Changes

Jump to navigation Jump to search
116 bytes added ,  14:12, 1 December 2017
Line 249: Line 249:  
dhAtubhirviguNashcApi srotasAM sa pradUShakaH||23||  
 
dhAtubhirviguNashcApi srotasAM sa pradUShakaH||23||  
   −
Diet and lifestyle that are suitable to doshas (similar in properties of dosha) and unsuitable to dhatus (dis-similar in properties of dhatu)in their properties cause morbidity in srotamsi. [23]
+
Diet and lifestyle that are suitable to ''doshas'' (similar in properties of ''dosha'') and unsuitable to ''dhatus'' (dis-similar in properties of ''dhatu'')in their properties cause morbidity in ''srotamsi''. [23]
 +
 
 +
==== Four features of ''srotas'' morbidity ====
   −
Four features of srotas morbidity: 
   
अतिप्रवृत्तिः सङ्गो वा सिराणां ग्रन्थयोऽपि वा|  
 
अतिप्रवृत्तिः सङ्गो वा सिराणां ग्रन्थयोऽपि वा|  
 
विमार्गगमनं चापि स्रोतसां दुष्टिलक्षणम्||२४||
 
विमार्गगमनं चापि स्रोतसां दुष्टिलक्षणम्||२४||
 +
 
atipravr̥ttiḥ saṅgō vā sirāṇāṁ granthayō'pi vā|  
 
atipravr̥ttiḥ saṅgō vā sirāṇāṁ granthayō'pi vā|  
 
vimārgagamanaṁ cāpi srōtasāṁ duṣṭilakṣaṇam||24||
 
vimārgagamanaṁ cāpi srōtasāṁ duṣṭilakṣaṇam||24||
 +
 
atipravRuttiH sa~ggo vA sirANAM granthayo~api vA|  
 
atipravRuttiH sa~ggo vA sirANAM granthayo~api vA|  
 
vimArgagamanaM cApi srotasAM duShTilakShaNam||24||
 
vimArgagamanaM cApi srotasAM duShTilakShaNam||24||
Increased flow or obstruction or formation of nodules and flow of bodily fluids or contents in the wrong or opposite direction are the features of morbidity of srotas..(24)
+
 
 +
Increased flow or obstruction or formation of nodules and flow of bodily fluids or contents in the wrong or opposite direction are the features of morbidity of ''srotas''. [24]
    
स्वधातुसमवर्णानि वृत्तस्थूलान्यणूनि च|  
 
स्वधातुसमवर्णानि वृत्तस्थूलान्यणूनि च|  
 
स्रोतांसि दीर्घाण्याकृत्या प्रतानसदृशानि च||२५||
 
स्रोतांसि दीर्घाण्याकृत्या प्रतानसदृशानि च||२५||
 +
 
svadhātusamavarṇāni vr̥ttasthūlānyaṇūni ca|  
 
svadhātusamavarṇāni vr̥ttasthūlānyaṇūni ca|  
 
srōtāṁsi dīrghāṇyākr̥tyā pratānasadr̥śāni ca ||25||
 
srōtāṁsi dīrghāṇyākr̥tyā pratānasadr̥śāni ca ||25||
 +
 
svadhAtusamavarNAni vRuttasthUlAnyaNUni ca|  
 
svadhAtusamavarNAni vRuttasthUlAnyaNUni ca|  
 
srotAMsi dIrghANyAkRutyA pratAnasadRushAni ca||25||
 
srotAMsi dIrghANyAkRutyA pratAnasadRushAni ca||25||
Srotamsi have color similar to those of the dhatus they carry and are tubular, large or small, long and tendril-like in shape. (25)
+
 
General principles of management:
+
''Srotamsi'' have color similar to those of the ''dhatus'' they carry and are tubular, large or small, long and tendril-like in shape. [25]
प्राणोदकान्नवाहानां दुष्टानां श्वासिकी क्रिया| कार्या तृष्णोपशमनी तथैवामप्रदोषिकी||२६|| विविधाशितपीतीये रसादीनां यदौषधम्| रसादिस्रोतसां कुर्यात्तद्यथास्वमुपक्रमम्||२७|| मूत्रविट्स्वेदवाहानां चिकित्सा मौत्रकृच्छ्रिकी| तथाऽतिसारिकी कार्या तथा ज्वरचिकित्सिकी||२८||
+
 
prāṇōdakānnavāhānāṁ duṣṭānāṁ śvāsikī kriyā| kāryā tr̥ṣṇōpaśamanī tathaivāmapradōṣikī||26|| vividhāśitapītīyē rasādīnāṁ yadauṣadham| rasādisrōtasāṁ kuryāttadyathāsvamupakramam||27|| mūtraviṭsvēdavāhānāṁ cikitsā mautrakr̥cchrikī| tathā'tisārikī kāryā tathā  jvaracikitsikī||28||
+
==== General principles of management ====
 +
 
 +
प्राणोदकान्नवाहानां दुष्टानां श्वासिकी क्रिया| कार्या तृष्णोपशमनी तथैवामप्रदोषिकी||२६||  
 +
 
 +
विविधाशितपीतीये रसादीनां यदौषधम्| रसादिस्रोतसां कुर्यात्तद्यथास्वमुपक्रमम्||२७||  
 +
 
 +
मूत्रविट्स्वेदवाहानां चिकित्सा मौत्रकृच्छ्रिकी| तथाऽतिसारिकी कार्या तथा ज्वरचिकित्सिकी||२८||
 +
 
 +
prāṇōdakānnavāhānāṁ duṣṭānāṁ śvāsikī kriyā| kāryā tr̥ṣṇōpaśamanī tathaivāmapradōṣikī||26||  
 +
 
 +
vividhāśitapītīyē rasādīnāṁ yadauṣadham| rasādisrōtasāṁ kuryāttadyathāsvamupakramam||27||  
 +
 
 +
mūtraviṭsvēdavāhānāṁ cikitsā mautrakr̥cchrikī| tathā'tisārikī kāryā tathā  jvaracikitsikī||28||
 +
 
 
prANodakAnnavAhAnAM duShTAnAM shvAsikI kriyA|  
 
prANodakAnnavAhAnAM duShTAnAM shvAsikI kriyA|  
kAryA tRuShNopashamanI tathaivAmapradoShikI||26||  
+
kAryA tRuShNopashamanI tathaivAmapradoShikI||26||
 +
 
vividhAshitapItIye rasAdInAM yadauShadham|  
 
vividhAshitapItIye rasAdInAM yadauShadham|  
 
rasAdisrotasAM kuryAttadyathAsvamupakramam||27||  
 
rasAdisrotasAM kuryAttadyathAsvamupakramam||27||  
 +
 
mUtraviTsvedavAhAnAM cikitsA mautrakRucchrikI|  
 
mUtraviTsvedavAhAnAM cikitsA mautrakRucchrikI|  
 
tathA~atisArikI kAryA tathA jvaracikitsikI||28||
 
tathA~atisArikI kAryA tathA jvaracikitsikI||28||
The treatment of vitiated pranavaha, udakavaha and annavaha srotas are the same as those described for treating shwasa, trushna and amapradosha. In disorders of rasavaha srota, the treatment described in chapter  on various foods and drinks(28th of sutra sthana) should be used in respective diseases. In the morbidities of mutravaha srotas, purishavaha srotas and swedavaha srotas, the treatment indicated should be the same as mentioned for dysuria, diarrhea and fever respectively. (26-28)
+
 
Summary:
+
The treatment of vitiated ''pranavaha, udakavaha'' and ''annavaha srotas'' are the same as those described for treating ''shwasa, trishna'' and ''amapradosha''. In disorders of ''rasavaha srota'', the treatment described in chapter  on various foods and drinks(28th of [[Sutra Sthana]]) should be used in respective diseases. In the morbidities of ''mutravaha srotas, purishavaha srotas'' and ''swedavaha srotas'', the treatment indicated should be the same as mentioned for dysuria, diarrhea and fever respectively. [26-28]
 +
 
 +
==== Summary ====
 +
 
 
तत्र श्लोकाः-  
 
तत्र श्लोकाः-  
 
त्रयोदशानां मूलानि स्रोतसां दुष्टिलक्षणम्| सामान्यं नामपर्यायाः कोपनानि परस्परम्||२९||  
 
त्रयोदशानां मूलानि स्रोतसां दुष्टिलक्षणम्| सामान्यं नामपर्यायाः कोपनानि परस्परम्||२९||  

Navigation menu