Changes

199 bytes added ,  05:53, 30 July 2018
Line 1,008: Line 1,008:  
Take powder of ''vidanga'' (Embelia ribes), ''chitraka'' (Plumbago zeylanica), ''shunthi'' (Zingiber officinale Rosc), ''saindhava'' (rock salt) and ''vacha'' (Acorus calamus) and fry with ghee in an earthen pan and administer orally. This is curative of ''gulma'' (abdominal lump) and ''plihodara'' [80]
 
Take powder of ''vidanga'' (Embelia ribes), ''chitraka'' (Plumbago zeylanica), ''shunthi'' (Zingiber officinale Rosc), ''saindhava'' (rock salt) and ''vacha'' (Acorus calamus) and fry with ghee in an earthen pan and administer orally. This is curative of ''gulma'' (abdominal lump) and ''plihodara'' [80]
   −
==== Rohitakadi yoga ====
+
==== ''Rohitakadi yoga'' ====
    
रोहीतकलतानां तु काण्डकानभयाजले||८१||  
 
रोहीतकलतानां तु काण्डकानभयाजले||८१||  
 +
 
मूत्रे वा सुनुयात्तच्च सप्तरात्रस्थितं पिबेत्|  
 
मूत्रे वा सुनुयात्तच्च सप्तरात्रस्थितं पिबेत्|  
 
कामलागुल्ममेहार्शःप्लीहसर्वोदरक्रिमीन्||८२||  
 
कामलागुल्ममेहार्शःप्लीहसर्वोदरक्रिमीन्||८२||  
 +
 
स हन्याज्जाङ्गलरसैर्जीर्णे स्याच्चात्र भोजनम्|  
 
स हन्याज्जाङ्गलरसैर्जीर्णे स्याच्चात्र भोजनम्|  
 +
 
rōhītakalatānāṁ tu kāṇḍakānabhayājalē||81||  
 
rōhītakalatānāṁ tu kāṇḍakānabhayājalē||81||  
 +
 
mūtrē vā sunuyāttacca saptarātrasthitaṁ pibēt|  
 
mūtrē vā sunuyāttacca saptarātrasthitaṁ pibēt|  
 
kāmalāgulmamēhārśaḥplīhasarvōdarakrimīn||82||  
 
kāmalāgulmamēhārśaḥplīhasarvōdarakrimīn||82||  
 +
 
sa hanyājjāṅgalarasairjīrṇē syāccātra bhōjanam|  
 
sa hanyājjāṅgalarasairjīrṇē syāccātra bhōjanam|  
 
rohItakalatAnAM tu kANDakAnabhayAjale||81||  
 
rohItakalatAnAM tu kANDakAnabhayAjale||81||  
 +
 
mUtre vA sunuyAttacca saptarAtrasthitaM pibet|  
 
mUtre vA sunuyAttacca saptarAtrasthitaM pibet|  
 
kAmalAgulmamehArshaHplIhasarvodarakrimIn||82||  
 
kAmalAgulmamehArshaHplIhasarvodarakrimIn||82||  
 +
 
sa hanyAjjA~ggalarasairjIrNe syAccAtra bhojanam|  
 
sa hanyAjjA~ggalarasairjIrNe syAccAtra bhojanam|  
The course powder of stem of rohitaka (Tecomella undulate) is soaked in decoction of abhaya (Terminalia chebula) or cow’s urine for 7 days and given to the patient to drink. Once the medicine gets digested the patient is asked to have meat soup of dry land animals in meals. This regimen cures kāmalā (jaundice), gulma (abdominal lump), prameha (frequent turbid urination), arshas (mass per rectum), plihodara, all types of udara roga and krimi (worm infestation) [81-82].
+
 
Rohitaka ghrita:
+
The course powder of stem of ''rohitaka'' (Tecomella undulate) is soaked in a decoction of ''abhaya'' (Terminalia chebula) or cow’s urine for seven days and given to the patient to drink. Once the medicine gets digested the patient is asked to have meat soup of dry land animals in meals. This regimen cures ''kamala'' (jaundice), ''gulma'' (abdominal lump), ''prameha'' (frequent turbid urination), ''arsha'' (mass per rectum), ''plihodara'', all types of ''udara roga'' and ''krimi'' (worm infestation) [81-82].
 +
 
 +
==== ''Rohitaka ghrita'' ====
 +
 
 
रोहीतकत्वचः कृत्वा पलानां पञ्चविंशतिम्||८३||  
 
रोहीतकत्वचः कृत्वा पलानां पञ्चविंशतिम्||८३||  
 +
 
कोलद्विप्रस्थसंयुक्तं कषायमुपकल्पयेत्|  
 
कोलद्विप्रस्थसंयुक्तं कषायमुपकल्पयेत्|  
 
पलिकैः पञ्चकोलैस्तु तैः सर्वैश्चापि तुल्यया||८४||  
 
पलिकैः पञ्चकोलैस्तु तैः सर्वैश्चापि तुल्यया||८४||  
 +
 
रोहीतकत्वचा पिष्टैर्घृतप्रस्थं विपाचयेत्|  
 
रोहीतकत्वचा पिष्टैर्घृतप्रस्थं विपाचयेत्|  
 
प्लीहाभिवृद्धिं शमयत्येतदाशु प्रयोजितम्||८५||  
 
प्लीहाभिवृद्धिं शमयत्येतदाशु प्रयोजितम्||८५||  
 +
 
तथा गुल्मोदरश्वासक्रिमिपाण्डुत्वकामलाः|  
 
तथा गुल्मोदरश्वासक्रिमिपाण्डुत्वकामलाः|  
 +
 
rōhītakatvacaḥ kr̥tvā palānāṁ pañcaviṁśatim||83||  
 
rōhītakatvacaḥ kr̥tvā palānāṁ pañcaviṁśatim||83||  
 +
 
kōladviprasthasaṁyuktaṁ kaṣāyamupakalpayēt|  
 
kōladviprasthasaṁyuktaṁ kaṣāyamupakalpayēt|  
 
palikaiḥ pañcakōlaistu taiḥ sarvaiścāpi tulyayā||84||  
 
palikaiḥ pañcakōlaistu taiḥ sarvaiścāpi tulyayā||84||  
 +
 
rōhītakatvacā piṣṭairghr̥taprasthaṁ vipācayēt|  
 
rōhītakatvacā piṣṭairghr̥taprasthaṁ vipācayēt|  
 
plīhābhivr̥ddhiṁ śamayatyētadāśu prayōjitam||85||  
 
plīhābhivr̥ddhiṁ śamayatyētadāśu prayōjitam||85||  
 +
 
tathā gulmōdaraśvāsakrimipāṇḍutvakāmalāḥ|  
 
tathā gulmōdaraśvāsakrimipāṇḍutvakāmalāḥ|  
 
rohItakatvacaH kRutvA palAnAM pa~jcaviMshatim||83||  
 
rohItakatvacaH kRutvA palAnAM pa~jcaviMshatim||83||  
 +
 
koladviprasthasaMyuktaM kaShAyamupakalpayet|  
 
koladviprasthasaMyuktaM kaShAyamupakalpayet|  
 
palikaiH pa~jcakolaistu taiH sarvaishcApi tulyayA||74||  
 
palikaiH pa~jcakolaistu taiH sarvaishcApi tulyayA||74||  
 +
 
rohItakatvacA piShTairghRutaprasthaM vipAcayet|  
 
rohItakatvacA piShTairghRutaprasthaM vipAcayet|  
 
plIhAbhivRuddhiM shamayatyetadAshu prayojitam||85||  
 
plIhAbhivRuddhiM shamayatyetadAshu prayojitam||85||  
 +
 
tathA gulmodarashvAsakrimipANDutvakAmalAH|  
 
tathA gulmodarashvAsakrimipANDutvakAmalAH|  
   −
Twenty five pala (1200g) of bark of rohitaka (Tecomella Undulate) and 2 prastha (1536g) of kola (jujube) are added in eight times water and boiled to get the decoction. Then the paste prepared from 48g each of fruit and root of pippali (Piper longum), chavya (Piper retrofractum), chitraka (Plumbago zeylanica), nāgara (Zingiber officinale) and equal to this 240g of bark of rohitaka and to this mixture 768g of cow’s ghee is added and boiled to get the medicated ghee. Oral medication with this medicated ghee will immediately cure plihodara, gulma (abdominal lump), udara roga, dyspnea, krimi (worm infestation), anaemia and jaundice [83-85].
+
Twenty five ''pala'' (1200g) of bark of ''rohitaka'' (Tecomella Undulate) and two ''prastha'' (1536g) of ''kola'' (jujube) are added in eight times water and boiled to get the decoction. Then the paste prepared from 48g each of fruit and root of ''pippali'' (Piper longum), ''chavya'' (Piper retrofractum), ''chitraka'' (Plumbago zeylanica), ''nagara'' (Zingiber officinale) and equal to this 240g of bark of ''rohitaka'' and to this mixture 768g of cow’s ghee is added and boiled to get the medicated ghee. Oral medication with this medicated ghee will immediately cure ''plihodara, gulma'' (abdominal lump), ''udara roga'', dyspnea, ''krimi'' (worm infestation), anemia and jaundice [83-85].
Agnikarma (cauterization):
+
 
 +
==== ''Agnikarma'' (cauterization) ====
 +
 
 
अग्निकर्म च कुर्वीत भिषग्वातकफोल्बणे||८६||  
 
अग्निकर्म च कुर्वीत भिषग्वातकफोल्बणे||८६||  
 +
 
agnikarma ca kurvīta bhiṣagvātakaphōlbaṇē||86||   
 
agnikarma ca kurvīta bhiṣagvātakaphōlbaṇē||86||   
 +
 
agnikarma ca kurvIta bhiShagvAtakapholbaNe||86||  
 
agnikarma ca kurvIta bhiShagvAtakapholbaNe||86||  
   −
The vāta and kapha dominated plihodara should be treated by agnikarma (cauterization)-[86].
+
The ''vata'' and ''kapha'' dominated ''plihodara'' should be treated by ''agnikarma'' (cauterization)[86].
Treatment of pitta dominated plihodara(splenomegaly):
+
 
 +
==== Treatment of ''pitta'' dominated ''plihodara''(splenomegaly) ====
 +
 
 
पैत्तिके जीवनीयानि सर्पींषि क्षीरबस्तयः|  
 
पैत्तिके जीवनीयानि सर्पींषि क्षीरबस्तयः|  
 
रक्तावसेकः संशुद्धिः क्षीरपानं च शस्यते||८७||  
 
रक्तावसेकः संशुद्धिः क्षीरपानं च शस्यते||८७||  
यूषैर्मांसरसैश्चापि दीपनीयसमायुतैः|                                  यकृति प्लीहवत् सर्वं तुल्यत्वाद्भेषजं मतम्||८८||  
+
 
 +
यूषैर्मांसरसैश्चापि दीपनीयसमायुतैः|                                   
 +
यकृति प्लीहवत् सर्वं तुल्यत्वाद्भेषजं मतम्||८८||  
 +
 
 
लघून्यन्नानि संसृज्य दद्यात् प्लीहोदरे भिषक्|
 
लघून्यन्नानि संसृज्य दद्यात् प्लीहोदरे भिषक्|
 +
 
paittikē jīvanīyāni sarpīṁṣi kṣīrabastayaḥ|  
 
paittikē jīvanīyāni sarpīṁṣi kṣīrabastayaḥ|  
 
raktāvasēkaḥ saṁśuddhiḥ kṣīrapānaṁ ca śasyatē||87||  
 
raktāvasēkaḥ saṁśuddhiḥ kṣīrapānaṁ ca śasyatē||87||  
 +
 
yūṣairmāṁsarasaiścāpi dīpanīyasamāyutaiḥ|  
 
yūṣairmāṁsarasaiścāpi dīpanīyasamāyutaiḥ|  
 
yakr̥ti plīhavat sarvaṁ tulyatvādbhēṣajaṁ matam||88||  
 
yakr̥ti plīhavat sarvaṁ tulyatvādbhēṣajaṁ matam||88||  
 +
 
laghūnyannāni saṁsr̥jya dadyāt plīhōdarē bhiṣak|
 
laghūnyannāni saṁsr̥jya dadyāt plīhōdarē bhiṣak|
 +
 
paittike jIvanIyAni sarpIMShi kShIrabastayaH|  
 
paittike jIvanIyAni sarpIMShi kShIrabastayaH|  
 
raktAvasekaH saMshuddhiH kShIrapAnaM ca shasyate||87||  
 
raktAvasekaH saMshuddhiH kShIrapAnaM ca shasyate||87||  
 +
 
yUShairmAMsarasaishcApi dIpanIyasamAyutaiH|  
 
yUShairmAMsarasaishcApi dIpanIyasamAyutaiH|  
 
yakRuti plIhavat sarvaM tulyatvAdbheShajaM matam||88||  
 
yakRuti plIhavat sarvaM tulyatvAdbheShajaM matam||88||  
 +
 
laghUnyannAni saMsRujya dadyAt plIhodare bhiShak|
 
laghUnyannAni saMsRujya dadyAt plIhodare bhiShak|
   −
Plihodara with dominance of pitta is treated by oral administration of ghee medicated with jivaniya herbs [Jeevaka (Malaxis acuminta), rishbhaka (Microstylis muscifera), medā (Polygonatum verticillatum), mahāmeda (Polygonatum cirrhifolium), kākoli (Roscoea procera), kshirakākoli (Lilium polphyllum), riddhi (Habenaria edgeworthii), vriddhi (Habenaria intermedia), kshāra basti (decoction enema consisting of alkali obtained from ash of herbs), raktāvaseka (blood letting), shodhana (purification measures) and oral intake of milk. Patient is asked to take yusha (cereal soup) or meat soup processed with dipaniya (herbs augmenting the digestive power) drugs and light food. Since the etiology and symptomatology of plihodara (splenomegaly) and yakritodara (hepatomegaly) are same, so all the treatment mentioned for plihodara should be adopted in yakritodara [87-88].
+
''Plihodara'' with dominance of pitta is treated by oral administration of ghee medicated with jivaniya herbs [Jeevaka (Malaxis acuminta), rishbhaka (Microstylis muscifera), medā (Polygonatum verticillatum), mahāmeda (Polygonatum cirrhifolium), kākoli (Roscoea procera), kshirakākoli (Lilium polphyllum), riddhi (Habenaria edgeworthii), vriddhi (Habenaria intermedia), kshāra basti (decoction enema consisting of alkali obtained from ash of herbs), raktāvaseka (blood letting), shodhana (purification measures) and oral intake of milk. Patient is asked to take yusha (cereal soup) or meat soup processed with dipaniya (herbs augmenting the digestive power) drugs and light food. Since the etiology and symptomatology of plihodara (splenomegaly) and yakritodara (hepatomegaly) are same, so all the treatment mentioned for plihodara should be adopted in yakritodara [87-88].
Treatment of baddhagudodara:
+
 
 +
==== Treatment of ''baddhagudodara'' ====
 +
 
 
स्विन्नाय बद्धोदरिणे मूत्रतीक्ष्णौषधान्वितम्||८९||  
 
स्विन्नाय बद्धोदरिणे मूत्रतीक्ष्णौषधान्वितम्||८९||  
 
सतैललवणं दद्यान्निरूहं सानुवासनम्|  
 
सतैललवणं दद्यान्निरूहं सानुवासनम्|