Changes

Jump to navigation Jump to search
88 bytes added ,  10:10, 27 November 2017
Line 261: Line 261:  
Some curable diseases do not get treated successfully because of the lack of attendants and equipments, uncontrolled self and fault of the physician. If the disease is not treated, then it proceeds to incurability. If treated well, sometimes the incurable disease may become curable or palliable.  (21-23)
 
Some curable diseases do not get treated successfully because of the lack of attendants and equipments, uncontrolled self and fault of the physician. If the disease is not treated, then it proceeds to incurability. If treated well, sometimes the incurable disease may become curable or palliable.  (21-23)
   −
Signs of incurable raktapitta:
+
==== Signs of incurable ''raktapitta'' ====
    
रक्तपित्तस्य विज्ञानमिदं तस्योपदिश्यते||२३||  
 
रक्तपित्तस्य विज्ञानमिदं तस्योपदिश्यते||२३||  
 +
 
यत् कृष्णमथवा नीलं यद्वा शक्रधनुष्प्रभम्|  
 
यत् कृष्णमथवा नीलं यद्वा शक्रधनुष्प्रभम्|  
 
रक्तपित्तमसाध्यं तद्वाससो रञ्जनं च यत्||२४||
 
रक्तपित्तमसाध्यं तद्वाससो रञ्जनं च यत्||२४||
 +
 
भृशं पूत्यतिमात्रं च सर्वोपद्रववच्च यत्|  
 
भृशं पूत्यतिमात्रं च सर्वोपद्रववच्च यत्|  
 
बलमांसक्षये यच्च तच्च रक्तमसिद्धिमत्||२५||
 
बलमांसक्षये यच्च तच्च रक्तमसिद्धिमत्||२५||
 +
 
येन चोपहतो रक्तं रक्तपित्तेन मानवः|  
 
येन चोपहतो रक्तं रक्तपित्तेन मानवः|  
 
पश्येद्दृश्यं वियच्चापि तच्चासाध्यं न संशयः||२६||
 
पश्येद्दृश्यं वियच्चापि तच्चासाध्यं न संशयः||२६||
 +
 
raktapittasya vijñānamidaṁ tasyōpadiśyatē||23||  
 
raktapittasya vijñānamidaṁ tasyōpadiśyatē||23||  
 +
 
yat kr̥ṣṇamathavā nīlaṁ yadvā śakradhanuṣprabham|  
 
yat kr̥ṣṇamathavā nīlaṁ yadvā śakradhanuṣprabham|  
 
raktapittamasādhyaṁ tadvāsasō rañjanaṁ ca yat||24||  
 
raktapittamasādhyaṁ tadvāsasō rañjanaṁ ca yat||24||  
 +
 
bhr̥śaṁ pūtyatimātraṁ ca sarvōpadravavacca yat|  
 
bhr̥śaṁ pūtyatimātraṁ ca sarvōpadravavacca yat|  
 
balamāṁsakṣayē yacca tacca raktamasiddhimat||25||  
 
balamāṁsakṣayē yacca tacca raktamasiddhimat||25||  
 +
 
yēna cōpahatō raktaṁ raktapittēna mānavaḥ|  
 
yēna cōpahatō raktaṁ raktapittēna mānavaḥ|  
 
paśyēddr̥śyaṁ viyaccāpi taccāsādhyaṁ na saṁśayaḥ||26||
 
paśyēddr̥śyaṁ viyaccāpi taccāsādhyaṁ na saṁśayaḥ||26||
 +
 
raktapittasya vij~jAnamidaM tasyopadishyate||23||  
 
raktapittasya vij~jAnamidaM tasyopadishyate||23||  
 +
 
yat kRuShNamathavA nIlaM yadvA shakradhanuShprabham|  
 
yat kRuShNamathavA nIlaM yadvA shakradhanuShprabham|  
 
raktapittamasAdhyaM tadvAsaso ra~jjanaM ca yat||24||  
 
raktapittamasAdhyaM tadvAsaso ra~jjanaM ca yat||24||  
 +
 
bhRushaM pUtyatimAtraM ca sarvopadravavacca yat|  
 
bhRushaM pUtyatimAtraM ca sarvopadravavacca yat|  
 
balamAMsakShaye yacca tacca raktamasiddhimat||25||  
 
balamAMsakShaye yacca tacca raktamasiddhimat||25||  
 +
 
yena copahato raktaM raktapittena mAnavaH|  
 
yena copahato raktaM raktapittena mAnavaH|  
 
pashyeddRushyaM viyaccApi taccAsAdhyaM na saMshayaH||26||
 
pashyeddRushyaM viyaccApi taccAsAdhyaM na saMshayaH||26||
   −
Now described are types of raktapitta, identified (by their physical appearance). Raktapitta which is black, blue or of rainbow color and stains clothes is incurable. Bleeding which is of excessively fetid smell, in large quantities, and which is associated with all the complications particularly in weak and emaciated patients is incurable. A patient, if sees things around him and the sky red, is certainly suffering from an incurable variant of the disease. (23-26)
+
Now described are types of ''raktapitta'', identified (by their physical appearance). ''Raktapitta'' which is black, blue or of rainbow color and stains clothes is incurable. Bleeding which is of excessively fetid smell, in large quantities, and which is associated with all the complications particularly in weak and emaciated patients is incurable. A patient, if sees things around him and the sky red, is certainly suffering from an incurable variant of the disease. [23-26]
    
तत्रासाध्यं परित्याज्यं, याप्यं यत्नेन यापयेत्|  
 
तत्रासाध्यं परित्याज्यं, याप्यं यत्नेन यापयेत्|  
 
साध्यं चावहितः सिद्धैर्भेषजैः साधयेद्भिषक्||२७|
 
साध्यं चावहितः सिद्धैर्भेषजैः साधयेद्भिषक्||२७|
 +
 
tatrāsādhyaṁ parityājyaṁ, yāpyaṁ yatnēna yāpayēt|  
 
tatrāsādhyaṁ parityājyaṁ, yāpyaṁ yatnēna yāpayēt|  
 
sādhyaṁ cāvahitaḥ siddhairbhēṣajaiḥ sādhayēdbhiṣak||27||
 
sādhyaṁ cāvahitaḥ siddhairbhēṣajaiḥ sādhayēdbhiṣak||27||
 +
 
tatrAsAdhyaM parityAjyaM, yApyaM yatnena yApayet|  
 
tatrAsAdhyaM parityAjyaM, yApyaM yatnena yApayet|  
 
sAdhyaM cAvahitaH siddhairbheShajaiH sAdhayedbhiShak||27||
 
sAdhyaM cAvahitaH siddhairbheShajaiH sAdhayedbhiShak||27||
   −
A patient suffering from the incurable variant should be avoided, while the one with the palliable variant should be managed with efforts and the curable one should be treated successfully with tried remedies. (27
+
A patient suffering from the incurable variant should be avoided, while the one with the palliable variant should be managed with efforts and the curable one should be treated successfully with tried remedies. [27]
 +
 
 +
==== Summary ====
   −
Summary:
   
तत्र श्लोकौ-  
 
तत्र श्लोकौ-  
 
कारणं नामनिर्वृत्तिं पूर्वरूपाण्युपद्रवान्|  
 
कारणं नामनिर्वृत्तिं पूर्वरूपाण्युपद्रवान्|  
 
मार्गौ दोषानुबन्धं च साध्यत्वं न च हेतुमत्||२८||
 
मार्गौ दोषानुबन्धं च साध्यत्वं न च हेतुमत्||२८||
 +
 
निदाने रक्तपित्तस्य व्याजहार पुनर्वसुः|  
 
निदाने रक्तपित्तस्य व्याजहार पुनर्वसुः|  
 
वीतमोहरजोदोषलोभमानमदस्पृहः||२९||
 
वीतमोहरजोदोषलोभमानमदस्पृहः||२९||
 +
 
tatra ślōkau- kāraṇaṁ nāmanirvr̥ttiṁ pūrvarūpāṇyupadravān|  
 
tatra ślōkau- kāraṇaṁ nāmanirvr̥ttiṁ pūrvarūpāṇyupadravān|  
 
mārgau dōṣānubandhaṁ ca sādhyatvaṁ na ca hētumat||28||  
 
mārgau dōṣānubandhaṁ ca sādhyatvaṁ na ca hētumat||28||  
 +
 
nidānē raktapittasya vyājahāra punarvasuḥ|  
 
nidānē raktapittasya vyājahāra punarvasuḥ|  
 
vītamōharajōdōṣalōbhamānamadaspr̥haḥ||29||  
 
vītamōharajōdōṣalōbhamānamadaspr̥haḥ||29||  
 +
 
tatra shlokau- kAraNaM nAmanirvRuttiM pUrvarUpANyupadravAn|  
 
tatra shlokau- kAraNaM nAmanirvRuttiM pUrvarUpANyupadravAn|  
 
mArgau doShAnubandhaM ca sAdhyatvaM na ca hetumat||28||  
 
mArgau doShAnubandhaM ca sAdhyatvaM na ca hetumat||28||  
 +
 
nidAne raktapittasya vyAjahAra punarvasuH|  
 
nidAne raktapittasya vyAjahAra punarvasuH|  
 
vItamoharajodoShalobhamAnamadaspRuhaH||29||
 
vItamoharajodoShalobhamAnamadaspRuhaH||29||
 +
 
Now summarizing the chapter–  
 
Now summarizing the chapter–  
   −
Etiology, etymology of the disease, prodroma, complications, routes, association of doshas, curability (or otherwise), with reasoning – all this has been addressed in the chapter on diagnosis of raktapitta by Punarvasu who has shed off tamas and rajas, doshas, greed, conceit and pride. (28-29)
+
Etiology, etymology of the disease, prodroma, complications, routes, association of ''doshas'', curability (or otherwise), with reasoning – all this has been addressed in the chapter on diagnosis of ''raktapitta'' by Punarvasu who has shed off ''tamas'' and ''rajas, doshas,'' greed, conceit and pride. [28-29]
    
इत्यग्निवेशकृते तन्त्रे चरकप्रतिसंस्कृते| निदानस्थाने रक्तपित्तनिदानं नाम  द्वितीयोऽध्यायः||२||
 
इत्यग्निवेशकृते तन्त्रे चरकप्रतिसंस्कृते| निदानस्थाने रक्तपित्तनिदानं नाम  द्वितीयोऽध्यायः||२||
 +
 
ityagnivēśakr̥tē tantrē carakapratisaṁskr̥tē nidānasthānē raktapittanidānaṁ nāma dvitīyō'dhyāyaḥ||2||
 
ityagnivēśakr̥tē tantrē carakapratisaṁskr̥tē nidānasthānē raktapittanidānaṁ nāma dvitīyō'dhyāyaḥ||2||
 +
 
ityagniveshakRute tantre carakapratisaMskRute nidAnasthAne raktapittanidAnaM nAma dvitIyo~adhyAyaH||2||  
 
ityagniveshakRute tantre carakapratisaMskRute nidAnasthAne raktapittanidAnaM nAma dvitIyo~adhyAyaH||2||  
   −
Thus ends the second chapter on diagnosis of raktapitta in Nidanasthana in the treatise composed by Agnivesha and redacted by Caraka. (2)
+
Thus ends the second chapter on diagnosis of ''raktapitta'' in [[Nidana Sthana]] in the treatise composed by Agnivesha and redacted by Charaka. [2]
Tattva Vimarsha  
+
 
 +
=== ''Tattva Vimarsha'' ===
    
• Rakta and pitta have a cause-and-effect relationship because of their common origin, and this fact is important in the pathogenesis and manifestation of raktapitta.
 
• Rakta and pitta have a cause-and-effect relationship because of their common origin, and this fact is important in the pathogenesis and manifestation of raktapitta.

Navigation menu