Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 187: Line 187:  
मन्यास्तम्भः शिरःशूलमर्दितार्धावभेदकौ|  
 
मन्यास्तम्भः शिरःशूलमर्दितार्धावभेदकौ|  
 
इन्द्रियाणां च दौर्बल्यं क्षवथोः स्याद्विधारणात्||१६||  
 
इन्द्रियाणां च दौर्बल्यं क्षवथोः स्याद्विधारणात्||१६||  
 +
 
तत्रोर्ध्वजत्रुकेऽभ्यङ्गः स्वेदो धूमः सनावनः|  
 
तत्रोर्ध्वजत्रुकेऽभ्यङ्गः स्वेदो धूमः सनावनः|  
 
हितं वातघ्नमाद्यं च घृतं चौत्तरभक्तिकम्||१७||  
 
हितं वातघ्नमाद्यं च घृतं चौत्तरभक्तिकम्||१७||  
 +
 
Manyāstambhaḥ śiraḥśūlamarditārdhāvabhēdakau|  
 
Manyāstambhaḥ śiraḥśūlamarditārdhāvabhēdakau|  
 
indriyāṇāṁ ca daurbalyaṁ kṣavathōḥ syādvidhāraṇāt||16||  
 
indriyāṇāṁ ca daurbalyaṁ kṣavathōḥ syādvidhāraṇāt||16||  
 +
 
tatrōrdhvajatrukē'bhyaṅgaḥ svēdō dhūmaḥ sanāvanaḥ|  
 
tatrōrdhvajatrukē'bhyaṅgaḥ svēdō dhūmaḥ sanāvanaḥ|  
 
hitaṁ vātaghnamādyaṁ ca ghr̥taṁ cauttarabhaktikam||17||  
 
hitaṁ vātaghnamādyaṁ ca ghr̥taṁ cauttarabhaktikam||17||  
 +
 
manyAstambhaH shiraHshUlamarditArdhAvabhedakau|  
 
manyAstambhaH shiraHshUlamarditArdhAvabhedakau|  
 
indriyANAM ca daurbalyaM kShavathoH syAdvidhAraNAt||16||  
 
indriyANAM ca daurbalyaM kShavathoH syAdvidhAraNAt||16||  
 +
 
tatrordhvajatruke~abhya~ggaH svedo dhUmaH sanAvanaH|  
 
tatrordhvajatruke~abhya~ggaH svedo dhUmaH sanAvanaH|  
 
hitaM vAtaghnamAdyaM ca ghRutaM cauttarabhaktikam||17||  
 
hitaM vAtaghnamAdyaM ca ghRutaM cauttarabhaktikam||17||  
    
Neck stiffness, headache, facial paralysis, pain in half side of face and head, and weakness of the sense organs and locomotor organs are caused by the suppression of the urge to sneeze. [16]
 
Neck stiffness, headache, facial paralysis, pain in half side of face and head, and weakness of the sense organs and locomotor organs are caused by the suppression of the urge to sneeze. [16]
 +
 
In such cases, the treatment includes massage and fomentation in the supra-clavicular region, use of medicated smoking along with administering nasal drops, foods prescribed for alleviation of vata and consumption of ghee after meals. [17]
 
In such cases, the treatment includes massage and fomentation in the supra-clavicular region, use of medicated smoking along with administering nasal drops, foods prescribed for alleviation of vata and consumption of ghee after meals. [17]
7. Diseases due to suppression of urge of belching and its treatment:
+
 
 +
===== 7. Diseases due to suppression of urge of belching and its treatment =====
 +
 
 
हिक्का श्वासोऽरुचिः कम्पो विबन्धो हृदयोरसोः|  
 
हिक्का श्वासोऽरुचिः कम्पो विबन्धो हृदयोरसोः|  
 
उद्गारनिग्रहात्तत्र हिक्कायास्तुल्यमौषधम्||१८||  
 
उद्गारनिग्रहात्तत्र हिक्कायास्तुल्यमौषधम्||१८||  
 +
 
Hikkā śvāsō'ruciḥ kampō vibandhō hr̥dayōrasōḥ|  
 
Hikkā śvāsō'ruciḥ kampō vibandhō hr̥dayōrasōḥ|  
 
udgāranigrahāttatra hikkāyāstulyamauṣadham||18||  
 
udgāranigrahāttatra hikkāyāstulyamauṣadham||18||  
 +
 
hikkA shvAso~aruciH  kampo vibandho hRudayorasoH|  
 
hikkA shvAso~aruciH  kampo vibandho hRudayorasoH|  
 
udgAranigrahAttatra hikkAyAstulyamauShadham||18||  
 
udgAranigrahAttatra hikkAyAstulyamauShadham||18||  
    
Hiccups, dyspnea, aversion (to food), tremors, and feeling of congestion in the cardiac and chest region are caused due to suppression of belching or eructation. It should be treated as hiccups. [18]
 
Hiccups, dyspnea, aversion (to food), tremors, and feeling of congestion in the cardiac and chest region are caused due to suppression of belching or eructation. It should be treated as hiccups. [18]
8. Diseases due to suppression of urge of yawning and its treatment:
+
 
 +
===== 8. Diseases due to suppression of urge of yawning and its treatment =====
 +
 
 
विनामाक्षेपसङ्कोचाः सुप्तिः कम्पः प्रवेपनम्|  
 
विनामाक्षेपसङ्कोचाः सुप्तिः कम्पः प्रवेपनम्|  
 
जृम्भाया निग्रहात्तत्र सर्वं वातघ्नमौषधम्||१९||  
 
जृम्भाया निग्रहात्तत्र सर्वं वातघ्नमौषधम्||१९||  
 +
 
Vināmākṣēpasaṅkōcāḥ suptiḥ kampaḥ pravēpanam|  
 
Vināmākṣēpasaṅkōcāḥ suptiḥ kampaḥ pravēpanam|  
 
jr̥mbhāyā nigrahāttatra sarvaṁ vātaghnamauṣadham||19||  
 
jr̥mbhāyā nigrahāttatra sarvaṁ vātaghnamauṣadham||19||  
Line 219: Line 232:     
Crookedness of body, convulsions, contractions (of muscles), numbness, tremors and trembling are caused by the suppression of yawning. Treatment for this includes all vata pacifying measures. [19]
 
Crookedness of body, convulsions, contractions (of muscles), numbness, tremors and trembling are caused by the suppression of yawning. Treatment for this includes all vata pacifying measures. [19]
9. Diseases due to suppression of urge of hunger and its treatment:
+
 
 +
===== 9. Diseases due to suppression of urge of hunger and its treatment =====
 +
 
 
कार्श्यदौर्बल्यवैवर्ण्यमङ्गमर्दोऽरुचिर्भ्रमः|  
 
कार्श्यदौर्बल्यवैवर्ण्यमङ्गमर्दोऽरुचिर्भ्रमः|  
 
क्षुद्वेगनिग्रहात्तत्र स्निग्धोष्णं लघु भोजनम्||२०||  
 
क्षुद्वेगनिग्रहात्तत्र स्निग्धोष्णं लघु भोजनम्||२०||  
 +
 
Vārśyadaurbalyavaivarṇyamaṅgamardō'rucirbhramaḥ|  
 
Vārśyadaurbalyavaivarṇyamaṅgamardō'rucirbhramaḥ|  
 
kṣudvēganigrahāttatra snigdhōṣṇaṁ laghu bhōjanam||20||  
 
kṣudvēganigrahāttatra snigdhōṣṇaṁ laghu bhōjanam||20||  
 +
 
kArshyadaurbalyavaivarNyama~ggamardo~arucirbhramaH|  
 
kArshyadaurbalyavaivarNyama~ggamardo~arucirbhramaH|  
 
kShudveganigrahAttatra snigdhoShNaM laghu bhojanam||20||  
 
kShudveganigrahAttatra snigdhoShNaM laghu bhojanam||20||  
    
Emaciation, weakness, change in body complexion, generalized body ache, aversion (to food) and dizziness are caused by suppressing hunger. In such cases, unctuous, hot and light (easily digestible) food is advised. [20]
 
Emaciation, weakness, change in body complexion, generalized body ache, aversion (to food) and dizziness are caused by suppressing hunger. In such cases, unctuous, hot and light (easily digestible) food is advised. [20]
10. Diseases due to suppression of urge of thirst and its treatment:
+
 
 +
===== 10. Diseases due to suppression of urge of thirst and its treatment =====
 +
 
 
कण्ठास्यशोषो बाधिर्यं श्रमः सादो  हृदि व्यथा|  
 
कण्ठास्यशोषो बाधिर्यं श्रमः सादो  हृदि व्यथा|  
 
पिपासानिग्रहात्तत्र शीतं तर्पणमिष्यते||२१||  
 
पिपासानिग्रहात्तत्र शीतं तर्पणमिष्यते||२१||  
 +
 
Kaṇṭhāsyaśōṣō bādhiryaṁ śramaḥ sādō  hr̥di vyathā|  
 
Kaṇṭhāsyaśōṣō bādhiryaṁ śramaḥ sādō  hr̥di vyathā|  
 
pipāsānigrahāttatra śītaṁ tarpaṇamiṣyatē||21||  
 
pipāsānigrahāttatra śītaṁ tarpaṇamiṣyatē||21||  
Line 238: Line 258:     
Dryness of throat and mouth, deafness, feeling of exhaustion, weakness and cardiac pain are caused by the suppression of thirst (or the urge to drink). In that case, cold refreshing and satiating drinks are advised. [21]
 
Dryness of throat and mouth, deafness, feeling of exhaustion, weakness and cardiac pain are caused by the suppression of thirst (or the urge to drink). In that case, cold refreshing and satiating drinks are advised. [21]
11. Diseases due to suppression of urge of tears and its treatment:
+
 
 +
===== 11. Diseases due to suppression of urge of tears and its treatment =====
 +
 
 
प्रतिश्यायोऽक्षिरोगश्च हृद्रोगश्चारुचिर्भ्रमः|  
 
प्रतिश्यायोऽक्षिरोगश्च हृद्रोगश्चारुचिर्भ्रमः|  
 
बाष्पनिग्रहणात्तत्र  स्वप्नो मद्यं प्रियाः कथाः||२२||  
 
बाष्पनिग्रहणात्तत्र  स्वप्नो मद्यं प्रियाः कथाः||२२||  
 +
 
Pratiśyāyō'kṣirōgaśca hr̥drōgaścārucirbhramaḥ|  
 
Pratiśyāyō'kṣirōgaśca hr̥drōgaścārucirbhramaḥ|  
 
bāṣpanigrahaṇāttatra svapnō madyaṁ priyāḥ kathāḥ||22||  
 
bāṣpanigrahaṇāttatra svapnō madyaṁ priyāḥ kathāḥ||22||  
 +
 
pratishyAyo~akShirogashca hRudrogashcArucirbhramaH|  
 
pratishyAyo~akShirogashca hRudrogashcArucirbhramaH|  
 
bAShpanigrahaNAttatra  svapno madyaM priyAH kathAH||22||  
 
bAShpanigrahaNAttatra  svapno madyaM priyAH kathAH||22||  
    
Rhinitis, eye diseases, heart diseases, aversion (to food) and dizziness are caused by suppressing urge to cry (due to grief). The treatment includes sleep (rest), intake of wine and pleasing stories or positive conversations. [22]
 
Rhinitis, eye diseases, heart diseases, aversion (to food) and dizziness are caused by suppressing urge to cry (due to grief). The treatment includes sleep (rest), intake of wine and pleasing stories or positive conversations. [22]
12. Diseases due to suppression of urge of sleep and its treatment:
+
 
 +
===== 12. Diseases due to suppression of urge of sleep and its treatment =====
 +
 
 
जृम्भाऽङ्गमर्दस्तन्द्रा च शिरोरोगोऽक्षिगौरवम्|  
 
जृम्भाऽङ्गमर्दस्तन्द्रा च शिरोरोगोऽक्षिगौरवम्|  
 
निद्राविधारणात्तत्र स्वप्नः संवाहनानि च||२३||  
 
निद्राविधारणात्तत्र स्वप्नः संवाहनानि च||२३||  
 +
 
Jr̥mbhā'ṅgamardastandrā ca śirōrōgō'kṣigauravam|  
 
Jr̥mbhā'ṅgamardastandrā ca śirōrōgō'kṣigauravam|  
 
nidrāvidhāraṇāttatra svapnaḥ saṁvāhanāni ca||23||  
 
nidrāvidhāraṇāttatra svapnaḥ saṁvāhanāni ca||23||  
 +
 
jRumbhA~a~ggamardastandrA ca shirorogo~akShigauravam|  
 
jRumbhA~a~ggamardastandrA ca shirorogo~akShigauravam|  
 
nidrAvidhAraNAttatra svapnaH saMvAhanAni ca||23||  
 
nidrAvidhAraNAttatra svapnaH saMvAhanAni ca||23||  
    
Yawning, body ache, drowsiness, diseases of head and heaviness in the eyes are caused by suppression of the urge to sleep. Resorting to sound sleep and thumping massage of the body is advised in such cases. [23]
 
Yawning, body ache, drowsiness, diseases of head and heaviness in the eyes are caused by suppression of the urge to sleep. Resorting to sound sleep and thumping massage of the body is advised in such cases. [23]
13. Diseases due to suppression of urge of exertion induced dyspnoea and its treatment:
+
 
 +
===== 13. Diseases due to suppression of urge of exertion induced dyspnoea and its treatment =====
 +
 
 
गुल्महृद्रोगसम्मोहाः श्रमनिःश्वासधारणात्|  
 
गुल्महृद्रोगसम्मोहाः श्रमनिःश्वासधारणात्|  
 
जायन्ते तत्र विश्रामो वातघ्न्यश्च क्रिया हिताः||२४||  
 
जायन्ते तत्र विश्रामो वातघ्न्यश्च क्रिया हिताः||२४||  
 +
 
Gulmahr̥drōgasammōhāḥ śramaniḥśvāsadhāraṇāt|  
 
Gulmahr̥drōgasammōhāḥ śramaniḥśvāsadhāraṇāt|  
 
jāyantē tatra viśrāmō vātaghnyaśca kriyā hitāḥ||24||  
 
jāyantē tatra viśrāmō vātaghnyaśca kriyā hitāḥ||24||  

Navigation menu