| Line 2,760: |
Line 2,760: |
| | | | |
| | लक्षणानां तु मिश्रत्वं पित्तस्य च कफस्य च ||२३१|| | | लक्षणानां तु मिश्रत्वं पित्तस्य च कफस्य च ||२३१|| |
| | + | |
| | उपलक्ष्य भिषग्विद्वान् मिश्रमावरणं वदेत् | | | उपलक्ष्य भिषग्विद्वान् मिश्रमावरणं वदेत् | |
| | यद्यस्य वायोर्निर्दिष्टं स्थानं तत्रेतरौ स्थितौ ||२३२|| | | यद्यस्य वायोर्निर्दिष्टं स्थानं तत्रेतरौ स्थितौ ||२३२|| |
| | + | |
| | दोषौ बहुविधान् व्याधीन् दर्शयेतां यथानिजान् | | | दोषौ बहुविधान् व्याधीन् दर्शयेतां यथानिजान् | |
| | आवृतं श्लेष्मपित्ताभ्यां प्राणं चोदानमेव च ||२३३|| | | आवृतं श्लेष्मपित्ताभ्यां प्राणं चोदानमेव च ||२३३|| |
| | + | |
| | गरीयस्त्वेन पश्यन्ति भिषजः शास्त्रचक्षुषः | | | गरीयस्त्वेन पश्यन्ति भिषजः शास्त्रचक्षुषः | |
| | विशेषाज्जीवितं प्राणे उदाने संश्रितं बलम् ||२३४|| | | विशेषाज्जीवितं प्राणे उदाने संश्रितं बलम् ||२३४|| |
| | + | |
| | स्यात्तयोः पीडनाद्धानिरायुषश्च बलस्य च | | | स्यात्तयोः पीडनाद्धानिरायुषश्च बलस्य च | |
| | सर्वेऽप्येतेऽपरिज्ञाताः परिसंवत्सरास्तथा ||२३५|| | | सर्वेऽप्येतेऽपरिज्ञाताः परिसंवत्सरास्तथा ||२३५|| |
| | + | |
| | उपेक्षणादसाध्याः स्युरथवा दुरुपक्रमाः [१] |२३६| | | उपेक्षणादसाध्याः स्युरथवा दुरुपक्रमाः [१] |२३६| |
| | + | |
| | lakShaNAnAM tu mishratvaM pittasya ca kaphasya ca ||231|| | | lakShaNAnAM tu mishratvaM pittasya ca kaphasya ca ||231|| |
| | + | |
| | upalakShya bhiShagvidvAn mishramĀvaranaM vadet | | | upalakShya bhiShagvidvAn mishramĀvaranaM vadet | |
| | yadyasya vAyornirdiShTaM sthānaM tatretarau sthitau ||232|| | | yadyasya vAyornirdiShTaM sthānaM tatretarau sthitau ||232|| |
| | + | |
| | dōṣau bahuvidhAn vyAdhIn darshayetAM yathAnijAn | | | dōṣau bahuvidhAn vyAdhIn darshayetAM yathAnijAn | |
| | AvRutaM shleShmapittAbhyAM prānaM codAnameva ca ||233|| | | AvRutaM shleShmapittAbhyAM prānaM codAnameva ca ||233|| |
| | + | |
| | garIyastvena pashyanti bhiShajaH shAstracakShuShaH | | | garIyastvena pashyanti bhiShajaH shAstracakShuShaH | |
| | visheShAjjIvitaM prānae udānae saMshritaM balam ||234|| | | visheShAjjIvitaM prānae udānae saMshritaM balam ||234|| |
| | + | |
| | syAttayoH pIDanAddhAnirAyuShashca balasya ca | | | syAttayoH pIDanAddhAnirAyuShashca balasya ca | |
| | sarve~apyete~aparij~jAtAH parisaMvatsarAstathA ||235|| | | sarve~apyete~aparij~jAtAH parisaMvatsarAstathA ||235|| |
| | + | |
| | upekShaNAdasAdhyAH syurathavA durupakramAH [1] |236| | | upekShaNAdasAdhyAH syurathavA durupakramAH [1] |236| |
| | + | |
| | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| |
| | + | |
| | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| |
| | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| |
| | + | |
| | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| |
| | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| |
| | + | |
| | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| |
| | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| |
| | + | |
| | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| |
| | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| |
| | + | |
| | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [13] |236| | | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [13] |236| |
| | + | |
| | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| |
| | + | |
| | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| |
| | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| |
| | + | |
| | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| |
| | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| |
| | + | |
| | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| |
| | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| |
| | + | |
| | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| |
| | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| |
| | + | |
| | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [1] |236| | | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [1] |236| |
| | + | |
| | On observing the mixed symptoms of pitta and kapha, the learned physician should diagnose it as a condition of combined occlusion. (231-231½) | | On observing the mixed symptoms of pitta and kapha, the learned physician should diagnose it as a condition of combined occlusion. (231-231½) |
| | + | |
| | If the two other doshas get located in the places described as the habitat of vāta, they manifest various symptoms of disorders characteristic to each of them. (232-232½) | | If the two other doshas get located in the places described as the habitat of vāta, they manifest various symptoms of disorders characteristic to each of them. (232-232½) |
| | + | |
| | Medical authorities regard, as most serious, the condition of occlusion of prāna or udāna by kapha and pitta combined, because life is particularly dependent on prāna, and strength on udāna; and occlusion of them, will result in loss of life and vitality. (233-234½) | | Medical authorities regard, as most serious, the condition of occlusion of prāna or udāna by kapha and pitta combined, because life is particularly dependent on prāna, and strength on udāna; and occlusion of them, will result in loss of life and vitality. (233-234½) |
| | + | |
| | If all these conditions are either undiagnosed or neglected for longer than a year, they become either incurable or extreme difficult to cure. (235-235½) | | If all these conditions are either undiagnosed or neglected for longer than a year, they become either incurable or extreme difficult to cure. (235-235½) |
| | | | |