9,091
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
→Etiology and pathogenesis, signs and symptoms of udavarta (abnormal upward movement of vata)
Line 87:
Line 87:
कषायतिक्तोषणरूक्षभोज्यैः
कषायतिक्तोषणरूक्षभोज्यैः
+
पक्वाशयेकुप्यतिचेदपानःस्रोतांस्यधोगानिबलीसरुद्ध्वा||५||
पक्वाशयेकुप्यतिचेदपानःस्रोतांस्यधोगानिबलीसरुद्ध्वा||५||
करोतिविण्मारुतमूत्रसङ्गंक्रमादुदावर्तमतःसुघोरम्|
करोतिविण्मारुतमूत्रसङ्गंक्रमादुदावर्तमतःसुघोरम्|
+
रुग्बस्तिहृत्कुक्ष्युदरेष्वभीक्ष्णंसपृष्ठपार्श्वेष्वतिदारुणास्यात्||६||
रुग्बस्तिहृत्कुक्ष्युदरेष्वभीक्ष्णंसपृष्ठपार्श्वेष्वतिदारुणास्यात्||६||
आध्मानहृल्लासविकर्तिकाश्चतोदोऽविपाकश्चसबस्तिशोथः|
आध्मानहृल्लासविकर्तिकाश्चतोदोऽविपाकश्चसबस्तिशोथः|
+
वर्चोऽप्रवृत्तिर्जठरेचगण्डान्यूर्ध्वश्चवायुर्विहतोगुदेस्यात्||७||
वर्चोऽप्रवृत्तिर्जठरेचगण्डान्यूर्ध्वश्चवायुर्विहतोगुदेस्यात्||७||
कृच्छ्रेणशुष्कस्यचिरात्प्रवृत्तिःस्याद्वातनुःस्यात्खररूक्षशीता|
कृच्छ्रेणशुष्कस्यचिरात्प्रवृत्तिःस्याद्वातनुःस्यात्खररूक्षशीता|
+
ततश्चरोगाज्वरमूत्रकृच्छ्रप्रवाहिकाहृद्ग्रहणीप्रदोषाः||८||
ततश्चरोगाज्वरमूत्रकृच्छ्रप्रवाहिकाहृद्ग्रहणीप्रदोषाः||८||
वम्यान्ध्यबाधिर्यशिरोऽभितापवातोदराष्ठीलमनोविकाराः|
वम्यान्ध्यबाधिर्यशिरोऽभितापवातोदराष्ठीलमनोविकाराः|
+
तृष्णास्रपित्तारुचिगुल्मकासश्वासप्रतिश्यार्दितपार्श्वरोगाः||९||
तृष्णास्रपित्तारुचिगुल्मकासश्वासप्रतिश्यार्दितपार्श्वरोगाः||९||
अन्येचरोगाबहवोऽनिलोत्थाभवन्त्युदाsवर्तकृताःसुघोराः|
अन्येचरोगाबहवोऽनिलोत्थाभवन्त्युदाsवर्तकृताःसुघोराः|
+
चिकित्सितंचास्ययथावदूर्ध्वंप्रवक्ष्यतेतच्छृणुचाग्निवेश! ||१०||
चिकित्सितंचास्ययथावदूर्ध्वंप्रवक्ष्यतेतच्छृणुचाग्निवेश! ||१०||
kaṣāyatiktōṣaṇarūkṣabhōjyaiḥ sandhāraṇābhōjanamaithunaiśca
kaṣāyatiktōṣaṇarūkṣabhōjyaiḥ sandhāraṇābhōjanamaithunaiśca
+
pakvāśayē kupyati cēdapānaḥ srōtāṁsyadhōgāni balī sa ruddhvā||5||
pakvāśayē kupyati cēdapānaḥ srōtāṁsyadhōgāni balī sa ruddhvā||5||
karōti viṇmārutamūtrasaṅgaṁ kramādudāvartamataḥ sughōram|
karōti viṇmārutamūtrasaṅgaṁ kramādudāvartamataḥ sughōram|
+
rugbastihr̥tkukṣyudarēṣvabhīkṣṇaṁ sapr̥ṣṭhapārśvēṣvatidāruṇā syāt||6||
rugbastihr̥tkukṣyudarēṣvabhīkṣṇaṁ sapr̥ṣṭhapārśvēṣvatidāruṇā syāt||6||
ādhmānahr̥llāsavikartikāśca tōdō'vipākaśca sabastiśōthaḥ|
ādhmānahr̥llāsavikartikāśca tōdō'vipākaśca sabastiśōthaḥ|
+
varcō'pravr̥ttirjaṭharē ca gaṇḍānyūrdhvaśca vāyurvihatō gudē syāt||7||
varcō'pravr̥ttirjaṭharē ca gaṇḍānyūrdhvaśca vāyurvihatō gudē syāt||7||
kr̥cchrēṇa śuṣkasya cirāt pravr̥ttiḥ syādvā tanuḥ syāt khararūkṣaśītā|
kr̥cchrēṇa śuṣkasya cirāt pravr̥ttiḥ syādvā tanuḥ syāt khararūkṣaśītā|
+
tataśca rōgā jwaramūtrakr̥cchrapravāhikāhr̥dgrahaṇīpradōṣāḥ||8||
tataśca rōgā jwaramūtrakr̥cchrapravāhikāhr̥dgrahaṇīpradōṣāḥ||8||
vamyāndhyabādhiryaśirō'bhitāpavātōdarāṣṭhīlamanōvikārāḥ|
vamyāndhyabādhiryaśirō'bhitāpavātōdarāṣṭhīlamanōvikārāḥ|
+
tr̥ṣṇāsrapittārucigulmakāsaśvāsapratiśyārditapārśvarōgāḥ||9||
tr̥ṣṇāsrapittārucigulmakāsaśvāsapratiśyārditapārśvarōgāḥ||9||
anyē ca rōgā bahavō'nilōtthā bhavantyudāvartakr̥tāḥ sughōrāḥ|
anyē ca rōgā bahavō'nilōtthā bhavantyudāvartakr̥tāḥ sughōrāḥ|
+
cikitsitaṁ cāsya yathāvadūrdhvaṁ pravakṣyatē tacchr̥ṇu cāgnivēśa!||10||
cikitsitaṁ cāsya yathāvadūrdhvaṁ pravakṣyatē tacchr̥ṇu cāgnivēśa!||10||
kaShAyatiktoShaNarUkShabhojyaiH sandhAraNAbhojanamaithunaishca
kaShAyatiktoShaNarUkShabhojyaiH sandhAraNAbhojanamaithunaishca
+
pakvAshaye kupyati cedapAnaH srotAMsyadhogAni balI sa ruddhvA ||5||
pakvAshaye kupyati cedapAnaH srotAMsyadhogAni balI sa ruddhvA ||5||
karoti viNmArutamUtrasa~ggaM kramAdudAvartamataH sughoram |
karoti viNmArutamUtrasa~ggaM kramAdudAvartamataH sughoram |
+
rugbastihRutkukShyudareShvabhIkShNaM sapRuShThapArshveShvatidAruNA syAt ||6||
rugbastihRutkukShyudareShvabhIkShNaM sapRuShThapArshveShvatidAruNA syAt ||6||
AdhmAnahRullAsavikartikAshca todo~avipAkashca sabastishothaH |
AdhmAnahRullAsavikartikAshca todo~avipAkashca sabastishothaH |
+
varco~apravRuttirjaThare ca gaNDAnyUrdhvashca vAyurvihato gude syAt ||7||
varco~apravRuttirjaThare ca gaNDAnyUrdhvashca vAyurvihato gude syAt ||7||
kRucchreNa shuShkasya cirAt pravRuttiH syAdvA tanuH syAt khararUkShashItA |
kRucchreNa shuShkasya cirAt pravRuttiH syAdvA tanuH syAt khararUkShashItA |
+
tatashca rogA jwaramUtrakRucchrapravAhikAhRudgrahaNIpradoShAH ||8||
tatashca rogA jwaramUtrakRucchrapravAhikAhRudgrahaNIpradoShAH ||8||
vamyAndhyabAdhiryashiro~abhitApavAtodarAShThIlamanovikArAH |
vamyAndhyabAdhiryashiro~abhitApavAtodarAShThIlamanovikArAH |
+
tRuShNAsrapittArucigulmakAsashvAsapratishyArditapArshvarogAH ||9||
tRuShNAsrapittArucigulmakAsashvAsapratishyArditapArshvarogAH ||9||
anye ca rogA bahavo~anilotthA bhavantyudAvartakRutAH sughorAH |
anye ca rogA bahavo~anilotthA bhavantyudAvartakRutAH sughorAH |
+
cikitsitaM cAsya yathAvadUrdhvaM pravakShyate tacchRuNu cAgnivesha! ||10||
cikitsitaM cAsya yathAvadUrdhvaM pravakShyate tacchRuNu cAgnivesha! ||10||
