rUkShaM prAyeNABinavaM guru ||309|| |
| + | |
| yadyadAgacCati kShipraM tattallaGutaraM smRutam| | | yadyadAgacCati kShipraM tattallaGutaraM smRutam| |
| nistuShaM yuktiBRuShTaM ca sUpyaM laGu vipacyate||310|| | | nistuShaM yuktiBRuShTaM ca sUpyaM laGu vipacyate||310|| |
| | | |
| Cereals and pulses that are one-year-old (not older) are recommended. Old grain is generally dry and the new generally heavy to digest. [309] | | Cereals and pulses that are one-year-old (not older) are recommended. Old grain is generally dry and the new generally heavy to digest. [309] |
| + | |
| That grain which grows quicker is considered lighter than the others. The decorticated and slightly roasted pulse is digested easily. [310] | | That grain which grows quicker is considered lighter than the others. The decorticated and slightly roasted pulse is digested easily. [310] |
| + | |
| मृतंकृशंचातिमेद्यंवृद्धंबालंविषैर्हतम्। | | मृतंकृशंचातिमेद्यंवृद्धंबालंविषैर्हतम्। |
| अगोचरभृतंव्यालसूदितंमांसमुत्सृजेत्॥३११॥ | | अगोचरभृतंव्यालसूदितंमांसमुत्सृजेत्॥३११॥ |
| + | |
| अतोऽन्यथाहितंमांसंबृंहणंबलवर्धनम्। | | अतोऽन्यथाहितंमांसंबृंहणंबलवर्धनम्। |
| | | |
| mr̥taṁ kr̥śaṁ cātimēdyaṁ vr̥ddhaṁ bālaṁ viṣairhatam| | | mr̥taṁ kr̥śaṁ cātimēdyaṁ vr̥ddhaṁ bālaṁ viṣairhatam| |
| agōcarabhr̥taṁ vyālasūditaṁ māṁsamutsr̥jēt||311|| | | agōcarabhr̥taṁ vyālasūditaṁ māṁsamutsr̥jēt||311|| |
| + | |
| atō'nyathā hitaṁ māṁsaṁ br̥ṁhaṇaṁ balavardhanam|312| | | atō'nyathā hitaṁ māṁsaṁ br̥ṁhaṇaṁ balavardhanam|312| |
| | | |
Line 3,017: |
Line 3,029: |
| mRutaM kRuSaM cAtimedyaM vRuddhaM bAlaM viShairhatam| | | mRutaM kRuSaM cAtimedyaM vRuddhaM bAlaM viShairhatam| |
| agocaraBRutaM vyAlasUditaM mAMsamutsRujet||311|| | | agocaraBRutaM vyAlasUditaM mAMsamutsRujet||311|| |
| + | |
| ato&nyathA hitaM mAMsaM bRuMhaNaM balavardhanam| | | ato&nyathA hitaM mAMsaM bRuMhaNaM balavardhanam| |
| | | |
Line 3,022: |
Line 3,035: |
| | | |
| प्रीणनःसर्वभूतानांहृद्योमांसरसःपरम्॥३१२॥ | | प्रीणनःसर्वभूतानांहृद्योमांसरसःपरम्॥३१२॥ |
| + | |
| शुष्यतांव्याधिमुक्तानांकृशानांक्षीणरेतसाम्। | | शुष्यतांव्याधिमुक्तानांकृशानांक्षीणरेतसाम्। |
| बलवर्णार्थिनांचैवरसंविद्याद्यथामृतम्॥३१३॥ | | बलवर्णार्थिनांचैवरसंविद्याद्यथामृतम्॥३१३॥ |
| + | |
| सर्वरोगप्रशमनंयथास्वंविहितंरसम्। | | सर्वरोगप्रशमनंयथास्वंविहितंरसम्। |
| विद्यात्स्वर्यंबलकरंवयोबुद्धीन्द्रियायुषाम्॥३१४॥ | | विद्यात्स्वर्यंबलकरंवयोबुद्धीन्द्रियायुषाम्॥३१४॥ |
| + | |
| व्यायामनित्याःस्त्रीनित्यामद्यनित्याश्चयेनराः। | | व्यायामनित्याःस्त्रीनित्यामद्यनित्याश्चयेनराः। |
| नित्यंमांसरसाहारानातुराःस्युर्नदुर्बलाः॥३१५॥ | | नित्यंमांसरसाहारानातुराःस्युर्नदुर्बलाः॥३१५॥ |
| | | |
| prīṇanaḥ sarvabhūtānāṁ hr̥dyō māṁsarasaḥ param||312|| | | prīṇanaḥ sarvabhūtānāṁ hr̥dyō māṁsarasaḥ param||312|| |
| + | |
| śuṣyatāṁ vyādhimuktānāṁ kr̥śānāṁ kṣīṇarētasām| | | śuṣyatāṁ vyādhimuktānāṁ kr̥śānāṁ kṣīṇarētasām| |
| balavarṇārthināṁ caiva rasaṁ vidyādyathāmr̥tam||313|| | | balavarṇārthināṁ caiva rasaṁ vidyādyathāmr̥tam||313|| |
| + | |
| sarvarōgapraśamanaṁ yathāsvaṁ vihitaṁ rasam| | | sarvarōgapraśamanaṁ yathāsvaṁ vihitaṁ rasam| |
| vidyāt svaryaṁ balakaraṁ vayōbuddhīndriyāyuṣām||314|| | | vidyāt svaryaṁ balakaraṁ vayōbuddhīndriyāyuṣām||314|| |
| + | |
| vyāyāmanityāḥ strīnityā madyanityāśca yē narāḥ| | | vyāyāmanityāḥ strīnityā madyanityāśca yē narāḥ| |
| nityaṁ māṁsarasāhārā nāturāḥ syurna durbalāḥ||315|| | | nityaṁ māṁsarasāhārā nāturāḥ syurna durbalāḥ||315|| |
| | | |
| prINanaH sarvaBUtAnAM hRudyo mAMsarasaH param||312|| | | prINanaH sarvaBUtAnAM hRudyo mAMsarasaH param||312|| |
| + | |
| SuShyatAM vyAdhimuktAnAM kRuSAnAM kShINaretasAm| | | SuShyatAM vyAdhimuktAnAM kRuSAnAM kShINaretasAm| |
| balavarNArthinAM caiva rasaM vidyAdyathAmRutam||313|| | | balavarNArthinAM caiva rasaM vidyAdyathAmRutam||313|| |