Madatyaya Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 2,205: | Line 2,205: | ||
तत्र श्लोकाः- | तत्र श्लोकाः- | ||
यत्प्रभावा भगवती सुरा पेया यथा च सा | | यत्प्रभावा भगवती सुरा पेया यथा च सा | | ||
यद्द्रव्या यस्य या चेष्टा योगं चापेक्षते यथा ||२०७|| | यद्द्रव्या यस्य या चेष्टा योगं चापेक्षते यथा ||२०७|| | ||
यथा मदयते यैश्च गुणैर्युक्ता महागुणा | | यथा मदयते यैश्च गुणैर्युक्ता महागुणा | | ||
यो मदो मदभेदाश्च ये त्रयः स्वस्वलक्षणाः ||२०८|| | यो मदो मदभेदाश्च ये त्रयः स्वस्वलक्षणाः ||२०८|| | ||
ये च मद्यकृता दोषा गुणा ये च मदात्मकाः | | ये च मद्यकृता दोषा गुणा ये च मदात्मकाः | | ||
यच्च त्रिविधमापानं यथासत्त्वं च लक्षणम् ||२०९|| | यच्च त्रिविधमापानं यथासत्त्वं च लक्षणम् ||२०९|| | ||
ये सहायाः सुखाः पाने [१] चिरक्षिप्रमदा नराः | | ये सहायाः सुखाः पाने [१] चिरक्षिप्रमदा नराः | | ||
मदात्ययस्य यो हेतुर्लक्षणं यद् यथा च यत् ||२१०|| | मदात्ययस्य यो हेतुर्लक्षणं यद् यथा च यत् ||२१०|| | ||
मद्यं मद्योत्थितान् रोगान् हन्ति यश्च क्रियाक्रमः | | मद्यं मद्योत्थितान् रोगान् हन्ति यश्च क्रियाक्रमः | | ||
सर्वं तदुक्तमखिलं मदात्ययचिकित्सिते ||२११|| | सर्वं तदुक्तमखिलं मदात्ययचिकित्सिते ||२११|| | ||
tatra ślōkāḥ- | tatra ślōkāḥ- | ||
yatprabhāvā bhagavatī surā pēyā yathā ca sā| | yatprabhāvā bhagavatī surā pēyā yathā ca sā| | ||
yaddravyā yasya yā cēṣṭā yōgaṁ cāpēkṣatē yathā||207|| | yaddravyā yasya yā cēṣṭā yōgaṁ cāpēkṣatē yathā||207|| | ||
yathā madayatē yaiśca guṇairyuktā mahāguṇā| | yathā madayatē yaiśca guṇairyuktā mahāguṇā| | ||
yō madō madabhēdāśca yē trayaḥ svasvalakṣaṇāḥ||208|| | yō madō madabhēdāśca yē trayaḥ svasvalakṣaṇāḥ||208|| | ||
yē ca madyakr̥tā dōṣā guṇā yē ca madātmakāḥ| | yē ca madyakr̥tā dōṣā guṇā yē ca madātmakāḥ| | ||
yacca trividhamāpānaṁ yathāsattvaṁ ca lakṣaṇam||209|| | yacca trividhamāpānaṁ yathāsattvaṁ ca lakṣaṇam||209|| | ||
yē sahāyāḥ sukhāḥ pānē [1] cirakṣipramadā narāḥ| | yē sahāyāḥ sukhāḥ pānē [1] cirakṣipramadā narāḥ| | ||
madātyayasya yō hēturlakṣaṇaṁ yad yathā ca yat||210|| | madātyayasya yō hēturlakṣaṇaṁ yad yathā ca yat||210|| | ||
madyaṁ madyōtthitān rōgān hanti yaśca kriyākramaḥ| | madyaṁ madyōtthitān rōgān hanti yaśca kriyākramaḥ| | ||
sarvaṁ taduktamakhilaṁ madātyayacikitsitē||211|| | sarvaṁ taduktamakhilaṁ madātyayacikitsitē||211|| | ||
tatra shlokAH- | tatra shlokAH- | ||
yatprabhAvA bhagavatI surA peyA yathA ca sA | | yatprabhAvA bhagavatI surA peyA yathA ca sA | | ||
yaddravyA yasya yA ceShTA yogaM cApekShate yathA ||207|| | yaddravyA yasya yA ceShTA yogaM cApekShate yathA ||207|| | ||
yathA madayate yaishca guNairyuktA mahAguNA | | yathA madayate yaishca guNairyuktA mahAguNA | | ||
yo mado madabhedAshca ye trayaH svasvalakShaNAH ||208|| | yo mado madabhedAshca ye trayaH svasvalakShaNAH ||208|| | ||
ye ca madyakRutA doShA guNA ye ca madAtmakAH | | ye ca madyakRutA doShA guNA ye ca madAtmakAH | | ||
yacca trividhamApAnaM yathAsattvaM ca lakShaNam ||209|| | yacca trividhamApAnaM yathAsattvaM ca lakShaNam ||209|| | ||
ye sahAyAH sukhAH pAne [1] cirakShipramadA narAH | | ye sahAyAH sukhAH pAne [1] cirakShipramadA narAH | | ||
madAtyayasya yo heturlakShaNaM yad yathA ca yat ||210|| | madAtyayasya yo heturlakShaNaM yad yathA ca yat ||210|| | ||
madyaM madyotthitAn rogAn hanti yashca kriyAkramaH | | madyaM madyotthitAn rogAn hanti yashca kriyAkramaH | | ||
sarvaM taduktamakhilaM madAtyayacikitsite ||211|| | sarvaM taduktamakhilaM madAtyayacikitsite ||211|| | ||
In this chapter on the diagnosis and treatment of alcoholism, the following topics are expounded at length: | In this chapter on the diagnosis and treatment of alcoholism, the following topics are expounded at length: | ||
#The powers of ''sura'', the liquor for the Gods. | |||
#The standard methods of drinking liquor. | |||
#The ingredients for liquor and the dietary components with which liquor is to be taken. | |||
#Wholesomeness of different varieties of alcohol for different types of the person | |||
#The method of appropriate use of the liquor | |||
#The process by which intoxication is caused | |||
#The properties of liquor which is endowed with great attributes | |||
#Signs and symptoms of intoxication | |||
#Different stages of intoxication | |||
#Adverse effects of liquor | |||
#Good effects of alcohol | |||
#Use of alcohol keeping in the view of three varities of eight factors | |||
#Signs and symptoms manifested in persons having three types of psyches | |||
#Characteristics of good companions while drinking | |||
#Characteristics of the persons who get drunk gradually and rapidly | |||
#Etiology, symptomatology of ''madatyaya'' | |||
#The type of liquor and the manner in which the liquor cures the intoxication | |||
#Line of treatments for drunkenness and intoxication at various levels. [207-211] | |||
इत्यग्निवेशकृते तन्त्रे चरकप्रतिसंस्कृते चिकित्सास्थाने | इत्यग्निवेशकृते तन्त्रे चरकप्रतिसंस्कृते चिकित्सास्थाने | ||
मदात्ययचिकित्सितं नाम चतुर्विंशोऽध्यायः ||२४|| | मदात्ययचिकित्सितं नाम चतुर्विंशोऽध्यायः ||२४|| | ||
ityagnivēśakr̥tē tantrē carakapratisaṁskr̥tē cikitsāsthānē | ityagnivēśakr̥tē tantrē carakapratisaṁskr̥tē cikitsāsthānē | ||
madātyayacikitsitaṁ nāma caturviṁśō'dhyāyaḥ||24|| | madātyayacikitsitaṁ nāma caturviṁśō'dhyāyaḥ||24|| | ||
ityagniveshakRute tantre carakapratisaMskRute cikitsAsthAne | ityagniveshakRute tantre carakapratisaMskRute cikitsAsthAne | ||
madAtyayacikitsitaM nAma caturviMsho~adhyAyaH ||24|| | madAtyayacikitsitaM nAma caturviMsho~adhyAyaH ||24|| | ||
This concludes the 24th chapter named as madatyaya, written by Agnivesha and commented by Charaka.[24] | |||
This concludes the 24th chapter named as ''madatyaya'', written by Agnivesha and commented by Charaka.[24] | |||
=== ''Tattva Vimarsha'' === | === ''Tattva Vimarsha'' === | ||