Changes

178 bytes added ,  21:15, 10 June 2018
Line 1,730: Line 1,730:  
Application of water (one part), ''vāpya'' (''kuṣṭha'' herb) (2 part), ''lōha'' (''agaru'') (3 part) ''kēśara'' (4 part), ''patra'' (5 part), ''plava'' or ''kaivartamusta'' (6 part), ''chāndana, mr̥ṇāla'' (8 part) is useful in ''pitta-kapha'' type of ''kuṣṭha''.[130]
 
Application of water (one part), ''vāpya'' (''kuṣṭha'' herb) (2 part), ''lōha'' (''agaru'') (3 part) ''kēśara'' (4 part), ''patra'' (5 part), ''plava'' or ''kaivartamusta'' (6 part), ''chāndana, mr̥ṇāla'' (8 part) is useful in ''pitta-kapha'' type of ''kuṣṭha''.[130]
   −
==== Management of pitta dominant kushtha ====
+
==== Management of ''pitta'' dominant ''kushtha'' ====
    
यष्ट्याह्वलोध्रपद्मकपटोलपिचुमर्दचन्दनरसाश्च|  
 
यष्ट्याह्वलोध्रपद्मकपटोलपिचुमर्दचन्दनरसाश्च|  
 
स्नाने पाने च हिताः सुशीतलाः पित्तकुष्ठिभ्यः||१३१||  
 
स्नाने पाने च हिताः सुशीतलाः पित्तकुष्ठिभ्यः||१३१||  
 +
 
yaṣṭyāhvalōdhrapadmakapaṭōlapicumardacandanarasāśca|  
 
yaṣṭyāhvalōdhrapadmakapaṭōlapicumardacandanarasāśca|  
 
snānē pānē ca hitāḥ suśītalāḥ pittakuṣṭhibhyaḥ||131||  
 
snānē pānē ca hitāḥ suśītalāḥ pittakuṣṭhibhyaḥ||131||  
 +
 
yaShTyAhvalodhrapadmakapaTolapicumardacandanarasAshca|  
 
yaShTyAhvalodhrapadmakapaTolapicumardacandanarasAshca|  
 
snAne pAne ca hitAH sushItalAH pittakuShThibhyaH||131||  
 
snAne pAne ca hitAH sushItalAH pittakuShThibhyaH||131||  
   −
Decoction of yaṣṭyāhva, lōdhra, padmaka, paṭōla, picumarda and candana may be used externally for bathing and internal use. It has cooling effect and is beneficial in pittaj kuṣṭha.(131)
+
Decoction of ''yaṣṭyāhva, lōdhra, padmaka, paṭōla, pichumarda'' and ''chandana'' may be used externally for bathing and internal use. It has cooling effect and is beneficial in ''pittaja kuṣṭha''.[131]
    
आलेपनं प्रियङ्गुर्हरेणुका वत्सकस्य च फलानि|  
 
आलेपनं प्रियङ्गुर्हरेणुका वत्सकस्य च फलानि|  
 
सातिविषा च ससेव्या सचन्दना रोहिणी कटुका||१३२||  
 
सातिविषा च ससेव्या सचन्दना रोहिणी कटुका||१३२||  
 +
 
ālēpanaṁ priyaṅgurharēṇukā vatsakasya ca phalāni|  
 
ālēpanaṁ priyaṅgurharēṇukā vatsakasya ca phalāni|  
 
sātiviṣā ca sasēvyā sacandanā rōhiṇī kaṭukā||132||  
 
sātiviṣā ca sasēvyā sacandanā rōhiṇī kaṭukā||132||  
 +
 
AlepanaM priya~ggurhareNukA vatsakasya ca phalAni|  
 
AlepanaM priya~ggurhareNukA vatsakasya ca phalAni|  
 
sAtiviShA ca sasevyA sacandanA rohiNI kaTukA||132||  
 
sAtiviShA ca sasevyA sacandanA rohiNI kaTukA||132||  
   −
Application of priyaṅgu, harēṇuka, fruits of vatsaka, ativiṣā, sēvyā, candana and katu rōhiṇī is also useful in paittika kuṣṭha. (132)
+
Application of ''priyaṅgu, harēṇuka,'' fruits of ''vatsaka, ativiṣā, sēvyā, chandana'' and ''katu rōhiṇī'' is also useful in ''paittika kuṣṭha''. [132]
    
तिक्तघृतैर्धौतघृतैरभ्यङ्गो दह्यमानकुष्ठेषु|  
 
तिक्तघृतैर्धौतघृतैरभ्यङ्गो दह्यमानकुष्ठेषु|  
 
तैलैश्चन्दनमधुकप्रपौण्डरीकोत्पलयुतैश्च||१३३||  
 
तैलैश्चन्दनमधुकप्रपौण्डरीकोत्पलयुतैश्च||१३३||  
 +
 
tiktaghr̥tairdhautaghr̥tairabhyaṅgō dahyamānakuṣṭhēṣu|  
 
tiktaghr̥tairdhautaghr̥tairabhyaṅgō dahyamānakuṣṭhēṣu|  
 
tailaiścandanamadhukaprapauṇḍarīkōtpalayutaiśca||133||  
 
tailaiścandanamadhukaprapauṇḍarīkōtpalayutaiśca||133||  
 +
 
tiktaghRutairdhautaghRutairabhya~ggo dahyamAnakuShTheShu|  
 
tiktaghRutairdhautaghRutairabhya~ggo dahyamAnakuShTheShu|  
 
tailaishcandanamadhukaprapauNDarIkotpalayutaishca||133||  
 
tailaishcandanamadhukaprapauNDarIkotpalayutaishca||133||  
   −
Massaging with tiktaghr̥ta and dhautaghr̥ta helps in reducing burning sensation in kuṣṭha. Similarly medicated oil prepared from chandana, madhuka, prapauṇḍarīka and utpala also has similar effect. (133)
+
Massaging with ''tiktaghr̥ta'' and ''dhautaghr̥ta'' helps in reducing burning sensation in ''kuṣṭha''. Similarly medicated oil prepared from ''chandana, madhuka, prapauṇḍarīka'' and ''utpala'' also has similar effect. [133]
    
क्लेदे प्रपतति चाङ्गे दाहे विस्फोटके सचर्मदले|  
 
क्लेदे प्रपतति चाङ्गे दाहे विस्फोटके सचर्मदले|  
 
शीताः प्रदेहसेका व्यधो विरेको घृतं तिक्तम्||१३४||
 
शीताः प्रदेहसेका व्यधो विरेको घृतं तिक्तम्||१३४||
 +
 
klēdē prapatati cāṅgē dāhē visphōṭakē sacarmadalē|  
 
klēdē prapatati cāṅgē dāhē visphōṭakē sacarmadalē|  
 
śītāḥ pradēhasēkā vyadhō virēkō ghr̥taṁ tiktam||134||
 
śītāḥ pradēhasēkā vyadhō virēkō ghr̥taṁ tiktam||134||
 +
 
klede prapatati cA~gge dAhe visphoTake sacarmadale|  
 
klede prapatati cA~gge dAhe visphoTake sacarmadale|  
 
shItAH pradehasekA vyadho vireko ghRutaM tiktam||134||
 
shItAH pradehasekA vyadho vireko ghRutaM tiktam||134||
   −
If there is excessive secretions from skin lesion, sloughing of body parts, burning sensation, eruptions and exfoliation of skin then shitā pradēha (application of lepa with shitā dravya), sēkā, virēchan and use of tikta ghr̥ita should be done.(134)
+
If there is excessive secretions from skin lesion, sloughing of body parts, burning sensation, eruptions and exfoliation of skin then ''shitā pradēha'' (application of ''lepa'' with ''shitā dravya''), ''sēkā, virēchana'' and use of ''tikta ghr̥ita'' should be done.[134]
    
खदिरघृतं निम्बघृतं दार्वीघृतमुत्तमं पटोलघृतम्|  
 
खदिरघृतं निम्बघृतं दार्वीघृतमुत्तमं पटोलघृतम्|  
 
कुष्ठेषु रक्तपित्तप्रबलेषु भिषग्जितं सिद्धम्||१३५||
 
कुष्ठेषु रक्तपित्तप्रबलेषु भिषग्जितं सिद्धम्||१३५||
 +
 
khadiraghr̥taṁ nimbaghr̥taṁ dārvīghr̥tamuttamaṁ paṭōlaghr̥tam|  
 
khadiraghr̥taṁ nimbaghr̥taṁ dārvīghr̥tamuttamaṁ paṭōlaghr̥tam|  
 
kuṣṭhēṣu raktapittaprabalēṣu bhiṣagjitaṁ siddham||135||
 
kuṣṭhēṣu raktapittaprabalēṣu bhiṣagjitaṁ siddham||135||
 +
 
khadiraghRutaM nimbaghRutaM dArvIghRutamuttamaM paTolaghRutam|  
 
khadiraghRutaM nimbaghRutaM dArvIghRutamuttamaM paTolaghRutam|  
 
kuShTheShu raktapittaprabaleShu bhiShagjitaM siddham||135||
 
kuShTheShu raktapittaprabaleShu bhiShagjitaM siddham||135||
Khandiraghr̥ta, nimbaghr̥ta, dārvighr̥ta and paṭōlaghr̥ta are among the best to be used in rakta and pitta pradhan kuṣṭha.(135)
+
 
 +
''Khandiraghr̥ta, nimbaghr̥ta, dārvighr̥ta'' and ''paṭōlaghr̥ta'' are among the best to be used in ''rakta'' and ''pitta pradhana kuṣṭha''.[135]
    
त्रिफलात्वचोऽर्धपलिकाः पटोलपत्रं च कार्षिकाः शेषाः|  
 
त्रिफलात्वचोऽर्धपलिकाः पटोलपत्रं च कार्षिकाः शेषाः|  
 
कटुरोहिणी सनिम्बा यष्ट्याह्वा त्रायमाणा च||१३६||  
 
कटुरोहिणी सनिम्बा यष्ट्याह्वा त्रायमाणा च||१३६||  
 +
 
एष कषायः साध्यो दत्त्वा द्विपलं मसूरविदलानाम्|  
 
एष कषायः साध्यो दत्त्वा द्विपलं मसूरविदलानाम्|  
 
सलिलाढकेऽष्टभागे शेषे पूतो रसो ग्राह्यः||१३७||  
 
सलिलाढकेऽष्टभागे शेषे पूतो रसो ग्राह्यः||१३७||  
 +
 
ते च [१] कषायेऽष्टपले चतुष्पलं सर्पिषश्च पक्तव्यम्|  
 
ते च [१] कषायेऽष्टपले चतुष्पलं सर्पिषश्च पक्तव्यम्|  
 
यावत्स्यादष्टपलं शेषं पेयं ततः कोष्णम्||१३८||  
 
यावत्स्यादष्टपलं शेषं पेयं ततः कोष्णम्||१३८||  
 +
 
तद्वातपित्तकुष्ठं वीसर्पं वातशोणितं प्रबलम्|  
 
तद्वातपित्तकुष्ठं वीसर्पं वातशोणितं प्रबलम्|  
 
ज्वरदाहगुल्मविद्रधिविभ्रमविस्फोटकान् हन्ति||१३९||
 
ज्वरदाहगुल्मविद्रधिविभ्रमविस्फोटकान् हन्ति||१३९||
Line 1,787: Line 1,801:  
triphalātvacō'rdhapalikāḥ paṭōlapatraṁ ca kārṣikāḥ śēṣāḥ|  
 
triphalātvacō'rdhapalikāḥ paṭōlapatraṁ ca kārṣikāḥ śēṣāḥ|  
 
kaṭurōhiṇī sanimbā yaṣṭyāhvā trāyamāṇā ca||136||  
 
kaṭurōhiṇī sanimbā yaṣṭyāhvā trāyamāṇā ca||136||  
 +
 
ēṣa kaṣāyaḥ sādhyō dattvā dvipalaṁ masūravidalānām|  
 
ēṣa kaṣāyaḥ sādhyō dattvā dvipalaṁ masūravidalānām|  
 
salilāḍhakē'ṣṭabhāgē śēṣē pūtō rasō grāhyaḥ||137||  
 
salilāḍhakē'ṣṭabhāgē śēṣē pūtō rasō grāhyaḥ||137||  
 +
 
tē ca [1] kaṣāyē'ṣṭapalē catuṣpalaṁ sarpiṣaśca paktavyam|  
 
tē ca [1] kaṣāyē'ṣṭapalē catuṣpalaṁ sarpiṣaśca paktavyam|  
 
yāvatsyādaṣṭapalaṁ śēṣaṁ pēyaṁ tataḥ kōṣṇam||138||  
 
yāvatsyādaṣṭapalaṁ śēṣaṁ pēyaṁ tataḥ kōṣṇam||138||  
 +
 
tadvātapittakuṣṭhaṁ vīsarpaṁ vātaśōṇitaṁ prabalam|  
 
tadvātapittakuṣṭhaṁ vīsarpaṁ vātaśōṇitaṁ prabalam|  
 
jvaradāhagulmavidradhivibhramavisphōṭakān hanti||139||
 
jvaradāhagulmavidradhivibhramavisphōṭakān hanti||139||
 +
 
triphalAtvaco~ardhapalikAH paTolapatraM ca kArShikAH sheShAH|  
 
triphalAtvaco~ardhapalikAH paTolapatraM ca kArShikAH sheShAH|  
 
kaTurohiNI sanimbA yaShTyAhvA trAyamANA ca||136||  
 
kaTurohiNI sanimbA yaShTyAhvA trAyamANA ca||136||  
 +
 
eSha kaShAyaH sAdhyo dattvA dvipalaM masUravidalAnAm|  
 
eSha kaShAyaH sAdhyo dattvA dvipalaM masUravidalAnAm|  
 
salilADhake~aShTabhAge sheShe pUto raso grAhyaH||137||  
 
salilADhake~aShTabhAge sheShe pUto raso grAhyaH||137||  
 +
 
te ca [1] kaShAye~aShTapale catuShpalaM sarpiShashca paktavyam|  
 
te ca [1] kaShAye~aShTapale catuShpalaM sarpiShashca paktavyam|  
 
yAvatsyAdaShTapalaM sheShaM peyaM tataH koShNam||138||  
 
yAvatsyAdaShTapalaM sheShaM peyaM tataH koShNam||138||  
 +
 
tadvAtapittakuShThaM vIsarpaM vAtashoNitaM prabalam|  
 
tadvAtapittakuShThaM vIsarpaM vAtashoNitaM prabalam|  
 
jvaradAhagulmavidradhivibhramavisphoTakAn hanti||139||
 
jvaradAhagulmavidradhivibhramavisphoTakAn hanti||139||
   −
Triphala fruit pulp in quantity of ½ pala each, paṭōla patra ½ pala quantity, one karsa each of katurōhiṇī, nimba, yaṣṭyāhva and trāyamāṇa and two pala of dehusked seeds of masūra which should be boiled in one āḍhaka of water and reduced to 1/8th. The decoction should be filtered and to this eight pala of decoction, four pala of ghee should be added and cooked till 8 palas remain and this medicated ghee should be administered lukewarm. It is useful in vāta pitta kuṣṭha, visarpa, vātarakta, jwara, daha, gulma, vidradhi, giddiness and visphōṭaka. (136-139)
+
''Triphala'' fruit pulp in quantity of ½ ''pala'' each, ''paṭōla patra'' ½ ''pala'' quantity, one ''karsa'' each of ''katurōhiṇī, nimba, yaṣṭyāhva'' and ''trāyamāṇa'' and two ''pala'' of dehusked seeds of ''masūra'' which should be boiled in one ''āḍhaka'' of water and reduced to 1/8th. The decoction should be filtered and to this eight ''pala'' of decoction, four ''pala'' of ghee should be added and cooked till 8 ''palas'' remain and this medicated ghee should be administered lukewarm. It is useful in ''vāta pitta kuṣṭha, visarpa, vātarakta, jwara, daha, gulma, vidradhi,'' giddiness and ''visphōṭaka''. [136-139]
    
==== Tikta shatpala ghee ====
 
==== Tikta shatpala ghee ====