Administrators, Editors, Bots, Bureaucrats, Charaksamhita, Moderators (CommentStreams), Interface administrators, Administrators
10,110
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 89:
Line 89: − + Line 104:
Line 104: − +
→Etiopathogenesis
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
यदा जन्तुर्यवकोद्दालककोरदूषप्रायाण्यन्नानि भुङ्क्ते, भृशोष्णतीक्ष्णमपि चान्यदन्नजातं निष्पावमाषकुलत्थसूपक्षारोपसंहितं, दधिदधिमण्डोदश्वित्कट्वराम्लकाञ्जिकोपसेकं वा, वाराहमाहिषाविकमात्स्यगव्यपिशितं, पिण्याकपिण्डालुशुष्कशाकोपहितं, मूलकसर्षपलशुन-करञ्ज-शिग्रुमधुशिग्रु(खडयूष) भूस्तृणसुमुखसुरसकुठेरकगण्डीरकालमालकपर्णासक्षवकफ-णिज्झ-कोपदंशं, सुरासौवीरतुषोदकमैरेयमेदकमधूलकशुक्तकुवलबदराम्लप्रायानुपानं वा, पिष्टान्नोत्तरभूयिष्ठम्; उष्णाभितप्तो वाऽतिमात्रमतिवेलं वाऽऽमं पयः पिबति, पयसा समश्नाति रौहिणीकं काणकपोतं वा सर्षपतैलक्षारसिद्धं, कुलत्थपिण्याकजाम्बवलकुचपक्वैः शौक्तिकैर्वा सह क्षीरं बत्युष्णाभितप्तः तस्यैवमाचरतः पित्तं प्रकोपमापद्यते, लोहितं च स्वप्रमाणमतिवर्तते तस्मिन् प्रमाणातिवृत्ते पित्तं प्रकुपितं शरीरमनुसर्पद्यदेव यकृत्प्लीहप्रभवाणां लोहितवहानां च स्रोतसां लोहिताभिष्यन्दगुरूणि मुखान्यासाद्य प्रतिरुन्ध्यात् तदेव लोहितं दूषयति||४||
यदा जन्तुर्यवकोद्दालककोरदूषप्रायाण्यन्नानि भुङ्क्ते, भृशोष्णतीक्ष्णमपि चान्यदन्नजातं निष्पावमाषकुलत्थसूपक्षारोपसंहितं, दधिदधिमण्डोदश्वित्कट्वराम्लकाञ्जिकोपसेकं वा, वाराहमाहिषाविकमात्स्यगव्यपिशितं, पिण्याकपिण्डालुशुष्कशाकोपहितं, मूलकसर्षपलशुन-करञ्ज-शिग्रुमधुशिग्रु(खडयूष) भूस्तृणसुमुखसुरसकुठेरकगण्डीरकालमालकपर्णासक्षवकफणिज्झकोपदंशं, सुरासौवीरतुषोदकमैरेयमेदकमधूलकशुक्तकुवलबदराम्लप्रायानुपानं वा, पिष्टान्नोत्तरभूयिष्ठम्; उष्णाभितप्तो वाऽतिमात्रमतिवेलं वाऽऽमं पयः पिबति, पयसा समश्नाति रौहिणीकं काणकपोतं वा सर्षपतैलक्षारसिद्धं, कुलत्थपिण्याकजाम्बवलकुचपक्वैः शौक्तिकैर्वा सह क्षीरं बत्युष्णाभितप्तः तस्यैवमाचरतः पित्तं प्रकोपमापद्यते, लोहितं च स्वप्रमाणमतिवर्तते तस्मिन् प्रमाणातिवृत्ते पित्तं प्रकुपितं शरीरमनुसर्पद्यदेव यकृत्प्लीहप्रभवाणां लोहितवहानां च स्रोतसां लोहिताभिष्यन्दगुरूणि मुखान्यासाद्य प्रतिरुन्ध्यात् तदेव लोहितं दूषयति||४||
<div class="mw-collapsible-content">
<div class="mw-collapsible-content">
*Meat of pig, buffalo, sheep, fish and cow
*Meat of pig, buffalo, sheep, fish and cow
*Vegetables of oil cake (pinyaka), pindalu (a tuber) and dried potherbs
*Vegetables of oil cake (pinyaka), pindalu (a tuber) and dried potherbs
*Upadamsha (chutney or salad) of radish (mulaka), mustard (sarshapa), garlic (lashuna), fruits of Indian beech tree (Pongamia Glabra) (karanja), drumsticks (Moringa oleifera) (shigru), its sweet variety (madhu shigru) , muskmelon (kharabusa), lemongrass (bhustruna), sumukha (Ocimum gratissimum L.), surasa (Ocimum sanctum L.), kutheraka (Ocimum basilicum L.), gandeera (Coleus barbatus (Andr.) Benth.) , kalamalaka (?), parnasa (Ocimum basilicum L.), kshavaka (Brassica nigra (L.) Koch.) and phanijzaka (Origanum majorana L.)
*Upadamsha (chutney or salad) of radish (mulaka), mustard (sarshapa), garlic (lashuna), fruits of Indian beech tree (Pongamia Glabra) (karanja), drumsticks (Moringa oleifera) (shigru), its sweet variety (madhu shigru) , muskmelon (kharabusa), lemongrass (bhustruna), sumukha (Ocimum gratissimum L.), surasa (Ocimum sanctum L.), kutheraka (Ocimum basilicum L.), gandeera (Coleus barbatus (Andr.) Benth.) , kalamalaka (basil Ocimum tenuiflorum), parnasa (Ocimum basilicum L.), kshavaka (Brassica nigra (L.) Koch.) and phanijzaka (Origanum majorana L.)
*Consumption of fermented beverages like sura (wine), sauvira (sour gruel), tushodaka (types of vinegar or fermented water of chaff of grain or corn or rice), maireya (a type of intoxicating drink), medaka (spirituous liquor used for distillation), madhulaka (arak distilled from the blossoms of the honey tree or any intoxicating drink [Madhuca longifolia -Bot.]), shukta (any sour liquor or gruel), sour preparations of kuvala (Zizyphus mauritiana Lam.) and badara (Zizyphus mauritiana Lam.) (both are types of jujube)
*Consumption of fermented beverages like sura (wine), sauvira (sour gruel), tushodaka (types of vinegar or fermented water of chaff of grain or corn or rice), maireya (a type of intoxicating drink), medaka (spirituous liquor used for distillation), madhulaka (arak distilled from the blossoms of the honey tree or any intoxicating drink [Madhuca longifolia -Bot.]), shukta (any sour liquor or gruel), sour preparations of kuvala (Zizyphus mauritiana Lam.) and badara (Zizyphus mauritiana Lam.) (both are types of jujube)
*Preparations of (rice) flour in excess after meals
*Preparations of (rice) flour in excess after meals