Changes

Jump to navigation Jump to search
284 bytes added ,  22:53, 12 October 2018
Line 1,891: Line 1,891:  
It is (The disorders of ''shukra'') being described discretely.  
 
It is (The disorders of ''shukra'') being described discretely.  
   −
Fenilam (frothy), tanu (slender), ruksham (arid), vivarnam (discolored), pooti (putrid), pichhilam (slimy), afflicted with other dhatus, & precipitant are the eight (shukra disorders).
+
''Fenilam'' (frothy), ''tanu'' (slender), ''ruksham'' (arid), ''vivarnam'' (discolored), ''pooti'' (putrid), ''pichhilam'' (slimy), afflicted with other ''dhatus'' & precipitant are the eight (''shukra'' disorders).
 +
 
 +
Frothy, slender, arid, scanty, discomforting ejaculation is due to ''vata'' (dominance). Thus affected semen is incapable of fertilization (''garbha'').
 +
 
 +
Semen of bluish or yellow discoloration,(with) putrid odor, ejaculation with burning sensation is affected by ''pitta''.
 +
 
 +
Semen affected by ''kapha'' is extremely slimy and obstructs channel of semen (ejaculatory duct).
 +
 
 +
Ejaculated semen with blood is due to excess coitus, (local) or injury.
 +
 
 +
The eighth (type of semen disorder) is due to repression of ''shukra''. Semen gets obstructed within its channel by (vitiated) ''vata''; which may ejaculate painfully with increased viscosity. Thus eight disorders of ''shukra'' (semen) are illustrated with symptoms. [139-144]
 +
 
 +
==== Characteristics of ''shuddha retas'' (normal semen) ====
   −
Frothy, slender, arid, scanty, discomforting ejaculation is due to vata (dominance). Thus affected semen is incapable of fertilization (garbha).
  −
Semen of bluish or yellow discoloration, (with) putrid odor, ejaculation with burning sensation is affected by pitta.
  −
Semen affected by kapha is extremely slimy and obstructs channel of semen (ejaculatory duct).
  −
Ejaculated semen with blood  is due to excess coitus, (local) or injury.
  −
The eighth (type of semen disorder) is due to repression of shukra. SSemen gets obstructed within its channel by (vitiated) vata; which may ejaculate painfully with increased viscosity.Thus eight disorders of shukra (semen) are illustrated with symptoms. (139-144)
  −
Characteristics of shuddha retas (normal semen):
   
स्निग्धं घनं पिच्छिलं च मधुरं चाविदाहि च ||१४५||  
 
स्निग्धं घनं पिच्छिलं च मधुरं चाविदाहि च ||१४५||  
 +
 
रेतः शुद्धं विजानीयाच्छ्वेतं [१] स्फटिकसन्निभम् |१४६|
 
रेतः शुद्धं विजानीयाच्छ्वेतं [१] स्फटिकसन्निभम् |१४६|
 +
 
snigdhaṁ ghanaṁ picchilaṁ ca madhuraṁ cāvidāhi ca||145||  
 
snigdhaṁ ghanaṁ picchilaṁ ca madhuraṁ cāvidāhi ca||145||  
 +
 
rētaḥ śuddhaṁ vijānīyācchvētaṁ [1] sphaṭikasannibham|146|  
 
rētaḥ śuddhaṁ vijānīyācchvētaṁ [1] sphaṭikasannibham|146|  
    
snigdhaM ghanaM picchilaM ca madhuraM cAvidAhi ca ||145||  
 
snigdhaM ghanaM picchilaM ca madhuraM cAvidAhi ca ||145||  
retaH shuddhaM vijAnIyAcchvetaM [1] sphaTikasannibham |146|(Retah)Virile Semen which is Snigdha (unctous), Ghana (Viscous), Picchila (Slimy), Madhur (Sweet), Avidahi (non-blazing), looking like white crystal quartz; known as normal (semen).(146)
+
 
Principles of management of disorders of semen:
+
retaH shuddhaM vijAnIyAcchvetaM [1] sphaTikasannibham |146|
 +
 
 +
(''Retah'')virile Semen which is ''snigdha'' (unctous), ''ghana'' (viscous), ''picchila'' (slimy), ''madhura'' (''sweet''), ''avidahi'' (non-blazing), looking like white crystal quartz; known as normal (semen).[146]
 +
 
 +
==== Principles of management of disorders of semen ====
 +
 
वाजीकरणयोगैस्तैरुपयोगसुखैर्हितैः ||१४६||  
 
वाजीकरणयोगैस्तैरुपयोगसुखैर्हितैः ||१४६||  
 +
 
रक्तपित्तहरैर्योगैर्योनिव्यापदिकैस्तथा |  
 
रक्तपित्तहरैर्योगैर्योनिव्यापदिकैस्तथा |  
 
दुष्टं यदा भवेच्छुक्रं तदा तत् समुपाचरेत् ||१४७||  
 
दुष्टं यदा भवेच्छुक्रं तदा तत् समुपाचरेत् ||१४७||  
 +
 
घृतं च जीवनीयं यच्च्यवनप्राश एव च |  
 
घृतं च जीवनीयं यच्च्यवनप्राश एव च |  
 
गिरिजस्य प्रयोगश्च रेतोदोषानपोहति ||१४८||  
 
गिरिजस्य प्रयोगश्च रेतोदोषानपोहति ||१४८||  
 +
 
वातान्विते हिताः शुक्रे निरूहाः सानुवासनाः |  
 
वातान्विते हिताः शुक्रे निरूहाः सानुवासनाः |  
 
अभयामलकीयं च पैत्ते शस्तं रसायनम् [१] ||१४९||
 
अभयामलकीयं च पैत्ते शस्तं रसायनम् [१] ||१४९||
 +
 
मागध्यमृतलोहानां त्रिफलाया रसायनम्|  
 
मागध्यमृतलोहानां त्रिफलाया रसायनम्|  
 
कफोत्थितं शुक्रदोषं हन्याद्भल्लातकस्य च||१५०||  
 
कफोत्थितं शुक्रदोषं हन्याद्भल्लातकस्य च||१५०||  
 +
 
यदन्यधातुसंसृष्टं शुक्रं तद्वीक्ष्य युक्तितः|  
 
यदन्यधातुसंसृष्टं शुक्रं तद्वीक्ष्य युक्तितः|  
 
यथादोषं प्रयुञ्जीत दोषधातुभिषग्जितम्||१५१||  
 
यथादोषं प्रयुञ्जीत दोषधातुभिषग्जितम्||१५१||  
 +
 
सर्पिः पयो रसाः शालिर्यवगोधूमषष्टिकाः|
 
सर्पिः पयो रसाः शालिर्यवगोधूमषष्टिकाः|
 
प्रशस्ताः शुक्रदोषेषु बस्तिकर्म विशेषतः||१५२||  
 
प्रशस्ताः शुक्रदोषेषु बस्तिकर्म विशेषतः||१५२||  
 +
 
इत्यष्टशुक्रदोषाणां मुनिनोक्तं चिकित्सितम्|१५३|  
 
इत्यष्टशुक्रदोषाणां मुनिनोक्तं चिकित्सितम्|१५३|  
 
   
 
   
 
vājīkaraṇayōgaistairupayōgasukhairhitaiḥ||146||  
 
vājīkaraṇayōgaistairupayōgasukhairhitaiḥ||146||  
 +
 
raktapittaharairyōgairyōnivyāpadikaistathā|  
 
raktapittaharairyōgairyōnivyāpadikaistathā|  
 
duṣṭaṁ yadā bhavēcchukraṁ tadā tat samupācarēt||147||  
 
duṣṭaṁ yadā bhavēcchukraṁ tadā tat samupācarēt||147||  
 +
 
ghr̥taṁ ca jīvanīyaṁ yaccyavanaprāśa ēva ca|  
 
ghr̥taṁ ca jīvanīyaṁ yaccyavanaprāśa ēva ca|  
 
girijasya prayōgaśca rētōdōṣānapōhati||148||  
 
girijasya prayōgaśca rētōdōṣānapōhati||148||  
 +
 
vātānvitē hitāḥ śukrē nirūhāḥ sānuvāsanāḥ|  
 
vātānvitē hitāḥ śukrē nirūhāḥ sānuvāsanāḥ|  
 
abhayāmalakīyaṁ ca paittē śastaṁ rasāyanam [1] ||149||  
 
abhayāmalakīyaṁ ca paittē śastaṁ rasāyanam [1] ||149||  
 +
 
māgadhyamr̥talōhānāṁ triphalāyā rasāyanam|  
 
māgadhyamr̥talōhānāṁ triphalāyā rasāyanam|  
 
kaphōtthitaṁ śukradōṣaṁ hanyādbhallātakasya ca||150||  
 
kaphōtthitaṁ śukradōṣaṁ hanyādbhallātakasya ca||150||  
 +
 
yadanyadhātusaṁsr̥ṣṭaṁ śukraṁ tadvīkṣya yuktitaḥ|  
 
yadanyadhātusaṁsr̥ṣṭaṁ śukraṁ tadvīkṣya yuktitaḥ|  
 
yathādōṣaṁ prayuñjīta dōṣadhātubhiṣagjitam||151||  
 
yathādōṣaṁ prayuñjīta dōṣadhātubhiṣagjitam||151||  
 +
 
sarpiḥ payō rasāḥ śāliryavagōdhūmaṣaṣṭikāḥ|  
 
sarpiḥ payō rasāḥ śāliryavagōdhūmaṣaṣṭikāḥ|  
 
praśastāḥ śukradōṣēṣu bastikarma viśēṣataḥ||152||  
 
praśastāḥ śukradōṣēṣu bastikarma viśēṣataḥ||152||  
 +
 
ityaṣṭaśukradōṣāṇāṁ muninōktaṁ cikitsitam|153|  
 
ityaṣṭaśukradōṣāṇāṁ muninōktaṁ cikitsitam|153|  
    
vAjIkaraNayogaistairupayogasukhairhitaiH ||146||  
 
vAjIkaraNayogaistairupayogasukhairhitaiH ||146||  
 +
 
raktapittaharairyogairyonivyApadikaistathA |  
 
raktapittaharairyogairyonivyApadikaistathA |  
 
duShTaM yadA bhavecchukraM tadA tat samupAcaret ||147||  
 
duShTaM yadA bhavecchukraM tadA tat samupAcaret ||147||  
 +
 
ghRutaM ca jIvanIyaM yaccyavanaprAsha eva ca |  
 
ghRutaM ca jIvanIyaM yaccyavanaprAsha eva ca |  
 
girijasya prayogashca retodoShAnapohati ||148||  
 
girijasya prayogashca retodoShAnapohati ||148||  
 +
 
vAtAnvite hitAH shukre nirUhAH sAnuvAsanAH |  
 
vAtAnvite hitAH shukre nirUhAH sAnuvAsanAH |  
 
abhayAmalakIyaM ca paitte shastaM rasAyanam [1] ||149||  
 
abhayAmalakIyaM ca paitte shastaM rasAyanam [1] ||149||  
 +
 
mAgadhyamRutalohAnAM triphalAyA rasAyanam |  
 
mAgadhyamRutalohAnAM triphalAyA rasAyanam |  
kaphotthitaM shukradoShaM hanyAdbhallAtakasya ca ||150||  
+
kaphotthitaM shukradoShaM hanyAdbhallAtakasya ca ||150||
 +
 
yadanyadhAtusaMsRuShTaM shukraM tadvIkShya yuktitaH |  
 
yadanyadhAtusaMsRuShTaM shukraM tadvIkShya yuktitaH |  
 
yathAdoShaM prayu~jjIta doShadhAtubhiShagjitam ||151||  
 
yathAdoShaM prayu~jjIta doShadhAtubhiShagjitam ||151||  
 +
 
sarpiH payo rasAH shAliryavagodhUmaShaShTikAH |  
 
sarpiH payo rasAH shAliryavagodhUmaShaShTikAH |  
 
prashastAH shukradoSheShu bastikarma visheShataH ||152||  
 
prashastAH shukradoSheShu bastikarma visheShataH ||152||  
 +
 
ityaShTashukradoShANAM muninoktaM cikitsitam |153|
 
ityaShTashukradoShANAM muninoktaM cikitsitam |153|
      −
In case of diseases of semen, treatment with use of vajikarana formulations (aphrodisiac) are beneficial .
+
In case of diseases of semen, treatment with use of ''vajikarana'' formulations (aphrodisiac) are beneficial .
Management with jeevaneeya ghritam, chyavanaprasham, (girija) shilajatu remove the diseases of virile semen.
+
 
For semen affected by vata, niruha basti with anuwasana is advisable. For pittaja (disorder) of semen rasayana (formulations) are preferred.  
+
Management with ''jeevaneeya ghritam, chyavanaprasham,'' (''girija'') ''shilajatu'' remove the diseases of virile semen.
Semen disorders caused by kapha shall be treated with pippali, amruta (guduchi), loha, triphala, and bhallataka rasayana.
+
 
When Semen is affected by other dhatus, it shall be observed and skillfully treated, according to the dosha (vitiated), & the dhatu.
+
For semen affected by ''vata, niruha basti'' with ''anuvasana'' is advisable. For ''pittaja'' (disorder) of semen ''rasayana'' (formulations) are preferred.  
Sarpi ghee), payo (milk), rasa (mamsarasa/ soup of meat), shali (shali rice), yava (barley), shashtika, especially basti are advisable in the disorder of the semen.
+
 
This is the treatment advised by the sages for eight semen disorders.(146-153)
+
Semen disorders caused by ''kapha'' shall be treated with ''pippali, amrita'' (''guduchi''), ''loha, triphala,'' and ''bhallataka rasayana.''
Klaibya (impotency):
+
 
 +
When semen is affected by other ''dhatus,'' it shall be observed and skillfully treated, according to the ''dosha'' (vitiated), and the ''dhatu''.
 +
 
 +
''Sarpi'' (ghee), ''payo'' (milk), ''rasa'' (''mamsarasa''/ soup of meat), ''shali'' (''shali'' rice), ''yava'' (barley), ''shashtika,'' especially ''basti'' are advisable in the disorder of the semen.
 +
 
 +
This is the treatment advised by the sages for eight semen disorders.[146-153]
 +
 
 +
==== ''Klaibya'' (impotency)====
 +
 
 
रेतोदोषोद्भवं क्लैब्यं यस्माच्छुद्ध्यैव सिध्यति ||१५३||  
 
रेतोदोषोद्भवं क्लैब्यं यस्माच्छुद्ध्यैव सिध्यति ||१५३||  
 +
 
ततो वक्ष्यामि ते सम्यगग्निवेश! यथातथम् |१५४|
 
ततो वक्ष्यामि ते सम्यगग्निवेश! यथातथम् |१५४|
 +
 
rētōdōṣōdbhavaṁ klaibyaṁ yasmācchuddhyaiva sidhyati||153||  
 
rētōdōṣōdbhavaṁ klaibyaṁ yasmācchuddhyaiva sidhyati||153||  
 +
 
tatō vakṣyāmi tē samyagagnivēśa! yathātatham|154|  
 
tatō vakṣyāmi tē samyagagnivēśa! yathātatham|154|  
retodoShodbhavaM klaibyaM yasmAcchuddhyaiva sidhyati ||153||
+
 
 +
retodoShodbhavaM klaibyaM yasmAcchuddhyaiva sidhyati ||153||
 +
 
 
tato vakShyAmi te samyagagnivesha! yathAtatham |154|
 
tato vakShyAmi te samyagagnivesha! yathAtatham |154|
An impotency due to disorders of semen is cured by elimination of the disorder; which is appropriately being described as it is (Agnivesha).(153-154)
+
 
Causes of klaibya (impotency):
+
An impotency due to disorders of semen is cured by elimination of the disorder; which is appropriately being described as it is (Agnivesha).[153-154]
 +
 
 +
==== Causes of ''klaibya'' (impotency) ====
 +
 
 
बीजध्वजोपघाताभ्यां जरया शुक्रसङ्क्षयात् ||१५४||  
 
बीजध्वजोपघाताभ्यां जरया शुक्रसङ्क्षयात् ||१५४||  
 
क्लैब्यं सम्पद्यते तस्य शृणु सामान्यलक्षणम् |  
 
क्लैब्यं सम्पद्यते तस्य शृणु सामान्यलक्षणम् |  

Navigation menu