Changes

Jump to navigation Jump to search
149 bytes added ,  09:35, 9 April 2018
Line 940: Line 940:  
Wounds with foul odor, abnormal color, profuse discharge and intense pain should be known as ''dushta vrana'' (unclean) and as such wounds should be treated with cleansing agents. Decoctions of ''triphala, khadira'' (Acasia catechu Willd), ''daruharidra'' (Berberis aristata DC), ''nyagrodhadi'' group, ''bala'' (Sida cordifolia Linn.), ''kusa'' (Desmostachya bipinnata Stapf.), leaves of ''nimba'' (Azadirachta indica A. Juss) and ''badara'' (Zizyphus jujube Lam.) are regarded as cleansing drugs. ''Tila'' paste, salt, ''haridra'' (Curcuma longa Linn.), ''daruharidra'' (Berberis aristata DC), ''trivrit'' (Operculina turpethum Linn.) ''ghrita'', ''madhuka, nimba'' leaves – this formulation is said as wound cleanser. [83-85]
 
Wounds with foul odor, abnormal color, profuse discharge and intense pain should be known as ''dushta vrana'' (unclean) and as such wounds should be treated with cleansing agents. Decoctions of ''triphala, khadira'' (Acasia catechu Willd), ''daruharidra'' (Berberis aristata DC), ''nyagrodhadi'' group, ''bala'' (Sida cordifolia Linn.), ''kusa'' (Desmostachya bipinnata Stapf.), leaves of ''nimba'' (Azadirachta indica A. Juss) and ''badara'' (Zizyphus jujube Lam.) are regarded as cleansing drugs. ''Tila'' paste, salt, ''haridra'' (Curcuma longa Linn.), ''daruharidra'' (Berberis aristata DC), ''trivrit'' (Operculina turpethum Linn.) ''ghrita'', ''madhuka, nimba'' leaves – this formulation is said as wound cleanser. [83-85]
   −
==== Ropana (healing) of ulcer ====
+
==== ''Ropana'' (healing) of ulcer ====
    
नातिरक्तो नातिपाण्डुर्नातिश्यावो न चातिरुक् |  
 
नातिरक्तो नातिपाण्डुर्नातिश्यावो न चातिरुक् |  
 
न चोत्सन्नो न चोत्सङ्गी शुद्धो रोप्यः परं व्रणः ||८६||  
 
न चोत्सन्नो न चोत्सङ्गी शुद्धो रोप्यः परं व्रणः ||८६||  
 +
 
न्यग्रोधोदुम्बराश्वत्थकदम्बप्लक्षवेतसाः |  
 
न्यग्रोधोदुम्बराश्वत्थकदम्बप्लक्षवेतसाः |  
 
करवीरार्ककुटजाः कषाया व्रणरोपणाः ||८७||  
 
करवीरार्ककुटजाः कषाया व्रणरोपणाः ||८७||  
 +
 
चन्दनं पद्मकिञ्जल्कं दार्वीत्वङ्नीलमुत्पलम् |  
 
चन्दनं पद्मकिञ्जल्कं दार्वीत्वङ्नीलमुत्पलम् |  
 
मेदे मूर्वा समङ्गा च यष्ट्याह्वं व्रणरोपणम् ||८८||  
 
मेदे मूर्वा समङ्गा च यष्ट्याह्वं व्रणरोपणम् ||८८||  
 +
 
प्रपौण्डरीकं जीवन्ती गोजिह्वा धातकी बला |  
 
प्रपौण्डरीकं जीवन्ती गोजिह्वा धातकी बला |  
 
रोपणं सतिलं दद्यात् प्रलेपं सघृतं व्रणे ||८९||  
 
रोपणं सतिलं दद्यात् प्रलेपं सघृतं व्रणे ||८९||  
 +
 
कम्पिल्लकं विडङ्गानि वत्सकं त्रिफलां बलाम् |  
 
कम्पिल्लकं विडङ्गानि वत्सकं त्रिफलां बलाम् |  
 
पटोलं पिचुमर्दं च लोध्रं मुस्तं प्रियङ्गुकम् ||९०||  
 
पटोलं पिचुमर्दं च लोध्रं मुस्तं प्रियङ्गुकम् ||९०||  
 +
 
खदिरं धातकीं सर्जमेलामगुरुचन्दने |  
 
खदिरं धातकीं सर्जमेलामगुरुचन्दने |  
 
पिष्ट्वा साध्यं भवेत्तैलं तत् परं व्रणरोपणम् ||९१||  
 
पिष्ट्वा साध्यं भवेत्तैलं तत् परं व्रणरोपणम् ||९१||  
 +
 
प्रपौण्डरीकं मधुकं काकोल्यौ द्वे च चन्दने |  
 
प्रपौण्डरीकं मधुकं काकोल्यौ द्वे च चन्दने |  
 
सिद्धमेतैः समैस्तैलं परं स्याद्व्रणरोपणम् ||९२||  
 
सिद्धमेतैः समैस्तैलं परं स्याद्व्रणरोपणम् ||९२||  
 +
 
दूर्वास्वरससिद्धं वा तैलं कम्पिल्लकेन वा |  
 
दूर्वास्वरससिद्धं वा तैलं कम्पिल्लकेन वा |  
 
दार्वीत्वचश्च कल्केन प्रधानं व्रणरोपणम् ||९३||  
 
दार्वीत्वचश्च कल्केन प्रधानं व्रणरोपणम् ||९३||  
 +
 
येनैव विधिना तैलं घृतं तेनैव साधयेत् |  
 
येनैव विधिना तैलं घृतं तेनैव साधयेत् |  
 
रक्तपित्तोत्तरं दृष्ट्वा रोपणीयं व्रणं भिषक् ||९४|  
 
रक्तपित्तोत्तरं दृष्ट्वा रोपणीयं व्रणं भिषक् ||९४|  
 +
 
nātiraktō nātipāṇḍurnātiśyāvō na cātiruk|  
 
nātiraktō nātipāṇḍurnātiśyāvō na cātiruk|  
 
na cōtsannō na cōtsaṅgī śuddhō rōpyaḥ paraṁ vraṇaḥ||86||  
 
na cōtsannō na cōtsaṅgī śuddhō rōpyaḥ paraṁ vraṇaḥ||86||  
 +
 
nyagrōdhōdumbarāśvatthakadambaplakṣavētasāḥ|  
 
nyagrōdhōdumbarāśvatthakadambaplakṣavētasāḥ|  
 
karavīrārkakuṭajāḥ kaṣāyā vraṇarōpaṇāḥ||87||  
 
karavīrārkakuṭajāḥ kaṣāyā vraṇarōpaṇāḥ||87||  
 +
 
candanaṁ padmakiñjalkaṁ dārvītvaṅnīlamutpalam|  
 
candanaṁ padmakiñjalkaṁ dārvītvaṅnīlamutpalam|  
 
mēdē mūrvā samaṅgā ca yaṣṭyāhvaṁ vraṇarōpaṇam||88||  
 
mēdē mūrvā samaṅgā ca yaṣṭyāhvaṁ vraṇarōpaṇam||88||  
 +
 
prapauṇḍarīkaṁ jīvantī gōjihvā dhātakī balā|  
 
prapauṇḍarīkaṁ jīvantī gōjihvā dhātakī balā|  
 
rōpaṇaṁ satilaṁ dadyāt pralēpaṁ saghr̥taṁ vraṇē||89||  
 
rōpaṇaṁ satilaṁ dadyāt pralēpaṁ saghr̥taṁ vraṇē||89||  
 +
 
kampillakaṁ viḍaṅgāni vatsakaṁ triphalāṁ balām|  
 
kampillakaṁ viḍaṅgāni vatsakaṁ triphalāṁ balām|  
 
paṭōlaṁ picumardaṁ ca lōdhraṁ mustaṁ priyaṅgukam||90||  
 
paṭōlaṁ picumardaṁ ca lōdhraṁ mustaṁ priyaṅgukam||90||  
 +
 
khadiraṁ dhātakīṁ sarjamēlāmagurucandanē|  
 
khadiraṁ dhātakīṁ sarjamēlāmagurucandanē|  
 
piṣṭvā sādhyaṁ bhavēttailaṁ tat paraṁ vraṇarōpaṇam||91||  
 
piṣṭvā sādhyaṁ bhavēttailaṁ tat paraṁ vraṇarōpaṇam||91||  
 +
 
prapauṇḍarīkaṁ madhukaṁ kākōlyau dvē ca candanē|  
 
prapauṇḍarīkaṁ madhukaṁ kākōlyau dvē ca candanē|  
 
siddhamētaiḥ samaistailaṁ paraṁ syādvraṇarōpaṇam||92||  
 
siddhamētaiḥ samaistailaṁ paraṁ syādvraṇarōpaṇam||92||  
 +
 
dūrvāsvarasasiddhaṁ vā tailaṁ kampillakēna vā|  
 
dūrvāsvarasasiddhaṁ vā tailaṁ kampillakēna vā|  
 
dārvītvacaśca kalkēna pradhānaṁ vraṇarōpaṇam||93||  
 
dārvītvacaśca kalkēna pradhānaṁ vraṇarōpaṇam||93||  
 +
 
yēnaiva vidhinā tailaṁ ghr̥taṁ tēnaiva sādhayēt|  
 
yēnaiva vidhinā tailaṁ ghr̥taṁ tēnaiva sādhayēt|  
 
raktapittōttaraṁ dr̥ṣṭvā rōpaṇīyaṁ vraṇaṁ bhiṣak||94||  
 
raktapittōttaraṁ dr̥ṣṭvā rōpaṇīyaṁ vraṇaṁ bhiṣak||94||  
Line 981: Line 998:  
| nAtirakto nAtipANDurnAtishyAvo na cAtiruk |  
 
| nAtirakto nAtipANDurnAtishyAvo na cAtiruk |  
 
na cotsanno na cotsa~ggI shuddho ropyaH paraM vraNaH ||86||  
 
na cotsanno na cotsa~ggI shuddho ropyaH paraM vraNaH ||86||  
 +
 
nyagrodhodumbarAshvatthakadambaplakShavetasAH |  
 
nyagrodhodumbarAshvatthakadambaplakShavetasAH |  
 
karavIrArkakuTajAH kaShAyA vraNaropaNAH ||87||  
 
karavIrArkakuTajAH kaShAyA vraNaropaNAH ||87||  
 +
 
candanaM padmaki~jjalkaM dArvItva~gnIlamutpalam |  
 
candanaM padmaki~jjalkaM dArvItva~gnIlamutpalam |  
 
mede mUrvA sama~ggA ca yaShTyAhvaM vraNaropaNam ||88||  
 
mede mUrvA sama~ggA ca yaShTyAhvaM vraNaropaNam ||88||  
 +
 
prapauNDarIkaM jIvantI gojihvA dhAtakI balA |  
 
prapauNDarIkaM jIvantI gojihvA dhAtakI balA |  
 
ropaNaM satilaM dadyAt pralepaM saghRutaM vraNe ||89||  
 
ropaNaM satilaM dadyAt pralepaM saghRutaM vraNe ||89||  
 +
 
kampillakaM viDa~ggAni vatsakaM triphalAM balAm |  
 
kampillakaM viDa~ggAni vatsakaM triphalAM balAm |  
 
paTolaM picumardaM ca lodhraM mustaM priya~ggukam ||90||  
 
paTolaM picumardaM ca lodhraM mustaM priya~ggukam ||90||  
 +
 
khadiraM dhAtakIM sarjamelAmagurucandane |  
 
khadiraM dhAtakIM sarjamelAmagurucandane |  
 
piShTvA sAdhyaM bhavettailaM tat paraM vraNaropaNam ||91||  
 
piShTvA sAdhyaM bhavettailaM tat paraM vraNaropaNam ||91||  
 +
 
prapauNDarIkaM madhukaM kAkolyau dve ca candane |  
 
prapauNDarIkaM madhukaM kAkolyau dve ca candane |  
 
siddhametaiH samaistailaM paraM syAdvraNaropaNam ||92||  
 
siddhametaiH samaistailaM paraM syAdvraNaropaNam ||92||  
 +
 
dUrvAsvarasasiddhaM vA tailaM kampillakena vA |  
 
dUrvAsvarasasiddhaM vA tailaM kampillakena vA |  
 
dArvItvacashca kalkena pradhAnaM vraNaropaNam ||93||  
 
dArvItvacashca kalkena pradhAnaM vraNaropaNam ||93||  
 +
 
yenaiva vidhinA tailaM ghRutaM tenaiva sAdhayet |  
 
yenaiva vidhinA tailaM ghRutaM tenaiva sAdhayet |  
 
raktapittottaraM dRuShTvA ropaNIyaM vraNaM bhiShak ||94||
 
raktapittottaraM dRuShTvA ropaNIyaM vraNaM bhiShak ||94||
Those ulcers, are not very red, pale, blackish, painful, elevated and protruded should be known as clean and appeals healing process. Decoction of nyagrodha, udumbara, asvattha, kadamba, plaksha, vetasa, karavira (Nerium indicum Mill.), arka (Calotropis procera R. Br.) and kutaja (Holarrhena antidysentrica Linn.) are wound healing. Candana (Santalum album Linn.), lotus stamens, daruharidra bark, blue water lily, meda (Polygonatum airrhifolium Royle), mahameda (Polygonatum airrhifolium Royle), murva (Marsdenia tenacissima W. & A.), lajjalu (Mimosa pudica Linn.) and madhuyasti- this formulation is wound healer. Prapaundarika, jivanti, gojihva (Onosma bracteatum Wall.), dhataki, bala and sesamum should be applied as paste with ghee for wound healing. Kampillaka (Mallotus philippinensis Muell Arg), vidanga (Embelia ribes Burm), kutaja, triphala, bala, patola (Trichosanthes dioica Roxb.), nimba, musta (Cyperus rotundus Linn.), priyangu, khadira, dhataki, sarja, ela (Elleteria cardamomum Maton.), aguru (Aquilaria agallocha Roxb.) and chandana are pounded together and oil is extracted. This oil is used as ulcer healing agent.
+
 
Similarly, oil prepared with equal quantity of prapaundarika, mahuka, kakoli (Roscoca procera Wall.), ksirakakoli (Roscoca procera Wall.), chandana and rakta chandana (Pterocarpus santalinus Linn.) is an excellent ulcer healing agent. Oil cooked with durva juice or kampillaka or paste of daruharidra bark is an important ulcer healer. By the above method ghrita should be prepared and used for healing, ulcers predominant in rakta and pitta.(86-94)
+
Those ulcers, are not very red, pale, blackish, painful, elevated and protruded should be known as clean and appeals healing process. Decoction of ''nyagrodha, udumbara, asvattha, kadamba, plaksha, vetasa, karavira'' (Nerium indicum Mill.), ''arka'' (Calotropis procera R. Br.) and ''kutaja'' (Holarrhena antidysentrica Linn.) are wound healing. ''Chandana'' (Santalum album Linn.), lotus stamens, ''daruharidra'' bark, blue water lily, ''meda'' (Polygonatum airrhifolium Royle), ''mahameda'' (Polygonatum airrhifolium Royle), ''murva'' (Marsdenia tenacissima W. & A.), ''lajjalu'' (Mimosa pudica Linn.) and ''madhuyasti''- this formulation is wound healer. ''Prapaundarika, jivanti, gojihva'' (Onosma bracteatum Wall.), ''dhataki, bala'' and sesamum should be applied as paste with ghee for wound healing. ''Kampillaka'' (Mallotus philippinensis Muell Arg), ''vidanga'' (Embelia ribes Burm), ''kutaja, triphala, bala, patola'' (Trichosanthes dioica Roxb.), ''nimba, musta'' (Cyperus rotundus Linn.), ''priyangu, khadira, dhataki, sarja, ela'' (Elleteria cardamomum Maton.), ''aguru'' (Aquilaria agallocha Roxb.) and ''chandana'' are pounded together and oil is extracted. This oil is used as ulcer healing agent.
 +
 
 +
Similarly, oil prepared with equal quantity of ''prapaundarika, mahuka, kakoli'' (Roscoca procera Wall.), ''kshirakakoli'' (Roscoca procera Wall.), ''chandana'' and ''rakta chandana'' (Pterocarpus santalinus Linn.) is an excellent ulcer healing agent. Oil cooked with ''durva'' juice or ''kampillaka'' or paste of ''daruharidra'' bark is an important ulcer healer. By the above method ''ghrita'' should be prepared and used for healing, ulcers predominant in ''rakta'' and ''pitta''.[86-94]
    
==== Bandage ====
 
==== Bandage ====

Navigation menu