Line 265: |
Line 265: |
| The medicated ghee shall be taken for treating ''apasmara, kamala'' (jaundice) and ''jwara''.[17] | | The medicated ghee shall be taken for treating ''apasmara, kamala'' (jaundice) and ''jwara''.[17] |
| | | |
− | ==== Mahapanchagavya ghee ==== | + | ==== ''Mahapanchagavya ghee'' ==== |
| | | |
| द्वे पञ्चमूल्यौ त्रिफला रजन्यौ कुटजत्वचम्| | | द्वे पञ्चमूल्यौ त्रिफला रजन्यौ कुटजत्वचम्| |
| सप्तपर्णमपामार्गं नीलिनीं कटुरोहिणीम्||१८|| | | सप्तपर्णमपामार्गं नीलिनीं कटुरोहिणीम्||१८|| |
| + | |
| शम्पाकं फल्गुमूलं च पौष्करं सदुरालभम्| | | शम्पाकं फल्गुमूलं च पौष्करं सदुरालभम्| |
| द्विपलानि जलद्रोणे पक्त्वा पादावशेषिते||१९|| | | द्विपलानि जलद्रोणे पक्त्वा पादावशेषिते||१९|| |
| + | |
| भार्गीं पाठां त्रिकटुकं त्रिवृतां निचुलानि च| | | भार्गीं पाठां त्रिकटुकं त्रिवृतां निचुलानि च| |
| श्रेयसीमाढकीं मूर्वां दन्तीं भूनिम्बचित्रकौ||२०|| | | श्रेयसीमाढकीं मूर्वां दन्तीं भूनिम्बचित्रकौ||२०|| |
| + | |
| द्वे सारिवे रोहिषं च भूतीकं मदयन्तिकाम्| | | द्वे सारिवे रोहिषं च भूतीकं मदयन्तिकाम्| |
− | क्षिपेत्पिष्ट्वाऽक्षमात्राणि तेन प्रस्थं घृतात् पचेत्||२१|| | + | क्षिपेत्पिष्ट्वाऽक्षमात्राणि तेन प्रस्थं घृतात् पचेत्||२१|| |
| + | |
| गोशकृद्रसदध्यम्लक्षीरमूत्रैश्च तत्समैः| | | गोशकृद्रसदध्यम्लक्षीरमूत्रैश्च तत्समैः| |
| पञ्चगव्यमिति ख्यातं महत्तदमृतोपमम्||२२|| | | पञ्चगव्यमिति ख्यातं महत्तदमृतोपमम्||२२|| |
| + | |
| अपस्मारे तथोन्मादे श्वयथावुदरेषु च| | | अपस्मारे तथोन्मादे श्वयथावुदरेषु च| |
| गुल्मार्शःपाण्डुरोगेषु कामलायां हलीमके||२३|| | | गुल्मार्शःपाण्डुरोगेषु कामलायां हलीमके||२३|| |
| + | |
| शस्यते घृतमेतत्तु प्रयोक्तव्यं दिने दिने| | | शस्यते घृतमेतत्तु प्रयोक्तव्यं दिने दिने| |
| अलक्ष्मीग्रहरोगघ्नं चातुर्थकविनाशनम्||२४|| | | अलक्ष्मीग्रहरोगघ्नं चातुर्थकविनाशनम्||२४|| |
| + | |
| इति महापञ्चगव्यं घृतम् | | इति महापञ्चगव्यं घृतम् |
| + | |
| dvē pañcamūlyau triphalā rajanyau kuṭajatvacam| | | dvē pañcamūlyau triphalā rajanyau kuṭajatvacam| |
| saptaparṇamapāmārgaṁ nīlinīṁ kaṭurōhiṇīm||18|| | | saptaparṇamapāmārgaṁ nīlinīṁ kaṭurōhiṇīm||18|| |
| + | |
| śampākaṁ phalgumūlaṁ ca pauṣkaraṁ sadurālabham| | | śampākaṁ phalgumūlaṁ ca pauṣkaraṁ sadurālabham| |
| dvipalāni jaladrōṇē paktvā pādāvaśēṣitē||19|| | | dvipalāni jaladrōṇē paktvā pādāvaśēṣitē||19|| |
| + | |
| bhārgīṁ pāṭhāṁ trikaṭukaṁ trivr̥tāṁ niculāni ca| | | bhārgīṁ pāṭhāṁ trikaṭukaṁ trivr̥tāṁ niculāni ca| |
| śrēyasīmāḍhakīṁ mūrvāṁ dantīṁ bhūnimbacitrakau||20|| | | śrēyasīmāḍhakīṁ mūrvāṁ dantīṁ bhūnimbacitrakau||20|| |
| + | |
| dvē sārivē rōhiṣaṁ ca bhūtīkaṁ madayantikām| | | dvē sārivē rōhiṣaṁ ca bhūtīkaṁ madayantikām| |
| kṣipētpiṣṭvā'kṣamātrāṇi tēna [1] prasthaṁ ghr̥tāt pacēt||21|| | | kṣipētpiṣṭvā'kṣamātrāṇi tēna [1] prasthaṁ ghr̥tāt pacēt||21|| |
| + | |
| gōśakr̥drasadadhyamlakṣīramūtraiśca tatsamaiḥ| | | gōśakr̥drasadadhyamlakṣīramūtraiśca tatsamaiḥ| |
| pañcagavyamiti khyātaṁ mahattadamr̥tōpamam||22|| | | pañcagavyamiti khyātaṁ mahattadamr̥tōpamam||22|| |
| + | |
| apasmārē tathōnmādē [2] śvayathāvudarēṣu ca| | | apasmārē tathōnmādē [2] śvayathāvudarēṣu ca| |
| gulmārśaḥpāṇḍurōgēṣu kāmalāyāṁ halīmakē||23|| | | gulmārśaḥpāṇḍurōgēṣu kāmalāyāṁ halīmakē||23|| |
| + | |
| śasyatē ghr̥tamētattu prayōktavyaṁ dinē dinē| | | śasyatē ghr̥tamētattu prayōktavyaṁ dinē dinē| |
| alakṣmīgraharōgaghnaṁ cāturthakavināśanam||24|| | | alakṣmīgraharōgaghnaṁ cāturthakavināśanam||24|| |
| + | |
| iti mahāpañcagavyaṁ ghr̥tam | | iti mahāpañcagavyaṁ ghr̥tam |
| | | |
| dve pa~jcamUlyau triphalA rajanyau kuTajatvacam| | | dve pa~jcamUlyau triphalA rajanyau kuTajatvacam| |
| saptaparNamapAmArgaM nIlinIM kaTurohiNIm||18|| | | saptaparNamapAmArgaM nIlinIM kaTurohiNIm||18|| |
| + | |
| shampAkaM phalgumUlaM ca pauShkaraM sadurAlabham| | | shampAkaM phalgumUlaM ca pauShkaraM sadurAlabham| |
| dvipalAni jaladroNe paktvA pAdAvasheShite||19|| | | dvipalAni jaladroNe paktvA pAdAvasheShite||19|| |
| + | |
| bhArgIM pAThAM trikaTukaM trivRutAM niculAni ca| | | bhArgIM pAThAM trikaTukaM trivRutAM niculAni ca| |
| shreyasImADhakIM mUrvAM dantIM bhUnimbacitrakau||20|| | | shreyasImADhakIM mUrvAM dantIM bhUnimbacitrakau||20|| |
| + | |
| dve sArive rohiShaM ca bhUtIkaM madayantikAm| | | dve sArive rohiShaM ca bhUtIkaM madayantikAm| |
| kShipetpiShTvA~akShamAtrANi tena [1] prasthaM ghRutAt pacet||21|| | | kShipetpiShTvA~akShamAtrANi tena [1] prasthaM ghRutAt pacet||21|| |
| + | |
| goshakRudrasadadhyamlakShIramUtraishca tatsamaiH| | | goshakRudrasadadhyamlakShIramUtraishca tatsamaiH| |
| pa~jcagavyamiti khyAtaM mahattadamRutopamam||22|| | | pa~jcagavyamiti khyAtaM mahattadamRutopamam||22|| |
| + | |
| apasmAre tathonmAde [2] shvayathAvudareShu ca| | | apasmAre tathonmAde [2] shvayathAvudareShu ca| |
| gulmArshaHpANDurogeShu kAmalAyAM halImake||23|| | | gulmArshaHpANDurogeShu kAmalAyAM halImake||23|| |
| + | |
| shasyate ghRutametattu prayoktavyaM dine dine| | | shasyate ghRutametattu prayoktavyaM dine dine| |
| alakShmIgraharogaghnaM cAturthakavinAshanam||24|| | | alakShmIgraharogaghnaM cAturthakavinAshanam||24|| |
| + | |
| iti mahApa~jcagavyaM ghRutam | | iti mahApa~jcagavyaM ghRutam |
− | Ingredients of mahapanchagavya ghee: | + | |
− | Two palas [ 80 gms ] of each of : | + | ===== Ingredients of ''mahapanchagavya ghee'' ===== |
| + | |
| + | Two ''palas'' (80 gms) of each of : |
| + | |
| Bilva, shyonaka, gambhari, patali, ganikarika, shalaparni, prishniparni, brihati, kantakari, gokshura, haritaki, bibhitaki, amalaka, haridra, daruharidra, Bark of kutaja, saptaparna, apamarga, nilini, katurohini, | | Bilva, shyonaka, gambhari, patali, ganikarika, shalaparni, prishniparni, brihati, kantakari, gokshura, haritaki, bibhitaki, amalaka, haridra, daruharidra, Bark of kutaja, saptaparna, apamarga, nilini, katurohini, |
| Shampaka (aragvadha), root of phalgu (kasthodu-mbarika), puskaramula and duralabha should be added with two dronas (in the recipe actually one drona is described; it has to be taken double in quantity according to definition) of water, boiled and reduced to one fourth. One aksha [12 gm each of]: The paste of bharangi, patha, shunthi, maricha, pippali, trivrita, nichula (hijjala), shreyasi (hastipippali), adhaki, murva, danti, bhunimba; chitraka, shveta sariva, krishna sariva, rohisha, bhutika and madayantika along with prior said decoction, two prasthas [640 ml] of cow's ghee should be cooked by adding two prasthas of each of the juice of cow-dung, sour curd prepared of cow's milk, cow's milk and cow's urine, This medicated ghee, known as mahapancagavya is like ambrosia in the treatment (of following)[18-22] | | Shampaka (aragvadha), root of phalgu (kasthodu-mbarika), puskaramula and duralabha should be added with two dronas (in the recipe actually one drona is described; it has to be taken double in quantity according to definition) of water, boiled and reduced to one fourth. One aksha [12 gm each of]: The paste of bharangi, patha, shunthi, maricha, pippali, trivrita, nichula (hijjala), shreyasi (hastipippali), adhaki, murva, danti, bhunimba; chitraka, shveta sariva, krishna sariva, rohisha, bhutika and madayantika along with prior said decoction, two prasthas [640 ml] of cow's ghee should be cooked by adding two prasthas of each of the juice of cow-dung, sour curd prepared of cow's milk, cow's milk and cow's urine, This medicated ghee, known as mahapancagavya is like ambrosia in the treatment (of following)[18-22] |
− | Indications: | + | |
| + | ===== Indications ===== |
| + | |
| Apasmara (epilepsy), unmada (insanity), shvayathu (edema), udara (obstinate abdominal diseases including ascitis), gulma (abdominal lumps), arshas (piles), pandu (anemia), kamala (jaundice) and halimaka (a serious type of jaundice). | | Apasmara (epilepsy), unmada (insanity), shvayathu (edema), udara (obstinate abdominal diseases including ascitis), gulma (abdominal lumps), arshas (piles), pandu (anemia), kamala (jaundice) and halimaka (a serious type of jaundice). |
| This medicated ghee should be used regularly every day to dispel inauspiciousness and evil effects of bad planets. It also cures chaturthaka (quartan) type of vishama jwara (irregular fever).[23-24] | | This medicated ghee should be used regularly every day to dispel inauspiciousness and evil effects of bad planets. It also cures chaturthaka (quartan) type of vishama jwara (irregular fever).[23-24] |