Changes

Jump to navigation Jump to search
151 bytes added ,  18:50, 14 February 2018
Line 128: Line 128:  
पृथक् पञ्चविधावेतौ निर्दिष्टौ रोगसङ्ग्रहे |  
 
पृथक् पञ्चविधावेतौ निर्दिष्टौ रोगसङ्ग्रहे |  
 
तयोः शृणु समुत्थानं लिङ्गं च सभिषग्जितम् ||१०||  
 
तयोः शृणु समुत्थानं लिङ्गं च सभिषग्जितम् ||१०||  
 +
 
रजसा धूमवाताभ्यां शीतस्थानाम्बुसेवनात् |  
 
रजसा धूमवाताभ्यां शीतस्थानाम्बुसेवनात् |  
 
व्यायामाद्ग्राम्यधर्माध्वरूक्षान्नविषमाशनात् ||११||  
 
व्यायामाद्ग्राम्यधर्माध्वरूक्षान्नविषमाशनात् ||११||  
 +
 
आमप्रदोषादानाहाद्रौक्ष्यादत्यपतर्पणात् |  
 
आमप्रदोषादानाहाद्रौक्ष्यादत्यपतर्पणात् |  
 
दौर्बल्यान्मर्मणो घाताद्द्वन्द्वाच्छुद्ध्यतियोगतः ||१२||  
 
दौर्बल्यान्मर्मणो घाताद्द्वन्द्वाच्छुद्ध्यतियोगतः ||१२||  
 +
 
अतीसारज्वरच्छर्दिप्रतिश्यायक्षतक्षयात् |  
 
अतीसारज्वरच्छर्दिप्रतिश्यायक्षतक्षयात् |  
 
रक्तपित्तादुदावर्ताद्विसूच्यलसकादपि ||१३||  
 
रक्तपित्तादुदावर्ताद्विसूच्यलसकादपि ||१३||  
 +
 
पाण्डुरोगाद्विषाच्चैव प्रवर्तेते गदाविमौ |  
 
पाण्डुरोगाद्विषाच्चैव प्रवर्तेते गदाविमौ |  
 
निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात् ||१४||  
 
निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात् ||१४||  
 +
 
पिष्टशालूकविष्टम्भिविदाहिगुरुभोजनात् |  
 
पिष्टशालूकविष्टम्भिविदाहिगुरुभोजनात् |  
 
जलजानूपपिशितदध्यामक्षीरसेवनात् ||१५||  
 
जलजानूपपिशितदध्यामक्षीरसेवनात् ||१५||  
 +
 
अभिष्यन्द्युपचाराच्च श्लेष्मलानां च सेवनात् |  
 
अभिष्यन्द्युपचाराच्च श्लेष्मलानां च सेवनात् |  
 
कण्ठोरसः प्रतीघाताद्विबन्धैश्च पृथग्विधैः ||१६||  
 
कण्ठोरसः प्रतीघाताद्विबन्धैश्च पृथग्विधैः ||१६||  
 +
 
pr̥thak pañcavidhāvētau nirdiṣṭau rōgasaṅgrahē|  
 
pr̥thak pañcavidhāvētau nirdiṣṭau rōgasaṅgrahē|  
 
tayōḥ śr̥ṇu samutthānaṁ liṅgaṁ ca sabhiṣagjitam||10||  
 
tayōḥ śr̥ṇu samutthānaṁ liṅgaṁ ca sabhiṣagjitam||10||  
 +
 
rajasā dhūmavātābhyāṁ śītasthānāmbusēvanāt|  
 
rajasā dhūmavātābhyāṁ śītasthānāmbusēvanāt|  
 
vyāyāmādgrāmyadharmādhvarūkṣānnaviṣamāśanāt||11||  
 
vyāyāmādgrāmyadharmādhvarūkṣānnaviṣamāśanāt||11||  
 +
 
āmapradōṣādānāhādraukṣyādatyapatarpaṇāt|  
 
āmapradōṣādānāhādraukṣyādatyapatarpaṇāt|  
 
daurbalyānmarmaṇō ghātāddvandvācchuddhyatiyōgataḥ||12||  
 
daurbalyānmarmaṇō ghātāddvandvācchuddhyatiyōgataḥ||12||  
 +
 
atīsārajvaracchardipratiśyāyakṣatakṣayāt|  
 
atīsārajvaracchardipratiśyāyakṣatakṣayāt|  
 
raktapittādudāvartādvisūcyalasakādapi||13||  
 
raktapittādudāvartādvisūcyalasakādapi||13||  
 +
 
pāṇḍurōgādviṣāccaiva pravartētē gadāvimau|  
 
pāṇḍurōgādviṣāccaiva pravartētē gadāvimau|  
 
niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||14||  
 
niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||14||  
 +
 
piṣṭaśālūkaviṣṭambhividāhigurubhōjanāt|  
 
piṣṭaśālūkaviṣṭambhividāhigurubhōjanāt|  
 
jalajānūpapiśitadadhyāmakṣīrasēvanāt||15||  
 
jalajānūpapiśitadadhyāmakṣīrasēvanāt||15||  
 +
 
abhiṣyandyupacārācca ślēṣmalānāṁ ca sēvanāt|  
 
abhiṣyandyupacārācca ślēṣmalānāṁ ca sēvanāt|  
 
kaṇṭhōrasaḥ pratīghātādvibandhaiśca pr̥thagvidhaiḥ||16||  
 
kaṇṭhōrasaḥ pratīghātādvibandhaiśca pr̥thagvidhaiḥ||16||  
 +
 
pRuthak pa~jcavidhAvetau nirdiShTau rogasa~ggrahe |  
 
pRuthak pa~jcavidhAvetau nirdiShTau rogasa~ggrahe |  
 
tayoH shRuNu samutthAnaM li~ggaM ca sabhiShagjitam ||10||  
 
tayoH shRuNu samutthAnaM li~ggaM ca sabhiShagjitam ||10||  
 +
 
rajasA dhUmavAtAbhyAM shItasthAnAmbusevanAt |  
 
rajasA dhUmavAtAbhyAM shItasthAnAmbusevanAt |  
 
vyAyAmAdgrAmyadharmAdhvarUkShAnnaviShamAshanAt ||11||  
 
vyAyAmAdgrAmyadharmAdhvarUkShAnnaviShamAshanAt ||11||  
 +
 
AmapradoShAdAnAhAdraukShyAdatyapatarpaNAt |  
 
AmapradoShAdAnAhAdraukShyAdatyapatarpaNAt |  
 
daurbalyAnmarmaNo ghAtAddvandvAcchuddhyatiyogataH ||12||  
 
daurbalyAnmarmaNo ghAtAddvandvAcchuddhyatiyogataH ||12||  
 +
 
atIsArajvaracchardipratishyAyakShatakShayAt |  
 
atIsArajvaracchardipratishyAyakShatakShayAt |  
 
raktapittAdudAvartAdvisUcyalasakAdapi ||13||  
 
raktapittAdudAvartAdvisUcyalasakAdapi ||13||  
 +
 
pANDurogAdviShAccaiva pravartete gadAvimau |  
 
pANDurogAdviShAccaiva pravartete gadAvimau |  
 
niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt ||14||  
 
niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt ||14||  
 +
 
piShTashAlUkaviShTambhividAhigurubhojanAt |  
 
piShTashAlUkaviShTambhividAhigurubhojanAt |  
 
jalajAnUpapishitadadhyAmakShIrasevanAt ||15||  
 
jalajAnUpapishitadadhyAmakShIrasevanAt ||15||  
 +
 
abhiShyandyupacArAcca shleShmalAnAM ca sevanAt |  
 
abhiShyandyupacArAcca shleShmalAnAM ca sevanAt |  
 
kaNThorasaH pratIghAtAdvibandhaishca pRuthagvidhaiH ||16||
 
kaNThorasaH pratIghAtAdvibandhaishca pRuthagvidhaiH ||16||
Five types of hikka and shwasa, based on etiology, signs, symptoms and treatment are being elaborated here, listen to them carefully.
+
 
Etiological Factors:
+
Five types of ''hikka'' and ''shwasa'', based on etiology, signs, symptoms and treatment are being elaborated here, listen to them carefully.
Environmental factors: Dust, smoke and wind, residing in cold place, use of cold water.  
+
 
Regimen:  Lack of exercise, excessive sexual intercourse, excess walking,  
+
===== Etiological Factors =====
Diet: Intake of dry food, vishamashana (food in excessive or less quantity at irregular time)
+
 
Conditions: Accumulation of ama, anaha (constipation associated with flatulence), dryness in the body, excessive depletion (apatarpana), weakness, injury to marmas (vital points), rapid change in exposure to heat and cold, diarrhoea, fever, vomiting, rhinitis, kshata (injury), kshaya (wasting), raktapitta (bleeding disorder), udavarta (upward movement of vata), visuchika (enteritis), alasaka (sluggish bowel), pandu (anaemia) and intake of poisons can result in hikka and shwasa.  
+
*Environmental factors: Dust, smoke and wind, residing in cold place, use of cold water.  
Diet: Regular intake of nishpava (beans), masha (black gram), pinyaka (oil cake), tila taila (sesame oil), pishta (cakes and pastry), shaluka (lotus stem), vishtambhi anna (food aggravating vata), vidahi (food causing burning sensations), heavy to digest food, flesh of aquatic and marshy animals, curd, raw milk, abhishyandhi (ingredients leading to obstruction of channels), food aggravating kapha
+
*Regimen:  Lack of exercise, excessive sexual intercourse, excess walking,  
Injury: Injury to throat and chest
+
*Diet: Intake of dry food, ''vishamashana'' (food in excessive or less quantity at irregular time)
Others: Various types of vibandha (obstructions)  (10-16)
+
*Conditions: Accumulation of ''ama, anaha'' (constipation associated with flatulence), dryness in the body, excessive depletion (''apatarpana''), weakness, injury to ''marmas'' (vital points), rapid change in exposure to heat and cold, diarrhea, fever, vomiting, rhinitis, ''kshata'' (injury), ''kshaya'' (wasting), ''raktapitta'' (bleeding disorder), ''udavarta'' (upward movement of ''vata''), ''visuchika'' (enteritis), ''alasaka'' (sluggish bowel), ''pandu'' (anemia) and intake of poisons can result in ''hikka'' and ''shwasa''.  
 +
*Diet: Regular intake of ''nishpava'' (beans), ''masha'' (black gram), ''pinyaka'' (oil cake), ''tila taila'' (sesame oil), ''pishta'' (cakes and pastry), ''shaluka'' (lotus stem), ''vishtambhi anna'' (food aggravating ''vata''), ''vidahi'' (food causing burning sensations), heavy to digest food, flesh of aquatic and marshy animals, curd, raw milk, ''abhishyandhi'' (ingredients leading to obstruction of channels), food aggravating ''kapha''
 +
*Injury: Injury to throat and chest
 +
*Others: Various types of ''vibandha'' (obstructions)  [10-16]
    
==== General Samprapti (pathogenesis) ====
 
==== General Samprapti (pathogenesis) ====

Navigation menu