9,091
edits
Changes
→Principles of treatment
लङ्घनोल्लेखने शस्ते तिक्तकानां च सेवनम् |
लङ्घनोल्लेखने शस्ते तिक्तकानां च सेवनम् |
कफस्थानगते सामे रूक्षशीतैः प्रलेपयेत् ||४४||
कफस्थानगते सामे रूक्षशीतैः प्रलेपयेत् ||४४||
पित्तस्थानगतेऽप्येतत् सामे कुर्याच्चिकित्सितम् |
पित्तस्थानगतेऽप्येतत् सामे कुर्याच्चिकित्सितम् |
शोणितस्यावसेकं च विरेकं च विशेषतः ||४५||
शोणितस्यावसेकं च विरेकं च विशेषतः ||४५||
मारुताशयसम्भूतेऽप्यादितः स्याद्विरूक्षणम् |
मारुताशयसम्भूतेऽप्यादितः स्याद्विरूक्षणम् |
रक्तपित्तान्वयेऽप्यादौ स्नेहनं न हितं मतम् ||४६||
रक्तपित्तान्वयेऽप्यादौ स्नेहनं न हितं मतम् ||४६||
वातोल्बणे तिक्तघृतं पैत्तिके च प्रशस्यते |
वातोल्बणे तिक्तघृतं पैत्तिके च प्रशस्यते |
लघुदोषे, महादोषे पैत्तिके स्याद्विरेचनम् ||४७||
लघुदोषे, महादोषे पैत्तिके स्याद्विरेचनम् ||४७||
न घृतं बहुदोषाय देयं यन्न [१] विरेचयेत् |
न घृतं बहुदोषाय देयं यन्न [१] विरेचयेत् |
तेन दोषो ह्युपष्टब्धस्त्वङ्मांसरुधिरं पचेत् ||४८||
तेन दोषो ह्युपष्टब्धस्त्वङ्मांसरुधिरं पचेत् ||४८||
तस्माद्विरेकमेवादौ शस्तं विद्याद्विसर्पिणः |
तस्माद्विरेकमेवादौ शस्तं विद्याद्विसर्पिणः |
रुधिरस्यावसेकं च तद्ध्यस्याश्रयसञ्ज्ञितम् ||४९||
रुधिरस्यावसेकं च तद्ध्यस्याश्रयसञ्ज्ञितम् ||४९||
laṅghanōllēkhanē śastē tiktakānāṁ ca sēvanam|
laṅghanōllēkhanē śastē tiktakānāṁ ca sēvanam|
kaphasthānagatē sāmē rūkṣaśītaiḥ pralēpayēt||44||
kaphasthānagatē sāmē rūkṣaśītaiḥ pralēpayēt||44||
pittasthānagatē'pyētat sāmē kuryāccikitsitam|
pittasthānagatē'pyētat sāmē kuryāccikitsitam|
śōṇitasyāvasēkaṁ ca virēkaṁ ca viśēṣataḥ||45||
śōṇitasyāvasēkaṁ ca virēkaṁ ca viśēṣataḥ||45||
mārutāśayasambhūtē'pyāditaḥ syādvirūkṣaṇam|
mārutāśayasambhūtē'pyāditaḥ syādvirūkṣaṇam|
raktapittānvayē'pyādau snēhanaṁ na hitaṁ matam||46||
raktapittānvayē'pyādau snēhanaṁ na hitaṁ matam||46||
vātōlbaṇē tiktaghr̥taṁ paittikē ca praśasyatē|
vātōlbaṇē tiktaghr̥taṁ paittikē ca praśasyatē|
laghudōṣē, mahādōṣē paittikē syādvirēcanam||47||
laghudōṣē, mahādōṣē paittikē syādvirēcanam||47||
na ghr̥taṁ bahudōṣāya dēyaṁ yanna [1] virēcayēt|
na ghr̥taṁ bahudōṣāya dēyaṁ yanna [1] virēcayēt|
tēna dōṣō hyupaṣṭabdhastvaṅmāṁsarudhiraṁ pacēt||48||
tēna dōṣō hyupaṣṭabdhastvaṅmāṁsarudhiraṁ pacēt||48||
tasmādvirēkamēvādau śastaṁ vidyādvisarpiṇaḥ|
tasmādvirēkamēvādau śastaṁ vidyādvisarpiṇaḥ|
rudhirasyāvasēkaṁ ca taddhyasyāśrayasañjñitam||49||
rudhirasyāvasēkaṁ ca taddhyasyāśrayasañjñitam||49||
la~gghanollekhane shaste tiktakAnAM ca sevanam|
la~gghanollekhane shaste tiktakAnAM ca sevanam|
kaphasthAnagate sAme rūkṣashItaiH pralepayet||44||
kaphasthAnagate sAme rūkṣashItaiH pralepayet||44||
pittasthAnagate~apyetat sAme kuryAccikitsitam|
pittasthAnagate~apyetat sAme kuryAccikitsitam|
shoNitasyAvasekaM ca virekaM ca visheShataH||45||
shoNitasyAvasekaM ca virekaM ca visheShataH||45||
mArutAshayasambhUte~apyAditaH syAdvirūkṣaNam|
mArutAshayasambhUte~apyAditaH syAdvirūkṣaNam|
raktapittAnvaye~apyAdau snehanaM na hitaM matam||46||
raktapittAnvaye~apyAdau snehanaM na hitaM matam||46||
vAtolbaNe tiktaghRutaM paittike ca prashasyate|
vAtolbaNe tiktaghRutaM paittike ca prashasyate|
laghudoShe, mahAdoShe paittike syAdvirecanam||47||
laghudoShe, mahAdoShe paittike syAdvirecanam||47||
na ghRutaM bahudōṣaya deyaM yanna [1] virecayet|
na ghRutaM bahudōṣaya deyaM yanna [1] virecayet|
tena doSho hyupaShTabdhastva~gmAMsarudhiraM pacet||48||
tena doSho hyupaShTabdhastva~gmAMsarudhiraM pacet||48||
tasmAdvirekamevAdau shastaM vidyAdvisarpiNaH|
tasmAdvirekamevAdau shastaM vidyAdvisarpiNaH|
rudhirasyAvasekaM ca taddhyasyAshrayasa~jj~jitam||49||
rudhirasyAvasekaM ca taddhyasyAshrayasa~jj~jitam||49||