Madatyaya Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 2,703: | Line 2,703: | ||
विच्छिन्नमद्यः सहसा योऽतिमद्यं निषेवते | | विच्छिन्नमद्यः सहसा योऽतिमद्यं निषेवते | | ||
ध्वंसको [१] विक्षयश्चैव रोगस्तस्योपजायते ||१९९|| | ध्वंसको [१] विक्षयश्चैव रोगस्तस्योपजायते ||१९९|| | ||
व्याध्युपक्षीणदेहस्य दुश्चिकित्स्यतमौ हि तौ | | व्याध्युपक्षीणदेहस्य दुश्चिकित्स्यतमौ हि तौ | | ||
तयोर्लिङ्गं चिकित्सा च यथावदुपदेक्ष्यते ||२००|| | तयोर्लिङ्गं चिकित्सा च यथावदुपदेक्ष्यते ||२००|| | ||
श्लेष्मप्रसेकः कण्ठास्यशोषः शब्दासहिष्णुता | | श्लेष्मप्रसेकः कण्ठास्यशोषः शब्दासहिष्णुता | | ||
तन्द्रानिद्रातियोगश्च ज्ञेयं ध्वंसकलक्षणम् ||२०१|| | तन्द्रानिद्रातियोगश्च ज्ञेयं ध्वंसकलक्षणम् ||२०१|| | ||
हृत्कण्ठरोगः सम्मोहश्छर्दिरङ्गरुजा ज्वरः | | हृत्कण्ठरोगः सम्मोहश्छर्दिरङ्गरुजा ज्वरः | | ||
तृष्णा कासः शिरःशूलमेतद्विक्षयलक्षणम् ||२०२|| | तृष्णा कासः शिरःशूलमेतद्विक्षयलक्षणम् ||२०२|| | ||
तयोः कर्म तदेवेष्टं वातिके यन्मदात्यये | | तयोः कर्म तदेवेष्टं वातिके यन्मदात्यये | | ||
| Line 2,718: | Line 2,723: | ||
बस्तयः सर्पिषः पानं प्रयोगः क्षीरसर्पिषोः | | बस्तयः सर्पिषः पानं प्रयोगः क्षीरसर्पिषोः | | ||
अभ्यङ्गोद्वर्तनस्नानान्यन्नपानं च वातनुत् ||२०४|| | अभ्यङ्गोद्वर्तनस्नानान्यन्नपानं च वातनुत् ||२०४|| | ||
ध्वंसको विक्षयश्चैव कर्मणाऽनेन शाम्यति | | ध्वंसको विक्षयश्चैव कर्मणाऽनेन शाम्यति | | ||
युक्तमद्यस्य मद्योत्थो न व्याधिरुपजायते ||२०५|| | युक्तमद्यस्य मद्योत्थो न व्याधिरुपजायते ||२०५|| | ||
vicchinnamadyaḥ sahasā yō'timadyaṁ niṣēvatē| | vicchinnamadyaḥ sahasā yō'timadyaṁ niṣēvatē| | ||
dhvaṁsakō [1] vikṣayaścaiva rōgastasyōpajāyatē||199|| | dhvaṁsakō [1] vikṣayaścaiva rōgastasyōpajāyatē||199|| | ||
vyādhyupakṣīṇadēhasya duścikitsyatamau hi tau| | vyādhyupakṣīṇadēhasya duścikitsyatamau hi tau| | ||
tayōrliṅgaṁ cikitsā ca yathāvadupadēkṣyatē||200|| | tayōrliṅgaṁ cikitsā ca yathāvadupadēkṣyatē||200|| | ||
ślēṣmaprasēkaḥ kaṇṭhāsyaśōṣaḥ śabdāsahiṣṇutā| | ślēṣmaprasēkaḥ kaṇṭhāsyaśōṣaḥ śabdāsahiṣṇutā| | ||
tandrānidrātiyōgaśca jñēyaṁ dhvaṁsakalakṣaṇam||201|| | tandrānidrātiyōgaśca jñēyaṁ dhvaṁsakalakṣaṇam||201|| | ||
hr̥tkaṇṭharōgaḥ sammōhaśchardiraṅgarujā jvaraḥ| | hr̥tkaṇṭharōgaḥ sammōhaśchardiraṅgarujā jvaraḥ| | ||
tr̥ṣṇā kāsaḥ śiraḥśūlamētadvikṣayalakṣaṇam||202|| | tr̥ṣṇā kāsaḥ śiraḥśūlamētadvikṣayalakṣaṇam||202|| | ||
tayōḥ karma tadēvēṣṭaṁ vātikē yanmadātyayē| | tayōḥ karma tadēvēṣṭaṁ vātikē yanmadātyayē| | ||
tau hi prakṣīṇadēhasya jāyētē durbalasya vai||203|| | tau hi prakṣīṇadēhasya jāyētē durbalasya vai||203|| | ||
bastayaḥ sarpiṣaḥ pānaṁ prayōgaḥ kṣīrasarpiṣōḥ| | bastayaḥ sarpiṣaḥ pānaṁ prayōgaḥ kṣīrasarpiṣōḥ| | ||
abhyaṅgōdvartanasnānānyannapānaṁ ca vātanut||204|| | abhyaṅgōdvartanasnānānyannapānaṁ ca vātanut||204|| | ||
dhvaṁsakō vikṣayaścaiva karmaṇā'nēna śāmyati| | dhvaṁsakō vikṣayaścaiva karmaṇā'nēna śāmyati| | ||
yuktamadyasya madyōtthō na vyādhirupajāyatē||205|| | yuktamadyasya madyōtthō na vyādhirupajāyatē||205|| | ||
vicchinnamadyaH sahasA yo~atimadyaM niShevate | | vicchinnamadyaH sahasA yo~atimadyaM niShevate | | ||
dhvaMsako [1] vikShayashcaiva rogastasyopajAyate ||199|| | dhvaMsako [1] vikShayashcaiva rogastasyopajAyate ||199|| | ||
vyAdhyupakShINadehasya dushcikitsyatamau hi tau | | vyAdhyupakShINadehasya dushcikitsyatamau hi tau | | ||
tayorli~ggaM cikitsA ca yathAvadupadekShyate ||200|| | tayorli~ggaM cikitsA ca yathAvadupadekShyate ||200|| | ||
shleShmaprasekaH kaNThAsyashoShaH shabdAsahiShNutA | | shleShmaprasekaH kaNThAsyashoShaH shabdAsahiShNutA | | ||
tandrAnidrAtiyogashca j~jeyaM dhvaMsakalakShaNam ||201|| | tandrAnidrAtiyogashca j~jeyaM dhvaMsakalakShaNam ||201|| | ||
hRutkaNTharogaH sammohashchardira~ggarujA jvaraH | | hRutkaNTharogaH sammohashchardira~ggarujA jvaraH | | ||
tRuShNA kAsaH shiraHshUlametadvikShayalakShaNam ||202|| | tRuShNA kAsaH shiraHshUlametadvikShayalakShaNam ||202|| | ||
tayoH karma tadeveShTaM vAtike yanmadAtyaye | | tayoH karma tadeveShTaM vAtike yanmadAtyaye | | ||
tau hi prakShINadehasya jAyete durbalasya vai ||203|| | tau hi prakShINadehasya jAyete durbalasya vai ||203|| | ||
bastayaH sarpiShaH pAnaM prayogaH kShIrasarpiShoH | | bastayaH sarpiShaH pAnaM prayogaH kShIrasarpiShoH | | ||
abhya~ggodvartanasnAnAnyannapAnaM ca vAtanut ||204|| | abhya~ggodvartanasnAnAnyannapAnaM ca vAtanut ||204|| | ||
dhvaMsako vikShayashcaiva karmaNA~anena shAmyati | | dhvaMsako vikShayashcaiva karmaNA~anena shAmyati | | ||
yuktamadyasya madyottho na vyAdhirupajAyate ||205|| | yuktamadyasya madyottho na vyAdhirupajAyate ||205|| | ||