Visha Chikitsa: Difference between revisions

Line 1,574: Line 1,574:


तरुणपलाशक्षारं स्रुतं पचेच्चूर्णितैः सह समांशैः |  
तरुणपलाशक्षारं स्रुतं पचेच्चूर्णितैः सह समांशैः |  
लोहितमृद्रजनीद्वयशुक्लसुरसमञ्जरीमधुकैः ||१०१||
लोहितमृद्रजनीद्वयशुक्लसुरसमञ्जरीमधुकैः ||१०१||
   
   
लाक्षासैन्धवमांसीहरेणुहिङ्गुद्विसारिवाकुष्ठैः |  
लाक्षासैन्धवमांसीहरेणुहिङ्गुद्विसारिवाकुष्ठैः |  
सव्योषैर्बाह्लीकैर्दर्वीविलेपनं घट्टयेद्यावत् ||१०२||  
सव्योषैर्बाह्लीकैर्दर्वीविलेपनं घट्टयेद्यावत् ||१०२||  


सर्वविषशोथगुल्मत्वग्दोषार्शोभगन्दरप्लीह्नः |  
सर्वविषशोथगुल्मत्वग्दोषार्शोभगन्दरप्लीह्नः |  
शोथापस्मारक्रिमिभूतस्वरभेदपाण्डुगदान् ||१०३||  
शोथापस्मारक्रिमिभूतस्वरभेदपाण्डुगदान् ||१०३||  


मन्दाग्नित्वं कासं सोन्मादं नाशयेयुरथ पुंसाम् |  
मन्दाग्नित्वं कासं सोन्मादं नाशयेयुरथ पुंसाम् |  
गुटिकाश्छायाशुष्काः कोलसमास्ताः समुपयुक्ताः ||१०४||
गुटिकाश्छायाशुष्काः कोलसमास्ताः समुपयुक्ताः ||१०४||
   
   
Line 1,588: Line 1,592:


taruṇapalāśakṣāraṁ srutaṁ pacēccūrṇitaiḥ saha samāṁśaiḥ|  
taruṇapalāśakṣāraṁ srutaṁ pacēccūrṇitaiḥ saha samāṁśaiḥ|  
lōhitamr̥drajanīdvayaśuklasurasamañjarīmadhukaiḥ||101||  
lōhitamr̥drajanīdvayaśuklasurasamañjarīmadhukaiḥ||101||  


lākṣāsaindhavamāṁsīharēṇuhiṅgudvisārivākuṣṭhaiḥ|  
lākṣāsaindhavamāṁsīharēṇuhiṅgudvisārivākuṣṭhaiḥ|  
savyōṣairbāhlīkairdarvīvilēpanaṁ ghaṭṭayēdyāvat||102||  
savyōṣairbāhlīkairdarvīvilēpanaṁ ghaṭṭayēdyāvat||102||  


sarvaviṣaśōthagulmatvagdōṣārśōbhagandaraplīhnaḥ|  
sarvaviṣaśōthagulmatvagdōṣārśōbhagandaraplīhnaḥ|  
śōthāpasmārakrimibhūtasvarabhēdapāṇḍugadān||103||  
śōthāpasmārakrimibhūtasvarabhēdapāṇḍugadān||103||  


mandāgnitvaṁ kāsaṁ sōnmādaṁ nāśayēyuratha puṁsām|  
mandāgnitvaṁ kāsaṁ sōnmādaṁ nāśayēyuratha puṁsām|  
guṭikāśchāyāśuṣkāḥ kōlasamāstāḥ samupayuktāḥ||104||  
guṭikāśchāyāśuṣkāḥ kōlasamāstāḥ samupayuktāḥ||104||  
iti kṣārāgadaḥ|  
iti kṣārāgadaḥ|  


taruNapalAshakShAraM srutaM paceccUrNitaiH saha samAMshaiH |  
taruNapalAshakShAraM srutaM paceccUrNitaiH saha samAMshaiH |  
lohitamRudrajanIdvayashuklasurasama~jjarImadhukaiH ||101||  
lohitamRudrajanIdvayashuklasurasama~jjarImadhukaiH ||101||  


lAkShAsaindhavamAMsIhareNuhi~ggudvisArivAkuShThaiH |  
lAkShAsaindhavamAMsIhareNuhi~ggudvisArivAkuShThaiH |  
savyoShairbAhlIkairdarvIvilepanaM ghaTTayedyAvat ||102||  
savyoShairbAhlIkairdarvIvilepanaM ghaTTayedyAvat ||102||  


sarvaviShashothagulmatvagdoShArshobhagandaraplIhnaH |  
sarvaviShashothagulmatvagdoShArshobhagandaraplIhnaH |  
shothApasmArakrimibhUtasvarabhedapANDugadAn ||103||  
shothApasmArakrimibhUtasvarabhedapANDugadAn ||103||  


mandAgnitvaM kAsaM sonmAdaM nAshayeyuratha puMsAm |  
mandAgnitvaM kAsaM sonmAdaM nAshayeyuratha puMsAm |  
guTikAshchAyAshuShkAH kolasamAstAH samupayuktAH ||104||
guTikAshchAyAshuShkAH kolasamAstAH samupayuktAH ||104||
   
   
Line 1,617: Line 1,630:


विषपीतदष्टविद्धेष्वेतद्दिग्धे च वाच्यमुद्दिष्टम् |  
विषपीतदष्टविद्धेष्वेतद्दिग्धे च वाच्यमुद्दिष्टम् |  
सामान्यतः, पृथक्त्वान्निर्देशमतः शृणु यथावत् ||१०५||  
सामान्यतः, पृथक्त्वान्निर्देशमतः शृणु यथावत् ||१०५||  


रिपुयुक्तेभ्यो नृभ्यः स्वेभ्यः स्त्रीभ्योऽथवा भयं नृपतेः |  
रिपुयुक्तेभ्यो नृभ्यः स्वेभ्यः स्त्रीभ्योऽथवा भयं नृपतेः |  
आहारविहारगतं तस्मात् प्रेष्यान् परीक्षेत ||१०६||  
आहारविहारगतं तस्मात् प्रेष्यान् परीक्षेत ||१०६||  


viṣapītadaṣṭaviddhēṣvētaddigdhē ca vācyamuddiṣṭam|  
viṣapītadaṣṭaviddhēṣvētaddigdhē ca vācyamuddiṣṭam|  
sāmānyataḥ, pr̥thaktvānnirdēśamataḥ śr̥ṇu yathāvat||105||  
sāmānyataḥ, pr̥thaktvānnirdēśamataḥ śr̥ṇu yathāvat||105||  


ripuyuktēbhyō nr̥bhyaḥ svēbhyaḥ strībhyō'thavā bhayaṁ nr̥patēḥ|  
ripuyuktēbhyō nr̥bhyaḥ svēbhyaḥ strībhyō'thavā bhayaṁ nr̥patēḥ|  
āhāravihāragataṁ tasmāt prēṣyān parīkṣēta||106||  
āhāravihāragataṁ tasmāt prēṣyān parīkṣēta||106||  


viShapItadaShTaviddheShvetaddigdhe ca vAcyamuddiShTam |  
viShapItadaShTaviddheShvetaddigdhe ca vAcyamuddiShTam |  
sAmAnyataH, pRuthaktvAnnirdeshamataH shRuNu yathAvat ||105||  
sAmAnyataH, pRuthaktvAnnirdeshamataH shRuNu yathAvat ||105||  


ripuyuktebhyo nRubhyaH svebhyaH strIbhyo~athavA bhayaM nRupateH |  
ripuyuktebhyo nRubhyaH svebhyaH strIbhyo~athavA bhayaM nRupateH |  
AhAravihAragataM tasmAt preShyAn parIkSheta ||106||  
AhAravihAragataM tasmAt preShyAn parIkSheta ||106||