Changes

63 bytes added ,  09:30, 14 October 2018
Line 2,910: Line 2,910:  
वैरस्यं फेनसङ्घातो रौक्ष्यं चेत्यनिलात्मके |  
 
वैरस्यं फेनसङ्घातो रौक्ष्यं चेत्यनिलात्मके |  
 
पित्ताद्वैवर्ण्यदौर्गन्ध्ये स्नेहपैच्छिल्यगौरवम् ||२३७||  
 
पित्ताद्वैवर्ण्यदौर्गन्ध्ये स्नेहपैच्छिल्यगौरवम् ||२३७||  
 +
 
कफाद्भवति रूक्षाद्यैरनिलः स्वैः प्रकोपणैः |  
 
कफाद्भवति रूक्षाद्यैरनिलः स्वैः प्रकोपणैः |  
 
क्रुद्धः क्षीराशयं प्राप्य रसं स्तन्यस्य [३] दूषयेत् ||२३८||  
 
क्रुद्धः क्षीराशयं प्राप्य रसं स्तन्यस्य [३] दूषयेत् ||२३८||  
 +
 
vairasyaṁ phēnasaṅghātō raukṣyaṁ cētyanilātmakē|  
 
vairasyaṁ phēnasaṅghātō raukṣyaṁ cētyanilātmakē|  
 
pittādvaivarṇyadaurgandhyē snēhapaicchilyagauravam||237||  
 
pittādvaivarṇyadaurgandhyē snēhapaicchilyagauravam||237||  
Line 2,920: Line 2,922:  
vairasyaM phenasa~gghAto raukShyaM cetyanilAtmake |  
 
vairasyaM phenasa~gghAto raukShyaM cetyanilAtmake |  
 
pittAdvaivarNyadaurgandhye snehapaicchilyagauravam ||237||  
 
pittAdvaivarNyadaurgandhye snehapaicchilyagauravam ||237||  
 +
 
kaphAdbhavati rUkShAdyairanilaH svaiH prakopaNaiH |  
 
kaphAdbhavati rUkShAdyairanilaH svaiH prakopaNaiH |  
 
kruddhaH kShIrAshayaM prApya rasaM stanyasya [3] dUShayet ||238||
 
kruddhaH kShIrAshayaM prApya rasaM stanyasya [3] dUShayet ||238||
The breast milk vitiated by vata dosha shows abnormal taste, presence of froth and roughness; whereas pitta vitiated breast milk becomes discoloured and foul smelling. Due to kapha, the breast milk becomes excessive unctuous, slimy and heavy in digestion. Vayu and other doshas are vitiated by intake of ununctuous and other dietary factors.  These vitiated doshas reach breast and affect the taste of milk. (237-238) 
      +
The breast milk vitiated by ''vata dosha'' shows abnormal taste, presence of froth and roughness; whereas ''pitta'' vitiated breast milk becomes discolored and foul smelling. Due to ''kapha,'' the breast milk becomes excessive unctuous, slimy and heavy in digestion. ''Vayu'' and other ''doshas'' are vitiated by intake of ununctuous and other dietary factors. These vitiated ''doshas'' reach the ''breast'' and adversely affect the taste of the milk. [237-238]
 +
 +
==== Signs of ''vata'' vitiation in breast milk and baby ====
   −
Signs of vata vitiation in breast milk and baby:
   
विरसं वातसंसृष्टं कृशीभवति तत् पिबन् |  
 
विरसं वातसंसृष्टं कृशीभवति तत् पिबन् |  
 
न चास्य  स्वदते क्षीरं कृच्छ्रेण च विवर्धते ||२३९||
 
न चास्य  स्वदते क्षीरं कृच्छ्रेण च विवर्धते ||२३९||
 +
 
virasaṁ vātasaṁsr̥ṣṭaṁ kr̥śībhavati tat piban|  
 
virasaṁ vātasaṁsr̥ṣṭaṁ kr̥śībhavati tat piban|  
 
na cāsya [4] svadatē kṣīraṁ kr̥cchrēṇa ca vivardhatē||239||  
 
na cāsya [4] svadatē kṣīraṁ kr̥cchrēṇa ca vivardhatē||239||  
 +
 
virasaM vAtasaMsRuShTaM kRushIbhavati tat piban |  
 
virasaM vAtasaMsRuShTaM kRushIbhavati tat piban |  
 
na cAsya [4] svadate kShIraM kRucchreNa ca vivardhate ||239||
 
na cAsya [4] svadate kShIraM kRucchreNa ca vivardhate ||239||
 +
 
The child who feeds on the milk of abnormal taste affected by the vata, becomes very weak. The child does not enjoy the taste of milk and thus his growth gets impaired.(239)   
 
The child who feeds on the milk of abnormal taste affected by the vata, becomes very weak. The child does not enjoy the taste of milk and thus his growth gets impaired.(239)   
 +
 
तथैव वायुः कुपितः स्तन्यमन्तर्विलोडयन् |  
 
तथैव वायुः कुपितः स्तन्यमन्तर्विलोडयन् |  
 
करोति फेनसङ्घातं तत्तु [५] कृच्छ्रात् प्रवर्तते ||२४०||  
 
करोति फेनसङ्घातं तत्तु [५] कृच्छ्रात् प्रवर्तते ||२४०||