Trimarmiya Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 2,292: | Line 2,292: | ||
वातात्सकासवैस्वर्येसक्षारंपीनसेवृतम्| | वातात्सकासवैस्वर्येसक्षारंपीनसेवृतम्| | ||
पिबेद्रसंपयश्चोष्णंस्नैहिकंधूममेववा||१३४|| | पिबेद्रसंपयश्चोष्णंस्नैहिकंधूममेववा||१३४|| | ||
शताह्वात्वग्बलामूलंस्योनाकैरण्डबिल्वजम्| | शताह्वात्वग्बलामूलंस्योनाकैरण्डबिल्वजम्| | ||
सारग्वधंपिबेद्वर्तिंमधूच्छिष्टवसाघृतैः||१३५|| | सारग्वधंपिबेद्वर्तिंमधूच्छिष्टवसाघृतैः||१३५|| | ||
अथवासघृतान्सक्तून्कृत्वामल्लकसम्पुटे| | अथवासघृतान्सक्तून्कृत्वामल्लकसम्पुटे| | ||
नवप्रतिश्यायवतांधूमंवैद्यःप्रयोजयेत्||१३६|| | नवप्रतिश्यायवतांधूमंवैद्यःप्रयोजयेत्||१३६|| | ||
शङ्खमूर्धललाटार्तौपाणिस्वेदोपनाहनम्| | शङ्खमूर्धललाटार्तौपाणिस्वेदोपनाहनम्| | ||
स्वभ्यक्तेक्षवथुस्रावरोधादौसङ्करादयः||१३७|| | स्वभ्यक्तेक्षवथुस्रावरोधादौसङ्करादयः||१३७|| | ||
घ्रेयाश्चरोहिषाजाजीवचातर्कारिचोरकाः| | घ्रेयाश्चरोहिषाजाजीवचातर्कारिचोरकाः| | ||
त्वक्पत्रमरिचैलानांचूर्णावासोपकुञ्चिकाः||१३८|| | त्वक्पत्रमरिचैलानांचूर्णावासोपकुञ्चिकाः||१३८|| | ||
स्रोतःशृङ्गाटनासाक्षिशोषेतैलंचनावनम्| | स्रोतःशृङ्गाटनासाक्षिशोषेतैलंचनावनम्| | ||
प्रभाव्याजेतिलान्क्षीरेतेनपिष्टांस्तदुष्मणा||१३९|| | प्रभाव्याजेतिलान्क्षीरेतेनपिष्टांस्तदुष्मणा||१३९|| | ||
मन्दस्विन्नान्सयष्ट्याह्वचूर्णांस्तेनैवपीडयेत्| | मन्दस्विन्नान्सयष्ट्याह्वचूर्णांस्तेनैवपीडयेत्| | ||
दशमूलस्यनिष्क्वाथेरास्नामधुककल्कवत्||१४०|| | दशमूलस्यनिष्क्वाथेरास्नामधुककल्कवत्||१४०|| | ||
सिद्धंससैन्धवंतैलंदशकृत्वोऽणुतत्स्मृतम्| | सिद्धंससैन्धवंतैलंदशकृत्वोऽणुतत्स्मृतम्| | ||
स्निग्धस्यास्थापनैर्दोषंनिर्हरेद्वातपीनसे||१४१|| | स्निग्धस्यास्थापनैर्दोषंनिर्हरेद्वातपीनसे||१४१|| | ||
स्निग्धाम्लोष्णैश्चलघ्वन्नंग्राम्यादीनांरसैर्हितम्| | स्निग्धाम्लोष्णैश्चलघ्वन्नंग्राम्यादीनांरसैर्हितम्| | ||
उष्णाम्बुनास्नानपानेनिवातोष्णप्रतिश्रयः||१४२|| | उष्णाम्बुनास्नानपानेनिवातोष्णप्रतिश्रयः||१४२|| | ||
चिन्ताव्यायामवाक्चेष्टाव्यवायविरतोभवेत्| | चिन्ताव्यायामवाक्चेष्टाव्यवायविरतोभवेत्| | ||
वातजेपीनसेधीमानिच्छन्नेवात्मनोहितम्||१४३|| | वातजेपीनसेधीमानिच्छन्नेवात्मनोहितम्||१४३|| | ||
vātāt sakāsavaisvaryē sakṣāraṁ pīnasē vr̥tam| | vātāt sakāsavaisvaryē sakṣāraṁ pīnasē vr̥tam| | ||
pibēdrasaṁ payaścōṣṇaṁ snaihikaṁ dhūmamēva vā||134|| | pibēdrasaṁ payaścōṣṇaṁ snaihikaṁ dhūmamēva vā||134|| | ||
śatāhvā tvagbalā mūlaṁ syōnākairaṇḍabilvajam| | śatāhvā tvagbalā mūlaṁ syōnākairaṇḍabilvajam| | ||
sāragvadhaṁ pibēdvartiṁ madhūcchiṣṭavasāghr̥taiḥ||135|| | sāragvadhaṁ pibēdvartiṁ madhūcchiṣṭavasāghr̥taiḥ||135|| | ||
athavā saghr̥tān saktūn kr̥tvā mallakasampuṭē| | athavā saghr̥tān saktūn kr̥tvā mallakasampuṭē| | ||
navapratiśyāyavatāṁ dhūmaṁ vaidyaḥ prayōjayēt||136|| | navapratiśyāyavatāṁ dhūmaṁ vaidyaḥ prayōjayēt||136|| | ||
śaṅkhamūrdhalalāṭārtau pāṇisvēdōpanāhanam| | śaṅkhamūrdhalalāṭārtau pāṇisvēdōpanāhanam| | ||
svabhyaktē kṣavathusrāvarōdhādau saṅkarādayaḥ||137|| | svabhyaktē kṣavathusrāvarōdhādau saṅkarādayaḥ||137|| | ||
ghrēyāśca rōhiṣājājīvacātarkāricōrakāḥ| | ghrēyāśca rōhiṣājājīvacātarkāricōrakāḥ| | ||
tvakpatramaricailānāṁ cūrṇā vā sōpakuñcikāḥ||138|| | tvakpatramaricailānāṁ cūrṇā vā sōpakuñcikāḥ||138|| | ||
srōtaḥśr̥ṅgāṭanāsākṣiśōṣē tailaṁ ca nāvanam| | srōtaḥśr̥ṅgāṭanāsākṣiśōṣē tailaṁ ca nāvanam| | ||
prabhāvyājē tilān kṣīrē tēna piṣṭāṁstaduṣmaṇā||139|| | prabhāvyājē tilān kṣīrē tēna piṣṭāṁstaduṣmaṇā||139|| | ||
mandasvinnān sayaṣṭyāhvacūrṇāṁstēnaiva pīḍayēt| | mandasvinnān sayaṣṭyāhvacūrṇāṁstēnaiva pīḍayēt| | ||
daśamūlasya niṣkvāthē rāsnāmadhukakalkavat||140|| | daśamūlasya niṣkvāthē rāsnāmadhukakalkavat||140|| | ||
siddhaṁ sasaindhavaṁ tailaṁ daśakr̥tvō'ṇu tat smr̥tam| | siddhaṁ sasaindhavaṁ tailaṁ daśakr̥tvō'ṇu tat smr̥tam| | ||
snigdhasyāsthāpanairdōṣaṁ nirharēdvātapīnasē||141|| | snigdhasyāsthāpanairdōṣaṁ nirharēdvātapīnasē||141|| | ||
snigdhāmlōṣṇaiśca laghvannaṁ grāmyādīnāṁ rasairhitam| | snigdhāmlōṣṇaiśca laghvannaṁ grāmyādīnāṁ rasairhitam| | ||
uṣṇāmbunā snānapānē nivātōṣṇapratiśrayaḥ||142|| | uṣṇāmbunā snānapānē nivātōṣṇapratiśrayaḥ||142|| | ||
cintāvyāyāmavākcēṣṭāvyavāyaviratō bhavēt| | cintāvyāyāmavākcēṣṭāvyavāyaviratō bhavēt| | ||
vātajē pīnasē dhīmānicchannēvātmanō hitam||143|| | vātajē pīnasē dhīmānicchannēvātmanō hitam||143|| | ||
vAtAt sakAsavaisvarye sakShAraM pInase vRutam | | vAtAt sakAsavaisvarye sakShAraM pInase vRutam | | ||
pibedrasaM payashcoShNaM snaihikaM dhUmameva vA ||134|| | pibedrasaM payashcoShNaM snaihikaM dhUmameva vA ||134|| | ||
shatAhvA tvagbalA mUlaM syonAkairaNDabilvajam | | shatAhvA tvagbalA mUlaM syonAkairaNDabilvajam | | ||
sAragvadhaM pibedvartiM madhUcchiShTavasAghRutaiH ||135|| | sAragvadhaM pibedvartiM madhUcchiShTavasAghRutaiH ||135|| | ||
athavA saghRutAn saktUn kRutvA mallakasampuTe | | athavA saghRutAn saktUn kRutvA mallakasampuTe | | ||
navapratishyAyavatAM dhUmaM vaidyaH prayojayet ||136|| | navapratishyAyavatAM dhUmaM vaidyaH prayojayet ||136|| | ||
sha~gkhamUrdhalalATArtau pANisvedopanAhanam | | sha~gkhamUrdhalalATArtau pANisvedopanAhanam | | ||
svabhyakte kShavathusrAvarodhAdau sa~gkarAdayaH ||137|| | svabhyakte kShavathusrAvarodhAdau sa~gkarAdayaH ||137|| | ||
ghreyAshca rohiShAjAjIvacAtarkAricorakAH | | ghreyAshca rohiShAjAjIvacAtarkAricorakAH | | ||
tvakpatramaricailAnAM cUrNA vA sopaku~jcikAH ||138|| | tvakpatramaricailAnAM cUrNA vA sopaku~jcikAH ||138|| | ||
srotaHshRu~ggATanAsAkShishoShe tailaM ca nAvanam | | srotaHshRu~ggATanAsAkShishoShe tailaM ca nAvanam | | ||
prabhAvyAje tilAn kShIre tena piShTAMstaduShmaNA ||139|| | prabhAvyAje tilAn kShIre tena piShTAMstaduShmaNA ||139|| | ||
mandasvinnAn sayaShTyAhvacUrNAMstenaiva pIDayet | | mandasvinnAn sayaShTyAhvacUrNAMstenaiva pIDayet | | ||
dashamUlasya niShkvAthe rAsnAmadhukakalkavat ||140|| | dashamUlasya niShkvAthe rAsnAmadhukakalkavat ||140|| | ||
siddhaM sasaindhavaM tailaM dashakRutvo~aNu tat smRutam | | siddhaM sasaindhavaM tailaM dashakRutvo~aNu tat smRutam | | ||
snigdhasyAsthApanairdoShaM nirharedvAtapInase ||141|| | snigdhasyAsthApanairdoShaM nirharedvAtapInase ||141|| | ||
snigdhAmloShNaishca laghvannaM grAmyAdInAM rasairhitam | | snigdhAmloShNaishca laghvannaM grAmyAdInAM rasairhitam | | ||
uShNAmbunA snAnapAne nivAtoShNapratishrayaH ||142|| | uShNAmbunA snAnapAne nivAtoShNapratishrayaH ||142|| | ||
cintAvyAyAmavAkceShTAvyavAyavirato bhavet | | cintAvyAyAmavAkceShTAvyavAyavirato bhavet | | ||
vAtaje pInase dhImAnicchannevAtmano hitam ||143|| | vAtaje pInase dhImAnicchannevAtmano hitam ||143|| | ||