Changes

Jump to navigation Jump to search
32 bytes added ,  18:10, 3 September 2017
Line 194: Line 194:  
सर्पिस्तैलं वसा मज्जा सर्वस्नेहोत्तमा मताः|  
 
सर्पिस्तैलं वसा मज्जा सर्वस्नेहोत्तमा मताः|  
 
एषु चैवोत्तमं सर्पिः संस्कारस्यानुवर्तनात्||१३||  
 
एषु चैवोत्तमं सर्पिः संस्कारस्यानुवर्तनात्||१३||  
 +
 
sarpistailaṁ vasā majjā sarvasnēhōttamā matāḥ|  
 
sarpistailaṁ vasā majjā sarvasnēhōttamā matāḥ|  
 
ēṣu caivōttamaṁ sarpiḥ saṁskārasyānuvartanāt||13||  
 
ēṣu caivōttamaṁ sarpiḥ saṁskārasyānuvartanāt||13||  
 +
 
sarpistailaM vasA majjA sarvasnehottamA matAH|  
 
sarpistailaM vasA majjA sarvasnehottamA matAH|  
 
eShu caivottamaM sarpiH saMskArasyAnuvartanAt||13||  
 
eShu caivottamaM sarpiH saMskArasyAnuvartanAt||13||  
 +
 
Ghrita (clarified butter), oil (of sesame), vasa (muscle fat) and majja (bone marrow) are considered the best sneha. Among these, ghrita is superior as it possesses the qualities of samskara i.e. blending with other substances having different properties without losing its own properties. [13]
 
Ghrita (clarified butter), oil (of sesame), vasa (muscle fat) and majja (bone marrow) are considered the best sneha. Among these, ghrita is superior as it possesses the qualities of samskara i.e. blending with other substances having different properties without losing its own properties. [13]
Benefits of lipids:
+
 
 +
==== Benefits of lipids ====
 +
 
 
घृतं पित्तानिलहरं रसशुक्रौजसां हितम्|  
 
घृतं पित्तानिलहरं रसशुक्रौजसां हितम्|  
 
निर्वापणं मृदुकरं स्वरवर्णप्रसादनम्||१४||  
 
निर्वापणं मृदुकरं स्वरवर्णप्रसादनम्||१४||  
 +
 
मारुतघ्नं न च श्लेष्मवर्धनं बलवर्धनम्|  
 
मारुतघ्नं न च श्लेष्मवर्धनं बलवर्धनम्|  
 
त्वच्यमुष्णं स्थिरकरं तैलं योनिविशोधनम्||१५||  
 
त्वच्यमुष्णं स्थिरकरं तैलं योनिविशोधनम्||१५||  
 +
 
विद्धभग्नाहतभ्रष्टयोनिकर्णशिरोरुजि|  
 
विद्धभग्नाहतभ्रष्टयोनिकर्णशिरोरुजि|  
 
पौरुषोपचये स्नेहे व्यायामे चेष्यते वसा||१६||  
 
पौरुषोपचये स्नेहे व्यायामे चेष्यते वसा||१६||  
 +
 
बलशुक्ररसश्लेष्ममेदोमज्जविवर्धनः|  
 
बलशुक्ररसश्लेष्ममेदोमज्जविवर्धनः|  
 
मज्जा विशेषतोऽस्थ्नां च बलकृत् स्नेहने हितः||१७||  
 
मज्जा विशेषतोऽस्थ्नां च बलकृत् स्नेहने हितः||१७||  
 +
 
ghr̥taṁ pittānilaharaṁ rasaśukraujasāṁ hitam|  
 
ghr̥taṁ pittānilaharaṁ rasaśukraujasāṁ hitam|  
 
nirvāpaṇaṁ mr̥dukaraṁ svaravarṇaprasādanam||14||  
 
nirvāpaṇaṁ mr̥dukaraṁ svaravarṇaprasādanam||14||  
mārutaghnaṁ na ca ślēṣmavardhanaṁ balavardhanam|  
+
 
 +
mārutaghnaṁ na ca ślēṣmavardhanaṁ balavardhanam|  
 
tvacyamuṣṇaṁ sthirakaraṁ tailaṁ yōniviśōdhanam||15||  
 
tvacyamuṣṇaṁ sthirakaraṁ tailaṁ yōniviśōdhanam||15||  
 +
 
viddhabhagnāhatabhraṣṭayōnikarṇaśirōruji|  
 
viddhabhagnāhatabhraṣṭayōnikarṇaśirōruji|  
 
pauruṣōpacayē snēhē vyāyāmē cēṣyatē vasā||16||  
 
pauruṣōpacayē snēhē vyāyāmē cēṣyatē vasā||16||  
 +
 
balaśukrarasaślēṣmamēdōMajjavivardhanaḥ|  
 
balaśukrarasaślēṣmamēdōMajjavivardhanaḥ|  
 
majjā viśēṣatō'sthnāṁ ca balakr̥t snēhanē hitaḥ||17||  
 
majjā viśēṣatō'sthnāṁ ca balakr̥t snēhanē hitaḥ||17||  
Line 219: Line 231:  
ghRutaM PittanilaharaM rasashukraujasAM hitam|  
 
ghRutaM PittanilaharaM rasashukraujasAM hitam|  
 
nirvApaNaM mRudukaraM svaravarNaprasAdanam||14||  
 
nirvApaNaM mRudukaraM svaravarNaprasAdanam||14||  
 +
 
mArutaghnaM na ca shleShmavardhanaM balavardhanam|  
 
mArutaghnaM na ca shleShmavardhanaM balavardhanam|  
 
tvacyamuShNaM sthirakaraM tailaM yonivishodhanam||15||  
 
tvacyamuShNaM sthirakaraM tailaM yonivishodhanam||15||  
 +
 
viddhabhagnAhatabhraShTayonikarNashiroruji|  
 
viddhabhagnAhatabhraShTayonikarNashiroruji|  
 
pauruShopacaye snehe vyAyAme ceShyate Vasa||16||  
 
pauruShopacaye snehe vyAyAme ceShyate Vasa||16||  
 +
 
balashukrarasashleShmamedoMajjavivardhanaH|  
 
balashukrarasashleShmamedoMajjavivardhanaH|  
 
Majja visheShato~asthnAM ca balakRut Snehane hitaH||17||  
 
Majja visheShato~asthnAM ca balakRut Snehane hitaH||17||  
a. Ghrita alleviates pitta and vata, and is beneficial for rasa, shukra and oja. Provides relief from burning sensation, softens the tissues, improves voice and complexion. [14]
+
 
b. Sesame oil alleviates vitiated vata, does not aggravate kapha (rather, it improves strength). It is very beneficial for the skin, ushna virya, increases stability, and purifies or cleanses the vagina/ uterus. [15]
+
*Ghrita alleviates pitta and vata, and is beneficial for rasa, shukra and oja. Provides relief from burning sensation, softens the tissues, improves voice and complexion. [14]
c. Vasa (muscle fat) is useful in healing punctured wounds, fractures, accidental traumas, prolapsed vagina, pain in ear and head, enhancing virility, oleation and for those doing physical exertion. [16]
+
*Sesame oil alleviates vitiated vata, does not aggravate kapha (rather, it improves strength). It is very beneficial for the skin, ushna virya, increases stability, and purifies or cleanses the vagina/ uterus. [15]
d. Majja (bone marrow) improves strength, semen, rasa, kapha, meda and majja. It especially strengthens bones and useful for oleation. [17]
+
*Vasa (muscle fat) is useful in healing punctured wounds, fractures, accidental traumas, prolapsed vagina, pain in ear and head, enhancing virility, oleation and for those doing physical exertion. [16]
Time of administration:
+
*Majja (bone marrow) improves strength, semen, rasa, kapha, meda and majja. It especially strengthens bones and useful for oleation. [17]
 +
 
 +
==== Time of administration ====
 +
 
 
सर्पिः शरदि पातव्यं वसा मज्जा च माधवे|  
 
सर्पिः शरदि पातव्यं वसा मज्जा च माधवे|  
 
तैलं प्रावृषि नात्युष्णशीते स्नेहं पिबेन्नरः||१८||  
 
तैलं प्रावृषि नात्युष्णशीते स्नेहं पिबेन्नरः||१८||  
 +
 
sarpiḥ śaradi pātavyaṁ vasā majjā ca mādhavē|  
 
sarpiḥ śaradi pātavyaṁ vasā majjā ca mādhavē|  
 
tailaṁ prāvr̥ṣi nātyuṣṇaśītē snēhaṁ pibēnnaraḥ||18||
 
tailaṁ prāvr̥ṣi nātyuṣṇaśītē snēhaṁ pibēnnaraḥ||18||
sarpiH sharadi pAtavyaM Vasa Majja ca mAdhave|  
+
 
 +
sarpiH sharadi pAtavyaM Vasa Majja ca mAdhave|  
 
tailaM prAvRuShi nAtyuShNashIte SnehaM pibennaraH||18||
 
tailaM prAvRuShi nAtyuShNashIte SnehaM pibennaraH||18||
 +
 
Ghrita (ghee) should be consumed in sharada (autumn) season, while vasa (muscle fat) and majja (bone marrow) in madhava (spring) season, and taila (oil) during pravrita (early monsoon). Sneha should be consumed at a time when it is neither very hot nor cold. [18]
 
Ghrita (ghee) should be consumed in sharada (autumn) season, while vasa (muscle fat) and majja (bone marrow) in madhava (spring) season, and taila (oil) during pravrita (early monsoon). Sneha should be consumed at a time when it is neither very hot nor cold. [18]
 +
 
वातपित्ताधिको रात्रावुष्णे चापि पिबेन्नरः|  
 
वातपित्ताधिको रात्रावुष्णे चापि पिबेन्नरः|  
श्लेष्माधिको दिवा शीते पिबेच्चामलभास्करे||१९|| vAtaPittadhiko rAtrAvuShNe cApi pibennaraH|  
+
श्लेष्माधिको दिवा शीते पिबेच्चामलभास्करे||१९||  
 +
 
 +
vAtaPittadhiko rAtrAvuShNe cApi pibennaraH|  
 
shleShmAdhiko divA shIte pibeccAmalabhAskare||19||  
 
shleShmAdhiko divA shIte pibeccAmalabhAskare||19||  
vātapittādhikō rātrāvuṣṇē cāpi pibēnnaraḥ|  
+
 
 +
vātapittādhikō rātrāvuṣṇē cāpi pibēnnaraḥ|  
 
ślēṣmādhikō divā śītē pibēccāmalabhāskarē||19||  
 
ślēṣmādhikō divā śītē pibēccāmalabhāskarē||19||  
 +
 
In case of aggravation of vata - pitta dosha, and in hot (summer) season, sneha should be consumed at night (evening time). In aggravation of kapha and in cold season, it should be consumed at day time. [19]
 
In case of aggravation of vata - pitta dosha, and in hot (summer) season, sneha should be consumed at night (evening time). In aggravation of kapha and in cold season, it should be consumed at day time. [19]
 +
 
अत्युष्णे वा दिवा पीतो वातपित्ताधिकेन वा|  
 
अत्युष्णे वा दिवा पीतो वातपित्ताधिकेन वा|  
 
मूर्च्छां पिपासामुन्मादं कामलां वा समीरयेत्||२०||  
 
मूर्च्छां पिपासामुन्मादं कामलां वा समीरयेत्||२०||  

Navigation menu