Changes

Jump to navigation Jump to search
21 bytes removed ,  12:23, 21 October 2017
Line 687: Line 687:  
पुरीषं ग्रथितं रूक्षं वायुरप्रगुणो मृदुः|  
 
पुरीषं ग्रथितं रूक्षं वायुरप्रगुणो मृदुः|  
 
पक्ता खरत्वं रौक्ष्यं च गात्रस्यास्निग्धलक्षणम्||५७||  
 
पक्ता खरत्वं रौक्ष्यं च गात्रस्यास्निग्धलक्षणम्||५७||  
 +
 
वातानुलोम्यं दीप्तोऽग्निर्वर्चः स्निग्धमसंहतम्|  
 
वातानुलोम्यं दीप्तोऽग्निर्वर्चः स्निग्धमसंहतम्|  
 
मार्दवं स्निग्धता चाङ्गे स्निग्धानामुपजायते||५८||  
 
मार्दवं स्निग्धता चाङ्गे स्निग्धानामुपजायते||५८||  
 +
 
पाण्डुता गौरवं  जाड्यं पुरीषस्याविपक्वता|  
 
पाण्डुता गौरवं  जाड्यं पुरीषस्याविपक्वता|  
 
तन्द्रीररुचिरुत्केशः स्यादतिस्निग्धलक्षणम्||५९||
 
तन्द्रीररुचिरुत्केशः स्यादतिस्निग्धलक्षणम्||५९||
purīṣaṁ grathitaṁ rūkṣaṁ vāyurapraguṇō mr̥duḥ|  
+
 
 +
purīṣaṁ grathitaṁ rūkṣaṁ vāyurapraguṇō mr̥duḥ|  
 
paktā kharatvaṁ raukṣyaṁ ca gātrasyāSnigdhalakṣaṇam||57||  
 
paktā kharatvaṁ raukṣyaṁ ca gātrasyāSnigdhalakṣaṇam||57||  
 +
 
vātānulōmyaṁ dīptō'gnirvarcaḥ Snigdhamasaṁhatam|  
 
vātānulōmyaṁ dīptō'gnirvarcaḥ Snigdhamasaṁhatam|  
 
mārdavaṁ Snigdhatā cāṅgē snigdhānāmupajāyatē||58||  
 
mārdavaṁ Snigdhatā cāṅgē snigdhānāmupajāyatē||58||  
 +
 
pāṇḍutā gauravaṁ  jāḍyaṁ purīṣasyāvipakvatā|  
 
pāṇḍutā gauravaṁ  jāḍyaṁ purīṣasyāvipakvatā|  
 
tandrīrarucirutkēśaḥ syādatiSnigdhalakṣaṇam||59||  
 
tandrīrarucirutkēśaḥ syādatiSnigdhalakṣaṇam||59||  
 +
 
purIShaM grathitaM rUkShaM vAyurapraguNo mRuduH|  
 
purIShaM grathitaM rUkShaM vAyurapraguNo mRuduH|  
 
paktA kharatvaM raukShyaM ca gAtrasyASnigdhalakShaNam||57||  
 
paktA kharatvaM raukShyaM ca gAtrasyASnigdhalakShaNam||57||  
 +
 
vAtAnulomyaM dIpto~AgnirvarcaH SnigdhamasaMhatam|  
 
vAtAnulomyaM dIpto~AgnirvarcaH SnigdhamasaMhatam|  
 
mArdavaM SnigdhatA cA~gge SnigdhanAmupajAyate||58||  
 
mArdavaM SnigdhatA cA~gge SnigdhanAmupajAyate||58||  
 +
 
pANDutA gauravaM  jADyaM purIShasyAvipakvatA|  
 
pANDutA gauravaM  jADyaM purIShasyAvipakvatA|  
 
tandrIrarucirutkeshaH syAdatiSnigdhalakShaNam||59||  
 
tandrIrarucirutkeshaH syAdatiSnigdhalakShaNam||59||  
Signs of Inadequate, proper and excess oleation are as follows [57-59]:
+
 
 
Inadequate oleation Proper oleation Excess oleation
 
Inadequate oleation Proper oleation Excess oleation
 
Hard faeces Proper movement of vata downwards Pallor
 
Hard faeces Proper movement of vata downwards Pallor
Line 711: Line 719:  
Roughness and dryness in the body Stupor, Tastelessness, Nausea
 
Roughness and dryness in the body Stupor, Tastelessness, Nausea
    +
===== Regimen before sneha consumption =====
    
द्रवोष्णमनभिष्यन्दि भोज्यमन्नं प्रमाणतः|  
 
द्रवोष्णमनभिष्यन्दि भोज्यमन्नं प्रमाणतः|  
 
नातिस्निग्धमसङ्कीर्णं श्वः स्नेहं पातुमिच्छता||६०||  
 
नातिस्निग्धमसङ्कीर्णं श्वः स्नेहं पातुमिच्छता||६०||  
 +
 
पिबेत् संशमनं स्नेहमन्नकाले प्रकाङ्क्षितः|  
 
पिबेत् संशमनं स्नेहमन्नकाले प्रकाङ्क्षितः|  
 
शुद्ध्यर्थं पुनराहारे नैशे जीर्णे पिबेन्नरः||६१||  
 
शुद्ध्यर्थं पुनराहारे नैशे जीर्णे पिबेन्नरः||६१||  
 +
 
dravōṣṇamanabhiṣyandi bhōjyamannaṁ pramāṇataḥ|  
 
dravōṣṇamanabhiṣyandi bhōjyamannaṁ pramāṇataḥ|  
 
nātiSnigdhamasaṅkīrṇaṁ śvaḥ snēhaṁ pātumicchatā||60||  
 
nātiSnigdhamasaṅkīrṇaṁ śvaḥ snēhaṁ pātumicchatā||60||  
 +
 
pibēt saṁśamanaṁ snēhamannakālē prakāṅkṣitaḥ|  
 
pibēt saṁśamanaṁ snēhamannakālē prakāṅkṣitaḥ|  
 
śuddhyarthaṁ punarāhārē naiśē jīrṇē pibēnnaraḥ||61||  
 
śuddhyarthaṁ punarāhārē naiśē jīrṇē pibēnnaraḥ||61||  
 +
 
dravoShNamanabhiShyandi bhojyamannaM pramANataH|  
 
dravoShNamanabhiShyandi bhojyamannaM pramANataH|  
 
nAtiSnigdhamasa~gkIrNaM shvaH SnehaM pAtumicchatA||60||  
 
nAtiSnigdhamasa~gkIrNaM shvaH SnehaM pAtumicchatA||60||  
 +
 
pibet saMshamanaM SnehamannakAle prakA~gkShitaH|  
 
pibet saMshamanaM SnehamannakAle prakA~gkShitaH|  
 
shuddhyarthaM punarAhAre naishe jIrNe pibennaraH||61||  
 
shuddhyarthaM punarAhAre naishe jIrNe pibennaraH||61||  
Regimen before sneha consumption:
+
 
On the day before administration of sneha, one should take warm, liquid diet in proper quantity. The food should not increase secretions, possess unctousness or material with opposing properties.
+
On the day before administration of ''sneha'', one should take warm, liquid diet in proper quantity. The food should not increase secretions, possess unctousness or material with opposing properties.
If sneha is for the purpose of samshamana (pacification of dosha internally), it should be taken at the time of meals and if meant for shuddhi (purification) it should be given when food consumed in the previous night has been digested. [60-61]
+
 
 +
If ''sneha'' is for the purpose of ''samshamana'' (pacification of ''dosha'' internally), it should be taken at the time of meals and if meant for ''shuddhi'' (purification) it should be given when food consumed in the previous night has been digested. [60-61]
 +
 
 
उष्णोदकोपचारी स्याद्ब्रह्मचारी क्षपाशयः  |  
 
उष्णोदकोपचारी स्याद्ब्रह्मचारी क्षपाशयः  |  
 
शकृन्मूत्रानिलोद्गारानुदीर्णांश्च न  धारयेत्||६२||  
 
शकृन्मूत्रानिलोद्गारानुदीर्णांश्च न  धारयेत्||६२||  
 +
 
व्यायाममुच्चैर्वचनं क्रोधशोकौ हिमातपौ|  
 
व्यायाममुच्चैर्वचनं क्रोधशोकौ हिमातपौ|  
 
वर्जयेदप्रवातं च सेवेत शयनासनम्||६३||  
 
वर्जयेदप्रवातं च सेवेत शयनासनम्||६३||  
 +
 
स्नेहं  पीत्वा नरः स्नेहं प्रतिभुञ्जान एव च|  
 
स्नेहं  पीत्वा नरः स्नेहं प्रतिभुञ्जान एव च|  
 
स्नेहमिथ्योपचाराद्धि जायन्ते दारुणा गदाः||६४||  
 
स्नेहमिथ्योपचाराद्धि जायन्ते दारुणा गदाः||६४||  
 +
 
uṣṇōdakōpacārī syādbrahmacārī kṣapāśayaḥ  |  
 
uṣṇōdakōpacārī syādbrahmacārī kṣapāśayaḥ  |  
 
śakr̥nmūtrānilōdgārānudīrṇāṁśca na  dhārayēt||62||  
 
śakr̥nmūtrānilōdgārānudīrṇāṁśca na  dhārayēt||62||  
 +
 
vyāyāmamuccairvacanaṁ krōdhaśōkau himātapau|  
 
vyāyāmamuccairvacanaṁ krōdhaśōkau himātapau|  
 
varjayēdapravātaṁ ca sēvēta śayanāsanam||63||  
 
varjayēdapravātaṁ ca sēvēta śayanāsanam||63||  

Navigation menu