Changes

Jump to navigation Jump to search
423 bytes added ,  10:12, 29 September 2018
Line 773: Line 773:  
karoti kupito mandamagniM sa~jchAdya mArutaH [22] |  
 
karoti kupito mandamagniM sa~jchAdya mArutaH [22] |  
   −
Excessive indulgence in diet having ''katu'' (pungent), ''tikta'' (bitter), ''kashaya'' (astringent) dominant food, which
+
Excessive indulgence in diet having ''katu'' (pungent), ''tikta'' (bitter), ''kashaya'' (astringent) dominant food, which is dry in nature or having absorptive or emaciative qualities; cold, chilled or frozen items, eating quantitatively less amount of food, suppression of natural urges and excessive sexual intercourse contribute to aggravation of ''vata dosha'' which encompass the ''agni'' causing suppression of ''agni'' [59½]
   −
Symptoms of vātaja grahaṇī:
+
==== Symptoms of ''vataja grahani'' ====
तस्यान्नं पच्यते दुःखं शुक्तपाकं खराङ्गता||६०||  
+
 
 +
तस्यान्नं पच्यते दुःखं शुक्तपाकं खराङ्गता||६०||
 +
 
कण्ठास्यशोषः क्षुत्तृष्णा तिमिरं कर्णयोः स्वनः|  
 
कण्ठास्यशोषः क्षुत्तृष्णा तिमिरं कर्णयोः स्वनः|  
 
पार्श्वोरुवङ्क्षणग्रीवारुजोऽभीक्ष्णं विसूचिका||६१||  
 
पार्श्वोरुवङ्क्षणग्रीवारुजोऽभीक्ष्णं विसूचिका||६१||  
 +
 
हृत्पीडा कार्श्यदौर्बल्यं वैरस्यं परिकर्तिका|  
 
हृत्पीडा कार्श्यदौर्बल्यं वैरस्यं परिकर्तिका|  
 
गृद्धिः सर्वरसानां च मनसः सदनं तथा||६२||  
 
गृद्धिः सर्वरसानां च मनसः सदनं तथा||६२||  
 +
 
जीर्णे जीर्यति चाध्मानं भुक्ते स्वास्थ्यमुपैति च|  
 
जीर्णे जीर्यति चाध्मानं भुक्ते स्वास्थ्यमुपैति च|  
 
स वातगुल्महृद्रोगप्लीहाशङ्की च मानवः||६३||  
 
स वातगुल्महृद्रोगप्लीहाशङ्की च मानवः||६३||  
 +
 
चिरादुःखं द्रवं शुष्कं तन्वामं शब्दफेनवत्|  
 
चिरादुःखं द्रवं शुष्कं तन्वामं शब्दफेनवत्|  
 
पुनः पुनः सृजेद्वर्चः कासश्वासार्दितोऽनिलात्||६४||  
 
पुनः पुनः सृजेद्वर्चः कासश्वासार्दितोऽनिलात्||६४||  
    
tasyānnaṁ pacyatē duḥkhaṁ śuktapākaṁ kharāṅgatā||60||  
 
tasyānnaṁ pacyatē duḥkhaṁ śuktapākaṁ kharāṅgatā||60||  
 +
 
kaṇṭhāsyaśōṣaḥ kṣuttr̥ṣṇā timiraṁ karṇayōḥ svanaḥ|  
 
kaṇṭhāsyaśōṣaḥ kṣuttr̥ṣṇā timiraṁ karṇayōḥ svanaḥ|  
 
pārśvōruvaṅkṣaṇagrīvārujō'bhīkṣṇaṁ visūcikā||61||  
 
pārśvōruvaṅkṣaṇagrīvārujō'bhīkṣṇaṁ visūcikā||61||  
 +
 
hr̥tpīḍā kārśyadaurbalyaṁ vairasyaṁ parikartikā|  
 
hr̥tpīḍā kārśyadaurbalyaṁ vairasyaṁ parikartikā|  
 
gr̥ddhiḥ sarvarasānāṁ ca manasaḥ sadanaṁ tathā||62||  
 
gr̥ddhiḥ sarvarasānāṁ ca manasaḥ sadanaṁ tathā||62||  
 +
 
jīrṇē jīryati cādhmānaṁ bhuktē svāsthyamupaiti ca|  
 
jīrṇē jīryati cādhmānaṁ bhuktē svāsthyamupaiti ca|  
 
sa Vātagulmahr̥drōgaplīhāśaṅkī ca mānavaḥ||63||  
 
sa Vātagulmahr̥drōgaplīhāśaṅkī ca mānavaḥ||63||  
 +
 
cirāduḥkhaṁ dravaṁ śuṣkaṁ tanvāmaṁ śabdaphēnavat|  
 
cirāduḥkhaṁ dravaṁ śuṣkaṁ tanvāmaṁ śabdaphēnavat|  
 
punaḥ punaḥ sr̥jēdvarcaḥ kāsaśvāsārditō'nilāt||64||  
 
punaḥ punaḥ sr̥jēdvarcaḥ kāsaśvāsārditō'nilāt||64||  
 +
 
tasyAnnaM pacyate duHkhaM shuktapAkaM kharA~ggatA||60||  
 
tasyAnnaM pacyate duHkhaM shuktapAkaM kharA~ggatA||60||  
 +
 
kaNThAsyashoShaH kShuttRuShNA timiraM karNayoH svanaH|  
 
kaNThAsyashoShaH kShuttRuShNA timiraM karNayoH svanaH|  
 
pArshvoruva~gkShaNagrIvArujo~abhIkShNaM visUcikA||61||  
 
pArshvoruva~gkShaNagrIvArujo~abhIkShNaM visUcikA||61||  
 +
 
hRutpIDA kArshyadaurbalyaM vairasyaM parikartikA|  
 
hRutpIDA kArshyadaurbalyaM vairasyaM parikartikA|  
 
gRuddhiH sarvarasAnAM ca manasaH sadanaM tathA||62||  
 
gRuddhiH sarvarasAnAM ca manasaH sadanaM tathA||62||  
 +
 
jIrNe jIryati cAdhmAnaM bhukte svAsthyamupaiti ca|  
 
jIrNe jIryati cAdhmAnaM bhukte svAsthyamupaiti ca|  
 
sa vAtagulmahRudrogaplIhAsha~gkI ca mAnavaH||63||  
 
sa vAtagulmahRudrogaplIhAsha~gkI ca mAnavaH||63||  
 +
 
cirAduHkhaM dravaM shuShkaM tanvAmaM shabdaphenavat|  
 
cirAduHkhaM dravaM shuShkaM tanvAmaM shabdaphenavat|  
 
punaH punaH sRujedvarcaH kAsashvAsArdito~anilAt||64||  
 
punaH punaH sRujedvarcaH kAsashvAsArdito~anilAt||64||  
Symptoms of vātika grahani are as follow:  
+
 
Food is not easily digested and gets fermented (leading to sourness), roughness of skin, dryness of throat and mouth, craving for food and thirst is increased, timira (blurred vision), tinnitus, continuous pain in flanks, thighs, pelvis, neck region, visūchikā (piercing pain all over the body with vomiting and diarhea), chest pain/discomfort in cardiac region, emaciation, weakness, distaste, cutting pain, craving for sweets, sour and saline food (madhurādi rasa), reduced mental strength, adhmāna (distention of abdomen) occurs during digestion and after completion of digestion whereas the patient feels abdominal comfort just after eating the food.  
+
Symptoms of ''vatika grahani'' are as follows:
Patient expresses repeated doubts that he is suffering from vātika disorders, gulma (abdominal tumor), heart disease and splenomegaly.   
+
Stools are evacuated with difficulty and consume time. Feces are either watery, dry, small sized associated with flatus and undigested food. Frequency of stool is increased and patient may suffer from cough and breathing difficulty (60-64).
+
Food is not easily digested and gets fermented (leading to sourness), roughness of skin, dryness of throat and mouth, craving for food and thirst is increased, ''timira'' (blurred vision), tinnitus, continuous pain in flanks, thighs, pelvis, neck region, ''vishuchika'' (piercing pain all over the body with vomiting and diarhea), chest pain/discomfort in cardiac region, emaciation, weakness, distaste, cutting pain, craving for sweets, sour and saline food (''madhuradi rasa''), reduced mental strength, ''adhmana'' (distention of abdomen) occurs during digestion and after completion of digestion whereas the patient feels abdominal comfort just after eating the food.  
Causes of pāittika grahaṇī:
+
 
 +
Patient expresses repeated doubts that he is suffering from ''vatika'' disorders, ''gulma'' (abdominal tumor), heart disease and splenomegaly.  
 +
   
 +
Stools are evacuated with difficulty and consume time. Feces are either watery, dry, small sized associated with flatus and undigested food. Frequency of stool is increased and patient may suffer from cough and breathing difficulty [60-64]
 +
 
 +
==== Causes of ''paittika grahani'' ====
 +
 
 
कट्वजीर्णविदाह्यम्लक्षाराद्यैः पित्तमुल्बणम्|  
 
कट्वजीर्णविदाह्यम्लक्षाराद्यैः पित्तमुल्बणम्|  
 
अग्निमाप्लावयद्धन्ति [२३] जलं तप्तमिवानलम्||६५||  
 
अग्निमाप्लावयद्धन्ति [२३] जलं तप्तमिवानलम्||६५||  
 +
 
kaṭvajīrṇavidāhyamlakṣārādyaiḥ Pittamulbaṇam|  
 
kaṭvajīrṇavidāhyamlakṣārādyaiḥ Pittamulbaṇam|  
 
Agnimāplāvayaddhanti [23] jalaṁ taptamivānalam||65||  
 
Agnimāplāvayaddhanti [23] jalaṁ taptamivānalam||65||  
 +
 
kaTvajIrNavidAhyamlakShArAdyaiH pittamulbaNam|  
 
kaTvajIrNavidAhyamlakShArAdyaiH pittamulbaNam|  
agnimAplAvayaddhanti [23] jalaM taptamivAnalam||65||  
+
agnimAplAvayaddhanti [23] jalaM taptamivAnalam||65||
  Kaṭu (spicy), ajīrṇa (undigestable food), vidāhi (food causing eructation), amla (sour), kṣāra (alkali) and other food items which aggravate pitta are causes for pittaja grahaṇī. The aggravated pitta hampers the function of agni similar to condition wherein hot water extinguishes fire (65).
+
   
Symptoms of paittika grahaṇī:
+
''Katu'' (spicy), ''ajeerna'' (undigestable food), ''vidahi'' (food causing eructation), ''amla'' (sour), ''kshara'' (alkali) and other food items which aggravate ''pitta'' are causes for ''pittaja grahani''. The aggravated ''pitta'' hampers the function of ''agni'' similar to condition wherein hot water extinguishes fire [65]
 +
 
 +
==== Symptoms of ''paittika grahani'' ====
 +
 
 
सोऽजीर्णं नीलपीताभं पीताभः सार्यते द्रवम्|  
 
सोऽजीर्णं नीलपीताभं पीताभः सार्यते द्रवम्|  
 
पूत्यम्लोद्गारहृत्कण्ठदाहारुचितृडर्दितः||६६||  
 
पूत्यम्लोद्गारहृत्कण्ठदाहारुचितृडर्दितः||६६||  
 +
 
sō'jīrṇaṁ nīlapītābhaṁ pītābhaḥ sāryatē dravam|  
 
sō'jīrṇaṁ nīlapītābhaṁ pītābhaḥ sāryatē dravam|  
 
pūtyamlōdgārahr̥tkaṇṭhadāhārucitr̥ḍarditaḥ||66||  
 
pūtyamlōdgārahr̥tkaṇṭhadāhārucitr̥ḍarditaḥ||66||  
 +
 
so~ajIrNaM nIlapItAbhaM pItAbhaH sAryate dravam|  
 
so~ajIrNaM nIlapItAbhaM pItAbhaH sAryate dravam|  
 
pUtyamlodgArahRutkaNThadAhArucitRuDarditaH||66||  
 
pUtyamlodgArahRutkaNThadAhArucitRuDarditaH||66||  
The stools have undigested food particles having either bluish-yellowish tinge or yellow in colour and are loose/watery. The eructions have foul smell and sour taste, there is burning sensation in the cardiac region (retro sternal) and throat, anorexia and thirst are the symptoms of pittaja grahaṇī (66).
+
 
Causes of kaphaja grahaṇī:
+
The stools have undigested food particles having either bluish-yellowish tinge or yellow in color and are loose/watery. The eructions have foul smell and sour taste, there is burning sensation in the cardiac region (retro sternal) and throat, anorexia and thirst are the symptoms of ''pittaja grahani'' [66]
 +
 
 +
==== Causes of ''kaphaja grahani'' ====
 +
 
 
गुर्वतिस्निग्धशीतादिभोजनादतिभोजनात्|  
 
गुर्वतिस्निग्धशीतादिभोजनादतिभोजनात्|  
 
भुक्तमात्रस्य च स्वप्नाद्धन्त्यग्निं कुपितः कफः||६७||  
 
भुक्तमात्रस्य च स्वप्नाद्धन्त्यग्निं कुपितः कफः||६७||  

Navigation menu