9,091
edits
Changes
→Principle of treatment as per site of dosha
मन्त्रैर्धमनीबन्धोऽवमार्जनं कार्यमात्मरक्षा च |
मन्त्रैर्धमनीबन्धोऽवमार्जनं कार्यमात्मरक्षा च |
दोषस्य विषं यस्य स्थाने स्यात्तं जयेत्पूर्वम् ||६१||
दोषस्य विषं यस्य स्थाने स्यात्तं जयेत्पूर्वम् ||६१||
वातस्थाने स्वेदो दध्ना नतकुष्ठकल्कपानं च |
वातस्थाने स्वेदो दध्ना नतकुष्ठकल्कपानं च |
घृतमधुपयोऽम्बुपानावगाहसेकाश्च पित्तस्थे ||६२||
घृतमधुपयोऽम्बुपानावगाहसेकाश्च पित्तस्थे ||६२||
क्षारागदः कफस्थानगते स्वेदस्तथा सिराव्यधनम् |
क्षारागदः कफस्थानगते स्वेदस्तथा सिराव्यधनम् |
दूषीविषेऽथ रक्तस्थिते सिराकर्म पञ्चविधम् ||६३||
दूषीविषेऽथ रक्तस्थिते सिराकर्म पञ्चविधम् ||६३||
भेषजमेवं कल्प्यं भिषग्विदाऽऽलक्ष्य सर्वदा सर्वम् |
भेषजमेवं कल्प्यं भिषग्विदाऽऽलक्ष्य सर्वदा सर्वम् |
स्थानं जयेद्धि पूर्वं स्थानस्थस्याविरुद्धं च ||६४||
स्थानं जयेद्धि पूर्वं स्थानस्थस्याविरुद्धं च ||६४||
mantrairdhamanībandhō'vamārjanaṁ kāryamātmarakṣā ca|
mantrairdhamanībandhō'vamārjanaṁ kāryamātmarakṣā ca|
dōṣasya viṣaṁ yasya sthānē syāttaṁ jayētpūrvam||61||
dōṣasya viṣaṁ yasya sthānē syāttaṁ jayētpūrvam||61||
vātasthānē svēdō dadhnā natakuṣṭhakalkapānaṁ ca|
vātasthānē svēdō dadhnā natakuṣṭhakalkapānaṁ ca|
ghr̥tamadhupayō'mbupānāvagāhasēkāśca pittasthē||62||
ghr̥tamadhupayō'mbupānāvagāhasēkāśca pittasthē||62||
kṣārāgadaḥ kaphasthānagatē svēdastathā sirāvyadhanam|
kṣārāgadaḥ kaphasthānagatē svēdastathā sirāvyadhanam|
dūṣīviṣē'tha raktasthitē sirākarma pañcavidham||63||
dūṣīviṣē'tha raktasthitē sirākarma pañcavidham||63||
bhēṣajamēvaṁ kalpyaṁ bhiṣagvidā''lakṣya sarvadā sarvam|
bhēṣajamēvaṁ kalpyaṁ bhiṣagvidā''lakṣya sarvadā sarvam|
sthānaṁ jayēddhi pūrvaṁ sthānasthasyāviruddhaṁ ca||64||
sthānaṁ jayēddhi pūrvaṁ sthānasthasyāviruddhaṁ ca||64||
mantrairdhamanIbandho~avamArjanaM kAryamAtmarakShA ca |
mantrairdhamanIbandho~avamArjanaM kAryamAtmarakShA ca |
doShasya viShaM yasya sthAne syAttaM jayetpUrvam ||61||
doShasya viShaM yasya sthAne syAttaM jayetpUrvam ||61||
vAtasthAne svedo dadhnA natakuShThakalkapAnaM ca |
vAtasthAne svedo dadhnA natakuShThakalkapAnaM ca |
ghRutamadhupayo~ambupAnAvagAhasekAshca pittasthe ||62||
ghRutamadhupayo~ambupAnAvagAhasekAshca pittasthe ||62||
kShArAgadaH kaphasthAnagate svedastathA sirAvyadhanam |
kShArAgadaH kaphasthAnagate svedastathA sirAvyadhanam |
dUShIviShe~atha raktasthite sirAkarma pa~jcavidham ||63||
dUShIviShe~atha raktasthite sirAkarma pa~jcavidham ||63||
bheShajamevaM kalpyaM bhiShagvidA~a~alakShya sarvadA sarvam |
bheShajamevaM kalpyaM bhiShagvidA~a~alakShya sarvadA sarvam |
sthAnaM jayeddhi pUrvaM sthAnasthasyAviruddhaM ca ||64||
sthAnaM jayeddhi pUrvaM sthAnasthasyAviruddhaM ca ||64||