Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 383: Line 383:  
The symptoms of ''vataja hridroga'' are extra systole/ fibrillation, cardiac cramps, pauses in cardiac beats, stupor, sensation of emptiness in the cardiac region, and murmur (''dara''). The patient suffers from severe chest pain at the time of completion of digestion of the meal [31]
 
The symptoms of ''vataja hridroga'' are extra systole/ fibrillation, cardiac cramps, pauses in cardiac beats, stupor, sensation of emptiness in the cardiac region, and murmur (''dara''). The patient suffers from severe chest pain at the time of completion of digestion of the meal [31]
   −
Etiological factors and pathogenesis of pitta dominant heart diseases [paittika hridroga]:
+
==== Etiological factors and pathogenesis of ''pitta''-dominant heart diseases (paittika hridroga) ====
 +
 
उष्णाम्ललवणक्षारकटुकाजीर्णभोजनैः|  
 
उष्णाम्ललवणक्षारकटुकाजीर्णभोजनैः|  
 
मद्यक्रोधातपैश्चाशु हृदि पित्तं प्रकुप्यति||३२||  
 
मद्यक्रोधातपैश्चाशु हृदि पित्तं प्रकुप्यति||३२||  
 +
 
uṣṇāmlalavaṇakṣārakaṭukājīrṇabhōjanaiḥ|  
 
uṣṇāmlalavaṇakṣārakaṭukājīrṇabhōjanaiḥ|  
 
madyakrōdhātapaiścāśu hr̥di pittṁ prakupyati||32||  
 
madyakrōdhātapaiścāśu hr̥di pittṁ prakupyati||32||  
 +
 
uShNAmlalavaNakShArakaTukAjIrNabhojanaiH|  
 
uShNAmlalavaNakShArakaTukAjIrNabhojanaiH|  
 
madyakrodhAtapaishcAshu hRudi pittM prakupyati||32||  
 
madyakrodhAtapaishcAshu hRudi pittM prakupyati||32||  
    +
Excessive intake of hot, sour, pungent, salty and alkaline food articles, alcohol, exposure to sun, and anger are the etiological factors of ''paittika hridroga'' [32]
   −
Excessive intake of hot, sour, pungent, salty and alkaline food articles, alcohol, exposure to sun, and anger are the etiological factors of paittika hridroga (32).
+
==== Symptoms of ''paittika hridroga'' ====
   −
Symptoms of paittika hridroga:
   
हृद्दाहस्तिक्तता वक्रे तिक्ताम्लोद्गिरणं क्लमः|  
 
हृद्दाहस्तिक्तता वक्रे तिक्ताम्लोद्गिरणं क्लमः|  
तृष्णा मूर्च्छा भ्रमः स्वेदः पित्तहृद्रोगलक्षणम्||३३||                                                                            hr̥ddāhastiktatā vakrē tiktāmlōdgiraṇaṁ klamaḥ|  
+
तृष्णा मूर्च्छा भ्रमः स्वेदः पित्तहृद्रोगलक्षणम्||३३||  
 +
                                                                              
 +
hr̥ddāhastiktatā vakrē tiktāmlōdgiraṇaṁ klamaḥ|  
 
tr̥ṣṇā mūrcchā bhramaḥ svēdaḥ pittahr̥drōgalakṣaṇam||33||  
 
tr̥ṣṇā mūrcchā bhramaḥ svēdaḥ pittahr̥drōgalakṣaṇam||33||  
 +
 
hRuddAhastiktatA vakre tiktAmlodgiraNaM klamaH|  
 
hRuddAhastiktatA vakre tiktAmlodgiraNaM klamaH|  
 
tRuShNA mUrcchA bhramaH svedaH pittahRudrogalakShaNam||33||  
 
tRuShNA mUrcchA bhramaH svedaH pittahRudrogalakShaNam||33||  
Burning sensation in the precordial region, bitter taste in mouth, sour eructation, exhaustion, thirst, fainting, giddiness and perspiration are the symptoms of paittika hridroga (33).
+
 
Etiological factors and pathogenesis of kapha dominant heart diseases [kaphaja hridroga]:
+
Burning sensation in the precordial region, bitter taste in mouth, sour eructation, exhaustion, thirst, fainting, giddiness and perspiration are the symptoms of ''paittika hridroga'' [33]
 +
 +
==== Etiological factors and pathogenesis of ''kapha''-dominant heart diseases (''kaphaja hridroga'') ====
    
अत्यादानं गुरुस्निग्धमचिन्तनमचेष्टनम्|  
 
अत्यादानं गुरुस्निग्धमचिन्तनमचेष्टनम्|  
निद्रासुखं चाभ्यधिकं कफहृद्रोगकारणम्||३४||                                                                                  
+
निद्रासुखं चाभ्यधिकं कफहृद्रोगकारणम्||३४||  
 +
                                                                             
 
atyādānaṁ gurusnigdhamacintanamacēṣṭanam|  
 
atyādānaṁ gurusnigdhamacintanamacēṣṭanam|  
 
nidrāsukhaṁ cābhyadhikaṁ kaphahr̥drōgakāraṇam||34||  
 
nidrāsukhaṁ cābhyadhikaṁ kaphahr̥drōgakāraṇam||34||  
 +
 
atyAdAnaM gurusnigdhamacintanamaceShTanam|  
 
atyAdAnaM gurusnigdhamacintanamaceShTanam|  
 
nidrAsukhaM cAbhyadhikaM kaphahRudrogakAraNam||34||  
 
nidrAsukhaM cAbhyadhikaM kaphahRudrogakAraNam||34||  
   −
Over-eating, intake of heavy and fatty food substances, worry-free and sedentary lifestyle, excessive sleep are the etiological factors of kaphaja hridroga (34).
+
Over-eating, intake of heavy and fatty food substances, worry-free and sedentary lifestyle, excessive sleep are the etiological factors of ''kaphaja hridroga'' [34]
Symptoms of kaphaja hridroga:
+
 
 +
==== Symptoms of ''kaphaja hridroga'' ====
 +
 
 
हृदयं कफहृद्रोगे सुप्तं स्तिमितभारिकम्|  
 
हृदयं कफहृद्रोगे सुप्तं स्तिमितभारिकम्|  
तन्द्रारुचिपरीतस्य भवत्यश्मावृतं यथा||३५||                                                                                     hr̥dayaṁ kaphahr̥drōgē suptaṁ stimitabhārikam|  
+
तन्द्रारुचिपरीतस्य भवत्यश्मावृतं यथा||३५||  
 +
                                                                                 
 +
hr̥dayaṁ kaphahr̥drōgē suptaṁ stimitabhārikam|  
 
tandrāruciparītasya bhavatyaśmāvr̥taṁ yathā||35||  
 
tandrāruciparītasya bhavatyaśmāvr̥taṁ yathā||35||  
 +
 
hRudayaM kaphahRudroge suptaM stimitabhArikam|  
 
hRudayaM kaphahRudroge suptaM stimitabhArikam|  
 
tandrAruciparItasya bhavatyashmAvRutaM yathA||35||  
 
tandrAruciparItasya bhavatyashmAvRutaM yathA||35||  
Numbness, stiffness and heaviness in the precordial area, a stony sensation in the heart region, drowsiness and anorexia are the symptoms of kaphaja hridroga (35).
+
 
Etiological factors and pathogenesis of three dosha dominant heart diseases [tridoshaja hridroga]:
+
Numbness, stiffness and heaviness in the precordial area, a stony sensation in the heart region, drowsiness and anorexia are the symptoms of ''kaphaja hridroga'' [35]
 +
 
 +
==== Etiological factors and pathogenesis of three ''dosha''-dominant heart diseases (''tridoshaja hridroga'') ====
 +
 
 
हेतुलक्षणसंसर्गादुच्यते सान्निपातिकः|  
 
हेतुलक्षणसंसर्गादुच्यते सान्निपातिकः|  
 
(हृद्रोगः कष्टदः कष्टसाध्य उक्तो महर्षिभिः)  
 
(हृद्रोगः कष्टदः कष्टसाध्य उक्तो महर्षिभिः)  
 +
 
hētulakṣaṇasaṁsargāducyatē sānnipātikaḥ|  
 
hētulakṣaṇasaṁsargāducyatē sānnipātikaḥ|  
 
(hr̥drōgaḥ kaṣṭadaḥ kaṣṭasādhya uktō maharṣibhiḥ)  
 
(hr̥drōgaḥ kaṣṭadaḥ kaṣṭasādhya uktō maharṣibhiḥ)  
 +
 
hetulakShaNasaMsargAducyate sAnnipAtikaH|  
 
hetulakShaNasaMsargAducyate sAnnipAtikaH|  
 
(hRudrogaH kaShTadaH kaShTasAdhya ukto maharShibhiH)  
 
(hRudrogaH kaShTadaH kaShTasAdhya ukto maharShibhiH)  
   −
In tridoshaja hridroga, the etiological factors and symptoms of all the three doshika types of hridroga are present. (tridoshaja hridroga is considered most troublesome disease by great sages)(35½).
+
In ''tridoshaja hridroga'', the etiological factors and symptoms of all the three ''doshika'' types of ''hridroga'' are present. (''tridoshaja hridroga'' is considered most troublesome disease by great sages)[35½]
 +
 
Etiological factors and pathogenesis of krimija hridroga:  
 
Etiological factors and pathogenesis of krimija hridroga:  
 
त्रिदोषजे तु हृद्रोगे यो दुरात्मा निषेवते||३६||  
 
त्रिदोषजे तु हृद्रोगे यो दुरात्मा निषेवते||३६||  

Navigation menu