Line 259:
Line 259:
Vomiting, breathlessness, anorexia, excessive thirst, pyrexia, diarrhea and weakness - these are seven complications of ''shotha''. [18]
Vomiting, breathlessness, anorexia, excessive thirst, pyrexia, diarrhea and weakness - these are seven complications of ''shotha''. [18]
−
Different types of swelling at specific sites:
+
==== Different types of swelling at specific sites ====
−
Upajivhika:
+
===== ''Upajivhika'' =====
+
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो जिह्वामूलेऽवतिष्ठते|
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो जिह्वामूलेऽवतिष्ठते|
आशु सञ्जनयेच्छोथं जायतेऽस्योपजिह्विका||१९||
आशु सञ्जनयेच्छोथं जायतेऽस्योपजिह्विका||१९||
+
yasya ślēṣmā prakupitō jihvāmūlē'vatiṣṭhatē|
yasya ślēṣmā prakupitō jihvāmūlē'vatiṣṭhatē|
āśu sañjanayēcchōthaṁ jāyatē'syōpajihvikā||19||
āśu sañjanayēcchōthaṁ jāyatē'syōpajihvikā||19||
+
yasya shleShmA prakupito jihvAmUle~avatiShThate|
yasya shleShmA prakupito jihvAmUle~avatiShThate|
Ashu sa~jjanayecchothaM [1] jAyate~asyopajihvikA||19||
Ashu sa~jjanayecchothaM [1] jAyate~asyopajihvikA||19||
−
When the vitiated kapha emanates or begins from the root of the tongue and causes swelling suddenly, is called upajivhika (ranula or hypertrophied solitary lingual papilla). [19]
+
When the vitiated ''kapha'' emanates or begins from the root of the tongue and causes swelling suddenly, is called ''upajivhika'' (ranula or hypertrophied solitary lingual papilla). [19]
−
Galashundika:
+
+
===== ''Galashundika'' =====
+
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितः काकले व्यवतिष्ठते|
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितः काकले व्यवतिष्ठते|
आशु सञ्जनयेच्छोफं करोति गलशुण्डिकाम्||२०||
आशु सञ्जनयेच्छोफं करोति गलशुण्डिकाम्||२०||
+
yasya ślēṣmā prakupitaḥ kākalē vyavatiṣṭhatē|
yasya ślēṣmā prakupitaḥ kākalē vyavatiṣṭhatē|
āśu sañjanayēcchōphaṁ karōti galaśuṇḍikām||20||
āśu sañjanayēcchōphaṁ karōti galaśuṇḍikām||20||
+
yasya shleShmA prakupitaH kAkale vyavatiShThate|
yasya shleShmA prakupitaH kAkale vyavatiShThate|
Ashu sa~jjanayecchophaM [2] karoti galashuNDikAm||20||
Ashu sa~jjanayecchophaM [2] karoti galashuNDikAm||20||
−
The Vitiated kapha inhabits at uvula and produces swelling suddenly, that is called Galashundika(uvulitis). [20]
+
−
Galaganda:
+
The vitiated ''kapha'' inhabits at uvula and produces swelling suddenly, that is called ''Galashundika''(uvulitis). [20]
+
+
===== ''Galaganda'' =====
+
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो गलबाह्येऽवतिष्ठते|
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितो गलबाह्येऽवतिष्ठते|
शनैः सञ्जनयेच्छोफं गलगण्डोऽस्य जायते||२१||
शनैः सञ्जनयेच्छोफं गलगण्डोऽस्य जायते||२१||
+
yasya ślēṣmā prakupitō galabāhyē'vatiṣṭhatē|
yasya ślēṣmā prakupitō galabāhyē'vatiṣṭhatē|
śanaiḥ sañjanayēcchōphaṁ galagaṇḍō'sya jāyatē||21||
śanaiḥ sañjanayēcchōphaṁ galagaṇḍō'sya jāyatē||21||
+
yasya shleShmA prakupito galabAhye~avatiShThate|
yasya shleShmA prakupito galabAhye~avatiShThate|
shanaiH sa~jjanayecchophaM [3] galagaNDo~asya jAyate||21||
shanaiH sa~jjanayecchophaM [3] galagaNDo~asya jAyate||21||
+
A swelling that is caused when a vitiated ''kapha'' affects the throat from the outside, and gradually produces swelling , is called ''galaganda'' (goitre). [21]
+
+
===== ''Galagraha'' =====
−
A swelling that is caused when a vitiated kapha affects the throat from the outside, and gradually produces swelling , is called galaganda (goitre). [21]
−
Galagraha:
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितस्तिष्ठत्यन्तर्गले स्थिरः|
यस्य श्लेष्मा प्रकुपितस्तिष्ठत्यन्तर्गले स्थिरः|
आशु सञ्जनयेच्छोफं जायतेऽस्य गलग्रहः||२२||
आशु सञ्जनयेच्छोफं जायतेऽस्य गलग्रहः||२२||
+
yasya ślēṣmā prakupitastiṣṭhatyantargalē sthiraḥ|
yasya ślēṣmā prakupitastiṣṭhatyantargalē sthiraḥ|
āśu sañjanayēcchōphaṁ jāyatē'sya galagrahaḥ||22||
āśu sañjanayēcchōphaṁ jāyatē'sya galagrahaḥ||22||
+
yasya shleShmA prakupitastiShThatyantargale sthiraH|
yasya shleShmA prakupitastiShThatyantargale sthiraH|
Ashu sa~jjanayecchophaM [4] jAyate~asya galagrahaH||22||
Ashu sa~jjanayecchophaM [4] jAyate~asya galagrahaH||22||
−
When the vitiated kapha, firmly located inside the throat causes swelling suddenly, it causes galagraha (pharyingitis). [22]
+
When the vitiated ''kapha'', firmly located inside the throat causes swelling suddenly, it causes ''galagraha'' (pharyingitis). [22]
−
Visarpa:
+
+
===== ''Visarpa'' =====
+
यस्य पित्तं प्रकुपितं सरक्तं त्वचि सर्पति|
यस्य पित्तं प्रकुपितं सरक्तं त्वचि सर्पति|
−
शोफं सरागं जनयेद्विसर्पस्तस्य जायते||२३||
+
शोफं सरागं जनयेद्विसर्पस्तस्य जायते||२३||
+
yasya pittaṁ prakupitaṁ saraktaṁ tvaci sarpati|
yasya pittaṁ prakupitaṁ saraktaṁ tvaci sarpati|
śōphaṁ sarāgaṁ janayēdvisarpastasya jāyatē||23||
śōphaṁ sarāgaṁ janayēdvisarpastasya jāyatē||23||
+
yasya pittaM prakupitaM saraktaM tvaci sarpati|
yasya pittaM prakupitaM saraktaM tvaci sarpati|
shophaM sarAgaM janayedvisarpastasya [5] jAyate||23||
shophaM sarAgaM janayedvisarpastasya [5] jAyate||23||
+
When a vitiated ''pitta'' (with ''rakta'', or blood) spreads through the skin, it causes swelling with redness.Such a swelling is called ''visarpa'' i.e. erysipelas. [23]
+
+
===== ''Pidika'' =====
−
When a vitiated pitta (with rakta, or blood) spreads through the skin, it causes swelling with redness. Such a swelling is called visarpa i.e. erysipelas. [23]
−
Pidika:
यस्य पित्तं प्रकुपितं त्वचि रक्तेऽवतिष्ठते|
यस्य पित्तं प्रकुपितं त्वचि रक्तेऽवतिष्ठते|
शोथं सरागं जनयेत् पिडका तस्य जायते||२४||
शोथं सरागं जनयेत् पिडका तस्य जायते||२४||
+
yasya pittaṁ prakupitaṁ tvaci raktē'vatiṣṭhatē|
yasya pittaṁ prakupitaṁ tvaci raktē'vatiṣṭhatē|
śōthaṁ sarāgaṁ janayēt piḍakā tasya jāyatē||24||
śōthaṁ sarāgaṁ janayēt piḍakā tasya jāyatē||24||
+
yasya pittaM prakupitaM tvaci rakte~avatiShThate|
yasya pittaM prakupitaM tvaci rakte~avatiShThate|
shothaM sarAgaM janayet [6] piDakA tasya jAyate||24||
shothaM sarAgaM janayet [6] piDakA tasya jAyate||24||
−
When the vitiated pitta is located within the skin and rakta, swelling and redness appears causing pidika i.e. boils or pustules. [24]
+
When the vitiated ''pitta'' is located within the skin and ''rakta'', swelling and redness appears causing ''pidika'' i.e. boils or pustules. [24]
−
Tilaka-pipplava-vyanga-neelika:
+
+
===== ''Tilaka-pipplava-vyanga-neelika'' =====
+
यस्य प्रकुपितं पित्तं शोणितं प्राप्य शुष्यति|
यस्य प्रकुपितं पित्तं शोणितं प्राप्य शुष्यति|
तिलका पिप्लवो व्यङ्गा नीलिका तस्य जायते||२५||
तिलका पिप्लवो व्यङ्गा नीलिका तस्य जायते||२५||
+
yasya prakupitaṁ pittaṁ śōṇitaṁ prāpya śuṣyati|
yasya prakupitaṁ pittaṁ śōṇitaṁ prāpya śuṣyati|
tilakā piplavō vyaṅgā nīlikā tasya jāyatē||25||
tilakā piplavō vyaṅgā nīlikā tasya jāyatē||25||
+
yasya prakupitaM pittaM shoNitaM prApya shuShyati|
yasya prakupitaM pittaM shoNitaM prApya shuShyati|
tilakA piplavo vya~ggA nIlikA tasya jAyate||25||
tilakA piplavo vya~ggA nIlikA tasya jAyate||25||
−
When the vitiated pitta goes into rakta and gets absorbed there where?, it causes tilaka (moles), piplu (port-wine marks), vyanga (blemish/spots), or nilika (blue-black moles). [25]
+
When the vitiated ''pitta'' goes into ''rakta'' and gets absorbed in it (i.e., within the blood), it causes ''tilaka'' (moles), ''piplu'' (port-wine marks), ''vyanga'' (blemish/spots), or ''nilika'' (blue-black moles). [25]
+
Shankhaka:
Shankhaka:
यस्य पित्तं प्रकुपितं शङ्खयोरवतिष्ठते|
यस्य पित्तं प्रकुपितं शङ्खयोरवतिष्ठते|