Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 1,093: Line 1,093:  
For raising the depressed wounds galactogogues (''stanyajanana''), vitalizers (''jeevaniya'') and bulk promotives (''brinhaniya'') drugs should be applied. Similarly, ''bhurjagranthi'' (nodes in the tree of Butea utilis), ''asmakasisa'' (copper sulphate), purgatives, ''guggulu'' and excrement of sparrow and pigeon should be used for depressing the wounds. [99-100]
 
For raising the depressed wounds galactogogues (''stanyajanana''), vitalizers (''jeevaniya'') and bulk promotives (''brinhaniya'') drugs should be applied. Similarly, ''bhurjagranthi'' (nodes in the tree of Butea utilis), ''asmakasisa'' (copper sulphate), purgatives, ''guggulu'' and excrement of sparrow and pigeon should be used for depressing the wounds. [99-100]
   −
==== Indications and contra-inidcations of agni karma (cauterization) ====
+
==== Indications and contraindications of ''agni karma'' (cauterization) ====
    
रुधिरेऽतिप्रवृत्ते तु च्छिन्ने च्छेद्येऽधिमांसके |  
 
रुधिरेऽतिप्रवृत्ते तु च्छिन्ने च्छेद्येऽधिमांसके |  
 
कफग्रन्थिषु गण्डेषु वातस्तम्भानिलार्तिषु ||१०१||  
 
कफग्रन्थिषु गण्डेषु वातस्तम्भानिलार्तिषु ||१०१||  
 +
 
गूढपूयलसीकेषु गम्भीरेषु स्थिरेषु च |  
 
गूढपूयलसीकेषु गम्भीरेषु स्थिरेषु च |  
 
कलाप्तेषु [१] चाङ्गदेशेषु कर्माग्नेः सम्प्रशस्यते ||१०२||  
 
कलाप्तेषु [१] चाङ्गदेशेषु कर्माग्नेः सम्प्रशस्यते ||१०२||  
 +
 
मधूच्छिष्टेन तैलेन मज्जक्षौद्रवसाघृतैः |  
 
मधूच्छिष्टेन तैलेन मज्जक्षौद्रवसाघृतैः |  
 
तप्तैर्वा विविधैर्लोहैर्दहेद्दाहविशेषवित् ||१०३||  
 
तप्तैर्वा विविधैर्लोहैर्दहेद्दाहविशेषवित् ||१०३||  
 +
 
रूक्षाणां सुकुमाराणां गम्भीरान्मारुतोत्तरान् |  
 
रूक्षाणां सुकुमाराणां गम्भीरान्मारुतोत्तरान् |  
 
दहेत् स्नेहमधूच्छिष्टैर्लोहैः क्षौद्रैस्ततोऽन्यथा ||१०४||  
 
दहेत् स्नेहमधूच्छिष्टैर्लोहैः क्षौद्रैस्ततोऽन्यथा ||१०४||  
 +
 
बालदुर्बलवृद्धानां गर्भिण्या रक्तपित्तिनाम् |  
 
बालदुर्बलवृद्धानां गर्भिण्या रक्तपित्तिनाम् |  
 
तृष्णाज्वरपरीतानामबलानां विषादिनाम् ||१०५||  
 
तृष्णाज्वरपरीतानामबलानां विषादिनाम् ||१०५||  
 +
 
नाग्निकर्मोपदेष्टव्यं स्नायुमर्मव्रणेषु च |  
 
नाग्निकर्मोपदेष्टव्यं स्नायुमर्मव्रणेषु च |  
 
सविषेषु च शल्येषु नेत्रकुष्ठव्रणेषु च ||१०६||  
 
सविषेषु च शल्येषु नेत्रकुष्ठव्रणेषु च ||१०६||  
 +
 
rudhirē'tipravr̥ttē tu cchinnē cchēdyē'dhimāṁsakē|  
 
rudhirē'tipravr̥ttē tu cchinnē cchēdyē'dhimāṁsakē|  
 
kaphagranthiṣu gaṇḍēṣu vātastambhānilārtiṣu||101||  
 
kaphagranthiṣu gaṇḍēṣu vātastambhānilārtiṣu||101||  
 +
 
gūḍhapūyalasīkēṣu gambhīrēṣu sthirēṣu ca|  
 
gūḍhapūyalasīkēṣu gambhīrēṣu sthirēṣu ca|  
 
kl̥ptēṣu [1] cāṅgadēśēṣu karmāgnēḥ sampraśasyatē||102||  
 
kl̥ptēṣu [1] cāṅgadēśēṣu karmāgnēḥ sampraśasyatē||102||  
 +
 
madhūcchiṣṭēna tailēna majjakṣaudravasāghr̥taiḥ|  
 
madhūcchiṣṭēna tailēna majjakṣaudravasāghr̥taiḥ|  
 
taptairvā vividhairlōhairdahēddāhaviśēṣavit||103||  
 
taptairvā vividhairlōhairdahēddāhaviśēṣavit||103||  
 +
 
rūkṣāṇāṁ sukumārāṇāṁ gambhīrānmārutōttarān|  
 
rūkṣāṇāṁ sukumārāṇāṁ gambhīrānmārutōttarān|  
 
dahēt snēhamadhūcchiṣṭairlōhaiḥ kṣaudraistatō'nyathā||104||  
 
dahēt snēhamadhūcchiṣṭairlōhaiḥ kṣaudraistatō'nyathā||104||  
 +
 
bāladurbalavr̥ddhānāṁ garbhiṇyā raktapittinām|  
 
bāladurbalavr̥ddhānāṁ garbhiṇyā raktapittinām|  
 
tr̥ṣṇājvaraparītānāmabalānāṁ viṣādinām||105||  
 
tr̥ṣṇājvaraparītānāmabalānāṁ viṣādinām||105||  
 +
 
nāgnikarmōpadēṣṭavyaṁ snāyumarmavraṇēṣu ca|  
 
nāgnikarmōpadēṣṭavyaṁ snāyumarmavraṇēṣu ca|  
 
saviṣēṣu ca śalyēṣu nētrakuṣṭhavraṇēṣu ca||106||  
 
saviṣēṣu ca śalyēṣu nētrakuṣṭhavraṇēṣu ca||106||  
Line 1,122: Line 1,133:  
rudhire~atipravRutte tu cchinne cchedye~adhimAMsake |  
 
rudhire~atipravRutte tu cchinne cchedye~adhimAMsake |  
 
kaphagranthiShu gaNDeShu vAtastambhAnilArtiShu ||101||  
 
kaphagranthiShu gaNDeShu vAtastambhAnilArtiShu ||101||  
 +
 
gUDhapUyalasIkeShu gambhIreShu sthireShu ca |  
 
gUDhapUyalasIkeShu gambhIreShu sthireShu ca |  
 
kLLipteShu [1] cA~ggadesheShu karmAgneH samprashasyate ||102||  
 
kLLipteShu [1] cA~ggadesheShu karmAgneH samprashasyate ||102||  
 +
 
madhUcchiShTena tailena majjakShaudravasAghRutaiH |  
 
madhUcchiShTena tailena majjakShaudravasAghRutaiH |  
 
taptairvA vividhairlohairdaheddAhavisheShavit ||103||  
 
taptairvA vividhairlohairdaheddAhavisheShavit ||103||  
 +
 
rUkShANAM sukumArANAM gambhIrAnmArutottarAn |  
 
rUkShANAM sukumArANAM gambhIrAnmArutottarAn |  
 
dahet snehamadhUcchiShTairlohaiH kShaudraistato~anyathA ||104||  
 
dahet snehamadhUcchiShTairlohaiH kShaudraistato~anyathA ||104||  
 +
 
bAladurbalavRuddhAnAM garbhiNyA raktapittinAm |  
 
bAladurbalavRuddhAnAM garbhiNyA raktapittinAm |  
 
tRuShNAjvaraparItAnAmabalAnAM viShAdinAm ||105||  
 
tRuShNAjvaraparItAnAmabalAnAM viShAdinAm ||105||  
 +
 
nAgnikarmopadeShTavyaM snAyumarmavraNeShu ca |  
 
nAgnikarmopadeShTavyaM snAyumarmavraNeShu ca |  
 
saviSheShu ca shalyeShu netrakuShThavraNeShu ca ||106||
 
saviSheShu ca shalyeShu netrakuShThavraNeShu ca ||106||
Excessive haemorrhage after excision, excisable growths, kaphaja nodules, glands, stiffness and disorders due to vata, wounds with hidden pus and lymph, deep and firm; and after amputation of body part, cauterization is prescribed. The expert in cauterization should cauterize the spot with bee-wax, oil, marrow, honey, muscle-fat, ghrita or various heated metallic sticks. Wounds deep and predominant in vata and in patients rough and delicate should be cauterized with fat or bee-wax otherwise with iron stick or honey. Cauterization should not be applied in children, debilitated, old persons, pregnants women, those suffering from internal haemorrhage, thirst, fever, weak and poisoned persons and in wounds situated at ligaments and vital parts, poisoned, foreign body, opthalmic and leprotic wounds.(101-106)
+
 
 +
Excessive hemorrhage after excision, excisable growths, ''kaphaja'' nodules, glands, stiffness and disorders due to ''vata'', wounds with hidden pus and lymph, deep and firm; and after amputation of body part, cauterization is prescribed. The expert in cauterization should cauterize the spot with beeswax, oil, marrow, honey, muscle-fat, ''ghrita'' or various heated metallic sticks. Wounds deep and predominant in ''vata'' and in patients rough and delicate should be cauterized with fat or beeswax otherwise with iron stick or honey. Cauterization should not be applied in children, debilitated, old persons, pregnant women, those suffering from internal hemorrhage, thirst, fever, weak and poisoned persons and in wounds situated at ligaments and vital parts, poisoned, foreign body, ophthalmic and leprotic wounds.[101-106]
    
==== Kshara karma (application of alkali) and dhupana(fumigation) ====
 
==== Kshara karma (application of alkali) and dhupana(fumigation) ====

Navigation menu