Changes

Jump to navigation Jump to search
101 bytes added ,  17:25, 8 April 2018
Line 142: Line 142:  
स्तब्धः कठिनसंस्पर्शो मन्दस्रावोऽतितीव्ररुक् [१] |  
 
स्तब्धः कठिनसंस्पर्शो मन्दस्रावोऽतितीव्ररुक् [१] |  
 
तुद्यते स्फुरति श्यावो व्रणो मारुतसम्भवः ||११||  
 
तुद्यते स्फुरति श्यावो व्रणो मारुतसम्भवः ||११||  
 +
 
सम्पूरणैः स्नेहपानैः स्निग्धैः स्वेदोपनाहनैः |  
 
सम्पूरणैः स्नेहपानैः स्निग्धैः स्वेदोपनाहनैः |  
 
प्रदेहैः परिषेकैश्च वातव्रणमुपाचरेत् ||१२||  
 
प्रदेहैः परिषेकैश्च वातव्रणमुपाचरेत् ||१२||  
 +
 
stabdhaḥ kaṭhinasaṁsparśō mandasrāvō'titīvraruk [1] |  
 
stabdhaḥ kaṭhinasaṁsparśō mandasrāvō'titīvraruk [1] |  
 
tudyatē sphurati śyāvō vraṇō mārutasambhavaḥ||11||  
 
tudyatē sphurati śyāvō vraṇō mārutasambhavaḥ||11||  
 +
 
sampūraṇaiḥ snēhapānaiḥ snigdhaiḥ svēdōpanāhanaiḥ|  
 
sampūraṇaiḥ snēhapānaiḥ snigdhaiḥ svēdōpanāhanaiḥ|  
 
pradēhaiḥ pariṣēkaiśca vātavraṇamupācarēt||12||  
 
pradēhaiḥ pariṣēkaiśca vātavraṇamupācarēt||12||  
Line 151: Line 154:  
stabdhaH kaThinasaMsparsho mandasrAvo~atitIvraruk [1] |  
 
stabdhaH kaThinasaMsparsho mandasrAvo~atitIvraruk [1] |  
 
tudyate sphurati shyAvo vraNo mArutasambhavaH ||11||  
 
tudyate sphurati shyAvo vraNo mArutasambhavaH ||11||  
 +
 
sampUraNaiH snehapAnaiH snigdhaiH svedopanAhanaiH |  
 
sampUraNaiH snehapAnaiH snigdhaiH svedopanAhanaiH |  
 
pradehaiH pariShekaishca vAtavraNamupAcaret ||12||  
 
pradehaiH pariShekaishca vAtavraNamupAcaret ||12||  
The ulcer caused by vata is stiff, hard to touch, with scanty exudation, excruciating and pricking pain with throbbing and blackish discolouration. Vatika ulcer should be treated with sampurana (filling of ulcer cavity), intake of unctuous substances (oleation therapy), unctuous fomentation and poultices, ointments and sprinklings.(11-12)
+
 
Pitta dominant vrana and treatment:
+
The ulcer caused by ''vata'' is stiff, hard to touch, with scanty exudation, excruciating and pricking pain with throbbing and blackish discoloration. ''Vatika'' ulcer should be treated with ''sampurana'' (filling of ulcer cavity), intake of unctuous substances (oleation therapy), unctuous fomentation and poultices, ointments and sprinklings.[11-12]
 +
 
 +
===== ''Pitta'' dominant ''vrana'' and treatment =====
 +
 
तृष्णामोहज्वरस्वे(क्ले)ददाहदुष्ट्यवदारणैः |  
 
तृष्णामोहज्वरस्वे(क्ले)ददाहदुष्ट्यवदारणैः |  
 
व्रणं पित्तकृतं विद्याद्गन्धैः स्रावैश्च पूतिकैः ||१३||  
 
व्रणं पित्तकृतं विद्याद्गन्धैः स्रावैश्च पूतिकैः ||१३||  
 +
 
शीतलैर्मधुरैस्तिक्तैः  प्रदेहपरिषेचनैः |  
 
शीतलैर्मधुरैस्तिक्तैः  प्रदेहपरिषेचनैः |  
 
सर्पिष्पानैर्विरेकैश्च पैत्तिकं शमयेद्व्रणम् ||१४||  
 
सर्पिष्पानैर्विरेकैश्च पैत्तिकं शमयेद्व्रणम् ||१४||  
 +
 
tr̥ṣṇāmōhajvarasvē(klē)dadāhaduṣṭyavadāraṇaiḥ|  
 
tr̥ṣṇāmōhajvarasvē(klē)dadāhaduṣṭyavadāraṇaiḥ|  
 
vraṇaṁ pittakr̥taṁ vidyādgandhaiḥ srāvaiśca pūtikaiḥ||13||  
 
vraṇaṁ pittakr̥taṁ vidyādgandhaiḥ srāvaiśca pūtikaiḥ||13||  
 +
 
śītalairmadhuraistiktaiḥ [2] pradēhapariṣēcanaiḥ|  
 
śītalairmadhuraistiktaiḥ [2] pradēhapariṣēcanaiḥ|  
 
sarpiṣpānairvirēkaiśca paittikaṁ śamayēdvraṇam||14||  
 
sarpiṣpānairvirēkaiśca paittikaṁ śamayēdvraṇam||14||  
 +
 
tRuShNAmohajvarasve(kle)dadAhaduShTyavadAraNaiH |  
 
tRuShNAmohajvarasve(kle)dadAhaduShTyavadAraNaiH |  
 
vraNaM pittakRutaM vidyAdgandhaiH srAvaishca pUtikaiH ||13||  
 
vraNaM pittakRutaM vidyAdgandhaiH srAvaishca pUtikaiH ||13||  
 +
 
shItalairmadhuraistiktaiH [2] pradehapariShecanaiH |  
 
shItalairmadhuraistiktaiH [2] pradehapariShecanaiH |  
 
sarpiShpAnairvirekaishca paittikaM shamayedvraNam ||14||  
 
sarpiShpAnairvirekaishca paittikaM shamayedvraNam ||14||  
   −
Pittaja ulcer is known from thirst, unconsciousness, fever, sweating, burning sensation, impurity, tearing and foul smell with discharge of pus from ulcer. One should pacify the pittaja ulcer by anointing and sprinkling with cold, intake of sweet and bitter drugs, intake of ghee and purgation. (13-14)
+
''Pittaja'' ulcer is known from thirst, unconsciousness, fever, sweating, burning sensation, impurity, tearing and foul smell with discharge of pus from ulcer. One should pacify the ''pittaja'' ulcer by anointing and sprinkling with cold, intake of sweet and bitter drugs, intake of ghee and purgation. [13-14]
Kapha dominant vrana and treatment:
+
 
 +
===== ''Kapha'' dominant ''vrana'' and treatment =====
 +
 
 
बहुपिच्छो गुरुः स्निग्धः स्तिमितो मन्दवेदनः |  
 
बहुपिच्छो गुरुः स्निग्धः स्तिमितो मन्दवेदनः |  
 
पाण्डुवर्णोऽल्पसङ्क्लेदश्चिरकारी कफव्रणः ||१५||  
 
पाण्डुवर्णोऽल्पसङ्क्लेदश्चिरकारी कफव्रणः ||१५||  
 +
 
कषायकटुरूक्षोष्णैः प्रदेहपरिषेचनैः |  
 
कषायकटुरूक्षोष्णैः प्रदेहपरिषेचनैः |  
 
कफव्रणं प्रशमयेत्तथा लङ्घनपाचनैः [३] ||१६||  
 
कफव्रणं प्रशमयेत्तथा लङ्घनपाचनैः [३] ||१६||  
Line 177: Line 192:  
bahupicchō guruḥ snigdhaḥ stimitō mandavēdanaḥ|  
 
bahupicchō guruḥ snigdhaḥ stimitō mandavēdanaḥ|  
 
pāṇḍuvarṇō'lpasaṅklēdaścirakārī kaphavraṇaḥ||15||  
 
pāṇḍuvarṇō'lpasaṅklēdaścirakārī kaphavraṇaḥ||15||  
 +
 
kaṣāyakaṭurūkṣōṣṇaiḥ pradēhapariṣēcanaiḥ|  
 
kaṣāyakaṭurūkṣōṣṇaiḥ pradēhapariṣēcanaiḥ|  
 
kaphavraṇaṁ praśamayēttathā laṅghanapācanaiḥ [3] ||16||  
 
kaphavraṇaṁ praśamayēttathā laṅghanapācanaiḥ [3] ||16||  
Line 182: Line 198:  
bahupiccho guruH snigdhaH stimito mandavedanaH |  
 
bahupiccho guruH snigdhaH stimito mandavedanaH |  
 
pANDuvarNo~alpasa~gkledashcirakArI kaphavraNaH ||15||  
 
pANDuvarNo~alpasa~gkledashcirakArI kaphavraNaH ||15||  
 +
 
kaShAyakaTurUkShoShNaiH pradehapariShecanaiH |  
 
kaShAyakaTurUkShoShNaiH pradehapariShecanaiH |  
 
kaphavraNaM prashamayettathA la~gghanapAcanaiH [3] ||16||
 
kaphavraNaM prashamayettathA la~gghanapAcanaiH [3] ||16||
Kaphaja ulcer has much sliminess, heavyness, unctuousness, numbness, with mild pain, paleness in colour, little slough and prolonged healing. Kaphaja ulcer is treated with anointing and sprinkling with astringent, pungent, dry and hot drugs as well as fasting and digestive measures.(15-16)
+
 
 +
''Kaphaja'' ulcer has much sliminess, heavyness, unctuousness, numbness, with mild pain, paleness in color, little slough and prolonged healing. ''Kaphaja'' ulcer is treated with anointing and sprinkling with astringent, pungent, dry and hot drugs as well as fasting and digestive measures.[15-16]
 +
 
 
तौ द्वौ नानात्वभेदेन निरुक्ता विंशतिर्व्रणाः |  
 
तौ द्वौ नानात्वभेदेन निरुक्ता विंशतिर्व्रणाः |  
 
तेषां परीक्षा त्रिविधा, प्रदुष्टा द्वादश स्मृताः ||१७||  
 
तेषां परीक्षा त्रिविधा, प्रदुष्टा द्वादश स्मृताः ||१७||  
 +
 
स्थानान्यष्टौ तथा गन्धाः, परिस्रावाश्चतुर्दश |  
 
स्थानान्यष्टौ तथा गन्धाः, परिस्रावाश्चतुर्दश |  
 
षोडशोपद्रवा दोषाश्चत्वारो विंशतिस्तथा ||१८||  
 
षोडशोपद्रवा दोषाश्चत्वारो विंशतिस्तथा ||१८||  
 +
 
तथा चोपक्रमाः सिद्धाः षट्त्रिंशत् समुदाहृताः |  
 
तथा चोपक्रमाः सिद्धाः षट्त्रिंशत् समुदाहृताः |  
 
विभज्यमानाञ्छृणु [१] मे सर्वानेतान् यथेरितान् ||१९||  
 
विभज्यमानाञ्छृणु [१] मे सर्वानेतान् यथेरितान् ||१९||  
 +
 
tau dvau nānātvabhēdēna niruktā viṁśatirvraṇāḥ|  
 
tau dvau nānātvabhēdēna niruktā viṁśatirvraṇāḥ|  
 
tēṣāṁ parīkṣā trividhā, praduṣṭā dvādaśa smr̥tāḥ||17||  
 
tēṣāṁ parīkṣā trividhā, praduṣṭā dvādaśa smr̥tāḥ||17||  
 +
 
sthānānyaṣṭau tathā gandhāḥ, parisrāvāścaturdaśa|  
 
sthānānyaṣṭau tathā gandhāḥ, parisrāvāścaturdaśa|  
 
ṣōḍaśōpadravā dōṣāścatvārō viṁśatistathā||18||  
 
ṣōḍaśōpadravā dōṣāścatvārō viṁśatistathā||18||  
 +
 
tathā cōpakramāḥ siddhāḥ ṣaṭtriṁśat samudāhr̥tāḥ|  
 
tathā cōpakramāḥ siddhāḥ ṣaṭtriṁśat samudāhr̥tāḥ|  
 
vibhajyamānāñchr̥ṇu [1] mē sarvānētān yathēritān||19||  
 
vibhajyamānāñchr̥ṇu [1] mē sarvānētān yathēritān||19||  
Line 200: Line 224:  
tau dvau nAnAtvabhedena niruktA viMshatirvraNAH |  
 
tau dvau nAnAtvabhedena niruktA viMshatirvraNAH |  
 
teShAM parIkShA trividhA, praduShTA dvAdasha smRutAH ||17||  
 
teShAM parIkShA trividhA, praduShTA dvAdasha smRutAH ||17||  
 +
 
sthAnAnyaShTau tathA gandhAH, parisrAvAshcaturdasha |  
 
sthAnAnyaShTau tathA gandhAH, parisrAvAshcaturdasha |  
 
ShoDashopadravA doShAshcatvAro viMshatistathA ||18||  
 
ShoDashopadravA doShAshcatvAro viMshatistathA ||18||  
 +
 
tathA copakramAH siddhAH ShaTtriMshat samudAhRutAH |  
 
tathA copakramAH siddhAH ShaTtriMshat samudAhRutAH |  
 
vibhajyamAnA~jchRuNu [1] me sarvAnetAn yatheritAn ||19||
 
vibhajyamAnA~jchRuNu [1] me sarvAnetAn yatheritAn ||19||
 +
 
Above two types of ulcers are further divided into twenty types on the basis of distinctive features. Their examination can be done by  three ways, signs of excess vitiation at site of ulcers are of twelve types, eight locations, fourteen types of discharges, sixteen complications, twenty four defects and thirty six therapeutic measures. Now listen about these in details. (17-19)
 
Above two types of ulcers are further divided into twenty types on the basis of distinctive features. Their examination can be done by  three ways, signs of excess vitiation at site of ulcers are of twelve types, eight locations, fourteen types of discharges, sixteen complications, twenty four defects and thirty six therapeutic measures. Now listen about these in details. (17-19)
Twenty types of ulcers:
+
 
 +
==== Twenty types of ulcers ====
 +
 
 
कृत्योत्कृत्यस्तथा [१] दुष्टोऽदुष्टो मर्मस्थितो न च |  
 
कृत्योत्कृत्यस्तथा [१] दुष्टोऽदुष्टो मर्मस्थितो न च |  
 
संवृतो दारुणः स्रावी सविषो विषमस्थितः ||२०||  
 
संवृतो दारुणः स्रावी सविषो विषमस्थितः ||२०||  

Navigation menu