Changes

1,507 bytes added ,  11:12, 6 July 2021
no edit summary
Line 31: Line 31:  
|-
 
|-
 
| 1
 
| 1
| [[Ayurveda]]
+
| [[Ayurveda]] (knowledge or science of life)
 
| Deole Y.S.
 
| Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 37: Line 37:  
|-
 
|-
 
| 2
 
| 2
| [[Tantrayukti]]
+
| [[Tantrayukti]] (technical tricks to understand texts)
 
| Dixit U., Deole Y.S.
 
| Dixit U., Deole Y.S.
 
| Mhetre H.
 
| Mhetre H.
Line 43: Line 43:  
|-
 
|-
 
| 3
 
| 3
| [[Prakriti]]  
+
| [[Prakriti]] (fundamental constitution)
 
| Deole Y.S.
 
| Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 49: Line 49:  
|-
 
|-
 
| 4
 
| 4
| [[Purusha]]
+
| [[Purusha]] (holistic human being)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 57: Line 57:  
|-
 
|-
 
| 5
 
| 5
| [[Panchamahabhuta]]
+
| [[Panchamahabhuta]] (five fundamental elements)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 63: Line 63:  
|-
 
|-
 
| 6
 
| 6
| [[Akasha mahabhuta]]
+
| [[Akasha mahabhuta]] (ether or space element)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 69: Line 69:  
|-
 
|-
 
| 7
 
| 7
| [[Vayu mahabhuta]]
+
| [[Vayu mahabhuta]] (air element)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 75: Line 75:  
|-
 
|-
 
| 8
 
| 8
| [[Agni mahabhuta]]  
+
| [[Agni mahabhuta]] (fire element)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 81: Line 81:  
|-
 
|-
 
| 9
 
| 9
| [[Jala mahabhuta]]
+
| [[Jala mahabhuta]] (water element)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 87: Line 87:  
|-
 
|-
 
| 10
 
| 10
| [[Prithvi mahabhuta]]
+
| [[Prithvi mahabhuta]] (earth element)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 95: Line 95:  
|-
 
|-
 
| 11
 
| 11
| [[Guna]]  
+
| [[Guna]] (qualities or properties)
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G.
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 101: Line 101:  
|-
 
|-
 
| 12
 
| 12
| [[Satmya]]
+
| [[Satmya]] (adaptability or suitability)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 107: Line 107:  
|-
 
|-
 
| 13
 
| 13
| [[Aushadha Sevana Kala]]  
+
| [[Aushadha Sevana Kala]] (times of administration of medicines, chronopharmacology)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 115: Line 115:  
|-
 
|-
 
| 14
 
| 14
| [[Dosha]]
+
| [[Dosha]]  
 
| Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 123: Line 123:  
|-
 
|-
 
| 15
 
| 15
| [[Dhatu]]
+
| [[Dhatu]] (body tissues or components)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 129: Line 129:  
|-
 
|-
 
| 16
 
| 16
| [[Rasa dhatu]]
+
| [[Rasa dhatu]] (body fluids)
 
| Deole Y.S., Anagha S.
 
| Deole Y.S., Anagha S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 135: Line 135:  
|-
 
|-
 
| 17
 
| 17
| [[Rakta dhatu]]  
+
| [[Rakta dhatu]] (blood tissue)
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 141: Line 141:  
|-
 
|-
 
| 18
 
| 18
| [[Mamsa dhatu]]  
+
| [[Mamsa dhatu]] (muscle tissue)
 
| Anagha S., Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| Anagha S., Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 147: Line 147:  
|-
 
|-
 
| 19
 
| 19
| [[Meda dhatu]]
+
| [[Meda dhatu]] (fats or lipid tissue elements)
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 153: Line 153:  
|-
 
|-
 
| 20
 
| 20
| [[Asthi dhatu]]  
+
| [[Asthi dhatu]] (osseous or bone tissue)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 159: Line 159:  
|-
 
|-
 
| 21
 
| 21
| [[Majja dhatu]]
+
| [[Majja dhatu]] (marrow tissue)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 165: Line 165:  
|-
 
|-
 
| 22
 
| 22
| [[Shukra dhatu]]  
+
| [[Shukra dhatu]] (reproductive tissue elements)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 171: Line 171:  
|-
 
|-
 
| 23
 
| 23
| [[Ojas]]
+
| [[Ojas]] (vital essence)
 
| Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| Deole Y.S., Shilwant A.A.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 179: Line 179:  
|-
 
|-
 
| 24
 
| 24
| [[Mala]]
+
| [[Mala]] (Excretory products)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 185: Line 185:  
|-
 
|-
 
| 25
 
| 25
| [[Purisha]]
+
| [[Purisha]] (stools)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 191: Line 191:  
|-
 
|-
 
| 26
 
| 26
| [[Mutra]]
+
| [[Mutra]] (urine)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 199: Line 199:  
|-
 
|-
 
| 27
 
| 27
| [[Aatma]]
+
| [[Aatma]] (soul or spirit)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 205: Line 205:  
|-
 
|-
 
| 28
 
| 28
| [[Indriya]]
+
| [[Indriya]] (sense and motor organs)
 
| Deole Y.S., Anagha S., Shilwant A.A.
 
| Deole Y.S., Anagha S., Shilwant A.A.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 217: Line 217:  
|-
 
|-
 
| 30
 
| 30
| [[Smriti]]
+
| [[Buddhi]] (Intellect and intelligence)
 +
| Deole Y.S.,Anagha S.
 +
| [[Basisht G.]]
 +
| [[Basisht G.]]
 +
|-
 +
| 31
 +
| [[Smriti]] (memory)
 
| Deole Y.S.
 
| Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 224: Line 230:  
!colspan="5"|  '''Concepts and Practices of Preventive and Promotive Health in Chikitsa '''  
 
!colspan="5"|  '''Concepts and Practices of Preventive and Promotive Health in Chikitsa '''  
 
|-
 
|-
| 31
+
| 32
| [[Rasayana]]
+
| [[Rasayana]] (rejuvenation and vitalizing therapy)
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G.  
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G.  
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 32
+
| 33
| [[Vajikarana]]
+
| [[Vajikarana]] (aphrodisiac or virility enhancing therapy)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 33
+
| 34
| [[Dinacharya]]
+
| [[Dinacharya]] (daily regiment for health)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 34
+
| 35
| [[Ahara vidhi]]
+
| [[Ahara vidhi]] (dietary guidelines)
 
| Deole Y.S.
 
| Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 35
+
| 36
 
| [[Nidra]] (sleep)
 
| [[Nidra]] (sleep)
 
| Resmi B.G., Anagha S., Deole Y.S.
 
| Resmi B.G., Anagha S., Deole Y.S.
Line 256: Line 262:  
!colspan="5"|  ''' Fundamental Concepts of Diagnosis in Ayurveda ([[Nidana]])'''  
 
!colspan="5"|  ''' Fundamental Concepts of Diagnosis in Ayurveda ([[Nidana]])'''  
 
|-
 
|-
| 36
+
| 37
| [[Prajnaparadha]]
+
| [[Prajnaparadha]] (intellectual errors)
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| Deole Y.S.,Anagha S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 37
+
| 38
| [[Shatkriyakala]]
+
| [[Shatkriyakala]] (Six stages of disease evolution and treatment intervention)
 
| Khandel S.K., Baghel M. S.
 
| Khandel S.K., Baghel M. S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 38
+
| 39
| [[Kha vaigunya]]
+
| [[Kha vaigunya]] (defects in body systems)
 
| Khandel S.K.,Baghel M. S.
 
| Khandel S.K.,Baghel M. S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 275: Line 281:  
|-
 
|-
 
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in Chikitsa - Six major therapies (shad vidha Upakrama)'''  
 
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in Chikitsa - Six major therapies (shad vidha Upakrama)'''  
|-
  −
| 39
  −
| [[Langhana]]
  −
| Aneesh E.G., Choudhary Sujata, Deole Y.S.
  −
| [[Basisht G.]]
  −
| [[Basisht G.]]
   
|-
 
|-
 
| 40
 
| 40
| [[Brimhana]]
+
| [[Langhana]] (reducing/depleting/fasting therapy)
 
| Aneesh E.G., Choudhary Sujata, Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Choudhary Sujata, Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 289: Line 289:  
|-
 
|-
 
| 41
 
| 41
| [[Rukshana]]
+
| [[Brimhana]] (nourishing therapy)
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
+
| Aneesh E.G., Choudhary Sujata, Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
 
| 42
 
| 42
| [[Stambhana]]
+
| [[Rukshana]] (drying or absorbing therapy)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
|-
  −
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in Chikitsa - [[Panchakarma]]'''
   
|-
 
|-
 
| 43
 
| 43
| [[Panchakarma]]
+
| [[Stambhana]] (styptic or stopping therapy)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 +
|-
 +
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in Chikitsa - [[Panchakarma]]'''
 
|-
 
|-
 
| 44
 
| 44
| [[Deepana]]
+
| [[Panchakarma]] (five therapeutic purification procedures)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 315: Line 315:  
|-
 
|-
 
| 45
 
| 45
| [[Pachana]]
+
| [[Deepana]] (therapy for kindling digestion)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 321: Line 321:  
|-
 
|-
 
| 46
 
| 46
| [[Snehana (unction therapy)]]
+
| [[Pachana]] (therapy for promoting digestion)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
Line 327: Line 327:  
|-
 
|-
 
| 47
 
| 47
| [[Swedana]]
+
| [[Snehana (unction therapy)]]
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
| [[Basisht G.]], Gandhi R.
+
| [[Basisht G.]]
| [[Basisht G.]]  
+
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
 
| 48
 
| 48
| [[Vamana]]
+
| [[Swedana]] (sudation or fomentation therapy)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
| [[Basisht G.]]  
+
| [[Basisht G.]], Gandhi R.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
 
|-
 
|-
 
| 49
 
| 49
| [[Virechana]]
+
| [[Vamana]] (therapeutic emesis)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 345: Line 345:  
|-
 
|-
 
| 50
 
| 50
| [[Basti]]
+
| [[Virechana]] (therapeutic purgation)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 351: Line 351:  
|-
 
|-
 
| 51
 
| 51
| [[Nasya]]
+
| [[Basti]] (therapeutic enema)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 357: Line 357:  
|-
 
|-
 
| 52
 
| 52
| [[Raktamokshana]]
+
| [[Nasya]] (intra nasal administration)
 +
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 +
| [[Basisht G.]]
 +
| [[Basisht G.]]
 +
|-
 +
| 53
 +
| [[Raktamokshana]] (blood letting therapy)
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| Aneesh E.G., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
Line 364: Line 370:  
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in gynecology and obstetrics in Ayurveda'''
 
!colspan="5"| '''Concepts and Practices in gynecology and obstetrics in Ayurveda'''
 
|-
 
|-
| 53
+
| 54
| [[Artava]]
+
| [[Artava]] (ovum and menstruation)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]   
 
| [[Basisht G.]]   
 
|-
 
|-
| 54
+
| 55
 
| [[Menstrual disorders]]
 
| [[Menstrual disorders]]
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
Line 376: Line 382:  
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 55
+
| 56
| [[Garbha‎‎]]
+
| [[Garbha‎‎]] (fetus or embryo)
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
 
| [[Basisht G.]]  
 
|-
 
|-
| 56
+
| 57
 
| [[Prenatal care (garbhini paricharya)]]
 
| [[Prenatal care (garbhini paricharya)]]
 
| Anagha S., Deole Y.S.
 
| Anagha S., Deole Y.S.
Line 388: Line 394:  
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 57
+
| 58
 +
| [[Sutika Paricharya]] (Postnatal care)
 +
| Anagha S., Deole Y.S.
 +
| [[Basisht G.]]
 +
| [[Basisht G.]]
 +
|-
 +
| 59
 
| [[Contraceptives‎‎]]
 
| [[Contraceptives‎‎]]
 
| Girija S., Anagha S.
 
| Girija S., Anagha S.
Line 396: Line 408:  
!colspan="5"| '''Diagnosis and management of prevalent diseases (Based on lectures in Prof.M.S.Baghel Memorial Lecture Series)'''  
 
!colspan="5"| '''Diagnosis and management of prevalent diseases (Based on lectures in Prof.M.S.Baghel Memorial Lecture Series)'''  
 
|-
 
|-
| 58
+
| 60
| [[Infectious diseases]]
+
| [[Infectious diseases]]  
 
| Khandel S.K., Baghel M. S.
 
| Khandel S.K., Baghel M. S.
 
| [[Basisht G.]]
 
| [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G., [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G., [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 59
+
| 61
 
| [[Acid peptic diseases‎‎]]
 
| [[Acid peptic diseases‎‎]]
 
| Chandola H.M.   
 
| Chandola H.M.   
Line 408: Line 420:  
| Deole Y.S., Anagha S., [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., Anagha S., [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 60
+
| 62
 
| [[Obesity and Metabolic Syndrome]]
 
| [[Obesity and Metabolic Syndrome]]
 
| Sabnis M.S.   
 
| Sabnis M.S.   
Line 414: Line 426:  
| Deole Y.S., Aneesh E.G., [[Basisht G.]]
 
| Deole Y.S., Aneesh E.G., [[Basisht G.]]
 
|-
 
|-
| 61
+
| 63
 
| [[Cardiac diseases]]
 
| [[Cardiac diseases]]
 
| Sane Rohit  
 
| Sane Rohit