Changes

Jump to navigation Jump to search
43 bytes added ,  10:18, 19 October 2018
Line 2,090: Line 2,090:  
बिडं कालोत्थलवणं सर्जिकायवशूकजम्|  
 
बिडं कालोत्थलवणं सर्जिकायवशूकजम्|  
 
सप्तलां कण्टकारीं च चित्रकं चेति दाहयेत्||१७१||  
 
सप्तलां कण्टकारीं च चित्रकं चेति दाहयेत्||१७१||  
 +
 
सप्तकृत्वः स्रुतस्यास्य क्षारस्य [३९] द्व्याढकेन तु|  
 
सप्तकृत्वः स्रुतस्यास्य क्षारस्य [३९] द्व्याढकेन तु|  
 
आढकं सर्पिषः पक्त्वा पिबेदग्निविवर्धनम्||१७२||  
 
आढकं सर्पिषः पक्त्वा पिबेदग्निविवर्धनम्||१७२||  
 +
 
इति क्षारघृत
 
इति क्षारघृत
 +
 
biḍaṁ kālōtthalavaṇaṁ sarjikāyavaśūkajam|  
 
biḍaṁ kālōtthalavaṇaṁ sarjikāyavaśūkajam|  
 
saptalāṁ kaṇṭakārīṁ ca citrakaṁ cēti dāhayēt||171||  
 
saptalāṁ kaṇṭakārīṁ ca citrakaṁ cēti dāhayēt||171||  
 +
 
saptakr̥tvaḥ srutasyāsya kṣārasya [39] dvyāḍhakēna tu|  
 
saptakr̥tvaḥ srutasyāsya kṣārasya [39] dvyāḍhakēna tu|  
 
āḍhakaṁ sarpiṣaḥ paktvā pibēdAgnivivardhanam||172||  
 
āḍhakaṁ sarpiṣaḥ paktvā pibēdAgnivivardhanam||172||  
 +
 
iti kṣāraghr̥tam  
 
iti kṣāraghr̥tam  
 +
 
biDaM kAlotthalavaNaM sarjikAyavashUkajam|  
 
biDaM kAlotthalavaNaM sarjikAyavashUkajam|  
 
saptalAM kaNTakArIM ca citrakaM ceti dAhayet||171||  
 
saptalAM kaNTakArIM ca citrakaM ceti dAhayet||171||  
 +
 
saptakRutvaH srutasyAsya kShArasya [39] dvyADhakena tu|  
 
saptakRutvaH srutasyAsya kShArasya [39] dvyADhakena tu|  
 
ADhakaM sarpiShaH paktvA pibedagnivivardhanam||172||  
 
ADhakaM sarpiShaH paktvA pibedagnivivardhanam||172||  
 +
 
iti kShAraghRutam
 
iti kShAraghRutam
Bida lavana, kālōttha lavana, sarjikakṣāra, yavakṣāra, saptalā, kaṇṭakārī and chitraka are burned together and later on mixed in water and filtered seven times. One aḍhaka (3.073 kg) of this kṣāra is added to one aḍhaka (3.073 kg) of ghr̥ita and sneha siddhi is done. This kṣāraghir̥ta is indicated for increasing the digestive power (171-172).
+
 
 +
''Bida lavana, kalottha lavana, sarjikakshara, yavakshara, saptala, kanthakari'' and ''chitraka'' are burned together and later on mixed in water and filtered seven times. One ''adhaka'' (3.073 kg) of this ''kshara'' is added to one ''adhaka'' (3.073 kg) of ''ghrita'' and ''sneha siddhi'' is done. This ''ksharaghrita'' is indicated for increasing the digestive power [171-172]
 +
 
 
समूलां पिप्पलीं पाठां चव्येन्द्रयवनागरम्|  
 
समूलां पिप्पलीं पाठां चव्येन्द्रयवनागरम्|  
 
चित्रकातिविषे हिङ्गु श्वदंष्ट्रां कटुरोहिणीम्||१७३||  
 
चित्रकातिविषे हिङ्गु श्वदंष्ट्रां कटुरोहिणीम्||१७३||  
 +
 
वचां च कार्षिकं पञ्चलवणानां पलानि च|  
 
वचां च कार्षिकं पञ्चलवणानां पलानि च|  
 
दध्नः प्रस्थद्वये तैलसर्पिषोः कुडवद्वये||१७४||  
 
दध्नः प्रस्थद्वये तैलसर्पिषोः कुडवद्वये||१७४||  
 +
 
खण्डीकृतानि निष्क्वाथ्य शनैरन्तर्गते रसे|  
 
खण्डीकृतानि निष्क्वाथ्य शनैरन्तर्गते रसे|  
 
अन्तर्धूमं ततो दग्धवा चूर्णं कृत्वा घृताप्लुतम्||१७५||  
 
अन्तर्धूमं ततो दग्धवा चूर्णं कृत्वा घृताप्लुतम्||१७५||  
 +
 
पिबेत् पाणितलं तस्मिञ्जीर्णे स्यान्मधुराशनः|  
 
पिबेत् पाणितलं तस्मिञ्जीर्णे स्यान्मधुराशनः|  
 
वातश्लेष्मामयान्सर्वान्हन्याद्विषगरांश्च सः||१७६||  
 
वातश्लेष्मामयान्सर्वान्हन्याद्विषगरांश्च सः||१७६||  
 +
 
samūlāṁ pippalīṁ pāṭhāṁ cavyēndrayavanāgaram|  
 
samūlāṁ pippalīṁ pāṭhāṁ cavyēndrayavanāgaram|  
citrakātiviṣē hiṅgu śvadaṁṣṭrāṁ kaṭurōhiṇīm||173||  
+
citrakātiviṣē hiṅgu śvadaṁṣṭrāṁ kaṭurōhiṇīm||173||
 +
 
vacāṁ ca kārṣikaṁ pañcalavaṇānāṁ palāni ca|  
 
vacāṁ ca kārṣikaṁ pañcalavaṇānāṁ palāni ca|  
 
dadhnaḥ prasthadvayē tailasarpiṣōḥ kuḍavadvayē||174||  
 
dadhnaḥ prasthadvayē tailasarpiṣōḥ kuḍavadvayē||174||  
 +
 
khaṇḍīkr̥tāni niṣkvāthya śanairantargatē rasē|  
 
khaṇḍīkr̥tāni niṣkvāthya śanairantargatē rasē|  
 
antardhūmaṁ tatō dagdhavā cūrṇaṁ kr̥tvā ghr̥tāplutam||175||  
 
antardhūmaṁ tatō dagdhavā cūrṇaṁ kr̥tvā ghr̥tāplutam||175||  
 +
 
pibēt pāṇitalaṁ tasmiñjīrṇē syānmadhurāśanaḥ|  
 
pibēt pāṇitalaṁ tasmiñjīrṇē syānmadhurāśanaḥ|  
 
Vātaślēṣmāmayānsarvānhanyādviṣagarāṁśca saḥ||176||  
 
Vātaślēṣmāmayānsarvānhanyādviṣagarāṁśca saḥ||176||  
 +
 
samUlAM pippalIM pAThAM cavyendrayavanAgaram|  
 
samUlAM pippalIM pAThAM cavyendrayavanAgaram|  
 
citrakAtiviShe hi~ggu shvadaMShTrAM kaTurohiNIm||173||  
 
citrakAtiviShe hi~ggu shvadaMShTrAM kaTurohiNIm||173||  
 +
 
vacAM ca kArShikaM pa~jcalavaNAnAM palAni ca|  
 
vacAM ca kArShikaM pa~jcalavaNAnAM palAni ca|  
 
dadhnaH prasthadvaye tailasarpiShoH kuDavadvaye||174||  
 
dadhnaH prasthadvaye tailasarpiShoH kuDavadvaye||174||  
 +
 
khaNDIkRutAni niShkvAthya shanairantargate rase|  
 
khaNDIkRutAni niShkvAthya shanairantargate rase|  
antardhUmaM tato dagdhavA cUrNaM kRutvA ghRutAplutam||175||  
+
antardhUmaM tato dagdhavA cUrNaM kRutvA ghRutAplutam||175||
 +
 
pibet pANitalaM tasmi~jjIrNe syAnmadhurAshanaH|  
 
pibet pANitalaM tasmi~jjIrNe syAnmadhurAshanaH|  
 
vAtashleShmAmayAnsarvAnhanyAdviShagarAMshca saH||176||  
 
vAtashleShmAmayAnsarvAnhanyAdviShagarAMshca saH||176||  
Pippalī, pippalīmula, pāṭhā, chavya, indrayava, nāgara, chitraka, ativisha, hiṅgu, svadaṁṣṭrā (goksura), kaṭurōhiṇī and vacā are taken in one karṣa (12 gm) quantity each. To this one pala (12 gm) of pañcalavaṇa is added alongwith two prastha of curds and two kudava (384 gm) of taila and ghr̥ita. The combination is boiled till water is completely evaporated. It is again burned by antardhūma method and the end product is powdered and mixed with ghee its dosage is one pāṇitala and when medicine gets digested patient is advised to take sweet diet. It is indicated in vāta kaphaja disorders and in viṣha and gara viṣha (173-176).  
+
 
Kshāra preparations:
+
Pippalī, pippalīmula, pāṭhā, chavya, indrayava, nāgara, chitraka, ativisha, hiṅgu, svadaṁṣṭrā (goksura), kaṭurōhiṇī and vacā are taken in one karṣa (12 gm) quantity each. To this one pala (12 gm) of pañcalavaṇa is added alongwith two prastha of curds and two kudava (384 gm) of taila and ghr̥ita. The combination is boiled till water is completely evaporated. It is again burned by antardhūma method and the end product is powdered and mixed with ghee its dosage is one pāṇitala and when medicine gets digested patient is advised to take sweet diet. It is indicated in vāta kaphaja disorders and in viṣha and gara viṣha (173-176).
 +
 +
==== ''Kshara'' preparations ====
 +
 
 
भल्लातकं त्रिकटुकं त्रिफलां लवणत्रयम्|
 
भल्लातकं त्रिकटुकं त्रिफलां लवणत्रयम्|
 
अन्तर्धूमं द्विपलिकं गोपुरीषाग्निना दहेत्||१७७||  
 
अन्तर्धूमं द्विपलिकं गोपुरीषाग्निना दहेत्||१७७||  

Navigation menu