Madatyaya Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 169: | Line 169: | ||
शरीरकृतसंस्कारः शुचिरुत्तमगन्धवान् | | शरीरकृतसंस्कारः शुचिरुत्तमगन्धवान् | | ||
प्रावृतो निर्मलैर्वस्त्रैर्यथर्तूद्दामगन्धिभिः ||११|| | प्रावृतो निर्मलैर्वस्त्रैर्यथर्तूद्दामगन्धिभिः ||११|| | ||
विचित्रविविधस्रग्वी रत्नाभरणभूषितः | | विचित्रविविधस्रग्वी रत्नाभरणभूषितः | | ||
देवद्विजातीन् सम्पूज्य स्पृष्ट्वा मङ्गलमुत्तमम् ||१२|| | देवद्विजातीन् सम्पूज्य स्पृष्ट्वा मङ्गलमुत्तमम् ||१२|| | ||
देशे यथर्तुके शस्ते कुसुमप्रकरीकृते | | देशे यथर्तुके शस्ते कुसुमप्रकरीकृते | | ||
सरसासम्मते [१] मुख्ये धूपसम्मोदबोधिते ||१३|| | सरसासम्मते [१] मुख्ये धूपसम्मोदबोधिते ||१३|| | ||
सोपधाने सुसंस्तीर्णे विहिते शयनासने | | सोपधाने सुसंस्तीर्णे विहिते शयनासने | | ||
उपविष्टोऽथवा तिर्यक् स्वशरीरसुखे स्थितः ||१४|| | उपविष्टोऽथवा तिर्यक् स्वशरीरसुखे स्थितः ||१४|| | ||
सौवर्णै राजतैश्चापि तथा मणिमयैरपि | | सौवर्णै राजतैश्चापि तथा मणिमयैरपि | | ||
भाजनैर्विमलैश्चान्यैः सुकृतैश्च पिबेत् सदा ||१५|| | भाजनैर्विमलैश्चान्यैः सुकृतैश्च पिबेत् सदा ||१५|| | ||
रूपयौवनमत्ताभिः शिक्षिताभिर्विशेषतः | | रूपयौवनमत्ताभिः शिक्षिताभिर्विशेषतः | | ||
वस्त्राभरणमाल्यैश्च भूषिताभिर्यथर्तुकैः ||१६|| | वस्त्राभरणमाल्यैश्च भूषिताभिर्यथर्तुकैः ||१६|| | ||
शौचानुरागयुक्ताभिः प्रमदाभिरितस्ततः | | शौचानुरागयुक्ताभिः प्रमदाभिरितस्ततः | | ||
संवाह्यमान इष्टाभिः [२] पिबेन्मद्यमनुत्तमम् ||१७|| | संवाह्यमान इष्टाभिः [२] पिबेन्मद्यमनुत्तमम् ||१७|| | ||
मद्यानुकूलैर्विविधैः फलैर्हरितकैः शुभैः | | मद्यानुकूलैर्विविधैः फलैर्हरितकैः शुभैः | | ||
लवणैर्गन्धपिशुनैरवदंशैर्यथर्तुकैः ||१८|| | लवणैर्गन्धपिशुनैरवदंशैर्यथर्तुकैः ||१८|| | ||
भृष्टैर्मांसैर्बहुविधैर्भूजलाम्बरचारिणाम् | | भृष्टैर्मांसैर्बहुविधैर्भूजलाम्बरचारिणाम् | | ||
पौरोगवर्गविहितैर्भक्ष्यैश्च विविधात्मकैः ||१९|| | पौरोगवर्गविहितैर्भक्ष्यैश्च विविधात्मकैः ||१९|| | ||
पूजयित्वा [३] सुरान् पूर्वमाशिषः प्राक् प्रयुज्य च | | पूजयित्वा [३] सुरान् पूर्वमाशिषः प्राक् प्रयुज्य च | | ||
प्रदाय सजलं मद्यमर्थिभ्यो वसुधातले ||२०|| | प्रदाय सजलं मद्यमर्थिभ्यो वसुधातले ||२०|| | ||
śarīrakr̥tasaṁskāraḥ śuciruttamagandhavān| | śarīrakr̥tasaṁskāraḥ śuciruttamagandhavān| | ||
prāvr̥tō nirmalairvastrairyathartūddāmagandhibhiḥ||11|| | prāvr̥tō nirmalairvastrairyathartūddāmagandhibhiḥ||11|| | ||
vicitravividhasragvī ratnābharaṇabhūṣitaḥ| | vicitravividhasragvī ratnābharaṇabhūṣitaḥ| | ||
dēvadvijātīn sampūjya spr̥ṣṭvā maṅgalamuttamam||12|| | dēvadvijātīn sampūjya spr̥ṣṭvā maṅgalamuttamam||12|| | ||
dēśē yathartukē śastē kusumaprakarīkr̥tē| | dēśē yathartukē śastē kusumaprakarīkr̥tē| | ||
sarasāsammatē [1] mukhyē dhūpasammōdabōdhitē||13|| | sarasāsammatē [1] mukhyē dhūpasammōdabōdhitē||13|| | ||
sōpadhānē susaṁstīrṇē vihitē śayanāsanē| | sōpadhānē susaṁstīrṇē vihitē śayanāsanē| | ||
upaviṣṭō'thavā tiryak svaśarīrasukhē sthitaḥ||14|| | upaviṣṭō'thavā tiryak svaśarīrasukhē sthitaḥ||14|| | ||
sauvarṇai rājataiścāpi tathā maṇimayairapi| | sauvarṇai rājataiścāpi tathā maṇimayairapi| | ||
bhājanairvimalaiścānyaiḥ sukr̥taiśca pibēt sadā||15|| | bhājanairvimalaiścānyaiḥ sukr̥taiśca pibēt sadā||15|| | ||
rūpayauvanamattābhiḥ śikṣitābhirviśēṣataḥ| | rūpayauvanamattābhiḥ śikṣitābhirviśēṣataḥ| | ||
vastrābharaṇamālyaiśca bhūṣitābhiryathartukaiḥ||16|| | vastrābharaṇamālyaiśca bhūṣitābhiryathartukaiḥ||16|| | ||
śaucānurāgayuktābhiḥ pramadābhiritastataḥ| | śaucānurāgayuktābhiḥ pramadābhiritastataḥ| | ||
saṁvāhyamāna iṣṭābhiḥ [2] pibēnmadyamanuttamam||17|| | saṁvāhyamāna iṣṭābhiḥ [2] pibēnmadyamanuttamam||17|| | ||
madyānukūlairvividhaiḥ phalairharitakaiḥ śubhaiḥ| | madyānukūlairvividhaiḥ phalairharitakaiḥ śubhaiḥ| | ||
lavaṇairgandhapiśunairavadaṁśairyathartukaiḥ||18|| | lavaṇairgandhapiśunairavadaṁśairyathartukaiḥ||18|| | ||
bhr̥ṣṭairmāṁsairbahuvidhairbhūjalāmbaracāriṇām| | bhr̥ṣṭairmāṁsairbahuvidhairbhūjalāmbaracāriṇām| | ||
paurōgavargavihitairbhakṣyaiśca vividhātmakaiḥ||19|| | paurōgavargavihitairbhakṣyaiśca vividhātmakaiḥ||19|| | ||
pūjayitvā [3] surān pūrvamāśiṣaḥ prāk prayujya ca| | pūjayitvā [3] surān pūrvamāśiṣaḥ prāk prayujya ca| | ||
pradāya sajalaṁ madyamarthibhyō vasudhātalē||20|| | pradāya sajalaṁ madyamarthibhyō vasudhātalē||20|| | ||
sharIrakRutasaMskAraH shuciruttamagandhavAn | | sharIrakRutasaMskAraH shuciruttamagandhavAn | | ||
prAvRuto nirmalairvastrairyathartUddAmagandhibhiH ||11|| | prAvRuto nirmalairvastrairyathartUddAmagandhibhiH ||11|| | ||
vicitravividhasragvI ratnAbharaNabhUShitaH | | vicitravividhasragvI ratnAbharaNabhUShitaH | | ||
devadvijAtIn sampUjya spRuShTvA ma~ggalamuttamam ||12|| | devadvijAtIn sampUjya spRuShTvA ma~ggalamuttamam ||12|| | ||
deshe yathartuke shaste kusumaprakarIkRute | | deshe yathartuke shaste kusumaprakarIkRute | | ||
sarasAsammate [1] mukhye dhUpasammodabodhite ||13|| | sarasAsammate [1] mukhye dhUpasammodabodhite ||13|| | ||
sopadhAne susaMstIrNe vihite shayanAsane | | sopadhAne susaMstIrNe vihite shayanAsane | | ||
upaviShTo~athavA tiryak svasharIrasukhe sthitaH ||14|| | upaviShTo~athavA tiryak svasharIrasukhe sthitaH ||14|| | ||
sauvarNai rAjataishcApi tathA maNimayairapi | | sauvarNai rAjataishcApi tathA maNimayairapi | | ||
bhAjanairvimalaishcAnyaiH sukRutaishca pibet sadA ||15|| | bhAjanairvimalaishcAnyaiH sukRutaishca pibet sadA ||15|| | ||
rUpayauvanamattAbhiH shikShitAbhirvisheShataH | | rUpayauvanamattAbhiH shikShitAbhirvisheShataH | | ||
vastrAbharaNamAlyaishca bhUShitAbhiryathartukaiH ||16|| | vastrAbharaNamAlyaishca bhUShitAbhiryathartukaiH ||16|| | ||
shaucAnurAgayuktAbhiH pramadAbhiritastataH | | shaucAnurAgayuktAbhiH pramadAbhiritastataH | | ||
saMvAhyamAna iShTAbhiH [2] pibenmadyamanuttamam ||17|| | saMvAhyamAna iShTAbhiH [2] pibenmadyamanuttamam ||17|| | ||
madyAnukUlairvividhaiH phalairharitakaiH shubhaiH | | madyAnukUlairvividhaiH phalairharitakaiH shubhaiH | | ||
lavaNairgandhapishunairavadaMshairyathartukaiH ||18|| | lavaNairgandhapishunairavadaMshairyathartukaiH ||18|| | ||
bhRuShTairmAMsairbahuvidhairbhUjalAmbaracAriNAm | | bhRuShTairmAMsairbahuvidhairbhUjalAmbaracAriNAm | | ||
paurogavargavihitairbhakShyaishca vividhAtmakaiH ||19|| | paurogavargavihitairbhakShyaishca vividhAtmakaiH ||19|| | ||
pUjayitvA [3] surAn pUrvamAshiShaH prAk prayujya ca | | pUjayitvA [3] surAn pUrvamAshiShaH prAk prayujya ca | | ||
pradAya sajalaM madyamarthibhyo vasudhAtale ||20|| | pradAya sajalaM madyamarthibhyo vasudhAtale ||20|| | ||