Difference between revisions of "Talk:Nirgundi"
Jump to navigation
Jump to search
JigarTanna (talk | contribs) (Created page with "Vitex negundo L. {{Infobox |title = Nirgundi |label1 = Section/Chapter |data1 = Herb database/Nirgundi |label2 = Botanical name(s) |data2 = Vitex negundo L. |label3 = Family |...") |
Dridhabala (talk | contribs) |
||
| Line 23: | Line 23: | ||
Five-leaved chaste | Five-leaved chaste | ||
| − | ==Therapeutic uses<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | + | ==Therapeutic uses== |
| − | + | Sula, Sopha, Vatavyadhi, Amavata,Kustha,Kandu, Kasa,Pradara. Adhmana,Pliha roga,Gulma,Aruchi, Krumi, Vrana,Karnasula,Sutika,Jwara.<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | |
==Synonyms in Charak Samhita== | ==Synonyms in Charak Samhita== | ||
Samhalu, Shefali, Nilapishpi, Suvaha, Sindhuvarika, Harenu (Nirgundi beeja) | Samhalu, Shefali, Nilapishpi, Suvaha, Sindhuvarika, Harenu (Nirgundi beeja) | ||
| − | ==Synonyms in bhavprakasa nighantu<ref>Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;</ref> | + | ==Synonyms in bhavprakasa nighantu== |
| − | + | Swetapushpa, sinduka<ref>Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;</ref> | |
==Varieties== | ==Varieties== | ||
| − | ==Bhavprakasa nighantu<ref>Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;</ref> | + | ===Bhavprakasa nighantu=== |
| + | Mentioned 2 types<ref>Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;</ref> | ||
# Swetapuspapuspa nirgundi | # Swetapuspapuspa nirgundi | ||
# Nilapuspa nirgundi | # Nilapuspa nirgundi | ||
| − | ==Raja nighantu<ref>Dr. Indradev Tripathi , Raja Nighantu of pandit Narhari, ed.2016, Chaukhambha Krishnadas Academy, Varanasi , shatavhadi varga 152,154,156</ref> | + | ===Raja nighantu=== |
| + | Mentioned 3 types<ref>Dr. Indradev Tripathi , Raja Nighantu of pandit Narhari, ed.2016, Chaukhambha Krishnadas Academy, Varanasi , shatavhadi varga 152,154,156</ref> | ||
# Sinduvara | # Sinduvara | ||
# Nila nirgundi | # Nila nirgundi | ||
| Line 99: | Line 101: | ||
|6 | |6 | ||
|Cha.Sa.[[Vimana Sthana]] 8/135 | |Cha.Sa.[[Vimana Sthana]] 8/135 | ||
| − | |Vaman dravyani( medicines used in therapeutic emesis | + | |Vaman dravyani( medicines used in therapeutic emesis) |
| − | ) | ||
| − | |||
|- | |- | ||
|7 | |7 | ||
| Line 121: | Line 121: | ||
|11 | |11 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/56 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/56 | ||
| − | |As an ingredient of Mrita sanjivani agada | + | |As an ingredient of Mrita sanjivani agada |
|- | |- | ||
|12 | |12 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/79 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/79 | ||
| − | |As an ingredient of Maha – Gandha hasti agada | + | |As an ingredient of Maha – Gandha hasti agada |
|- | |- | ||
|13 | |13 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/195 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/195 | ||
| − | |Used in the treatment of Darvikara sarpa damsha | + | |Used in the treatment of Darvikara sarpa damsha(snake bite) |
|- | |- | ||
|14 | |14 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/200 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 23/200 | ||
| − | |Used in the treatment of Luta visha | + | |Used in the treatment of Luta visha(spider poison) |
|- | |- | ||
|15 | |15 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 28/134 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 28/134 | ||
| − | |As an ingredient of Nirgundi taila | + | |As an ingredient of Nirgundi taila |
|- | |- | ||
|16 | |16 | ||
|Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 30/271 | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 30/271 | ||
| − | |Used in the treatment of Vaivarnya stanya dosha(vitiated breast milk), As an ingredient of Jivakadya lepa | + | |Used in the treatment of Vaivarnya stanya dosha(vitiated breast milk), As an ingredient of Jivakadya lepa |
|} | |} | ||
| − | ==Dose<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | + | ==Dose== |
| − | + | * 10-20 ml swarasa<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | |
| − | ==Useful part<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | + | ==Useful part== |
| − | + | * Leaf<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | |
| − | ==Important formulation<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | + | ==Important formulation== |
| + | As per A.P.I.<ref>Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64</ref> | ||
* Vatagajankusa rasa | * Vatagajankusa rasa | ||
* Mahavata vidhvansana rasa | * Mahavata vidhvansana rasa | ||
Latest revision as of 15:06, 17 August 2025
Vitex negundo L.
| Section/Chapter | Herb database/Nirgundi |
|---|---|
| Botanical name(s) | Vitex negundo L. |
| Family | Verbenaceae |
| Availability | Available |
| Contributors | -- |
| Year of publication | 2025 |
| Publisher | Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre |
| DOI | Awaited |
English name
Five-leaved chaste
Therapeutic uses
Sula, Sopha, Vatavyadhi, Amavata,Kustha,Kandu, Kasa,Pradara. Adhmana,Pliha roga,Gulma,Aruchi, Krumi, Vrana,Karnasula,Sutika,Jwara.[1]
Synonyms in Charak Samhita
Samhalu, Shefali, Nilapishpi, Suvaha, Sindhuvarika, Harenu (Nirgundi beeja)
Synonyms in bhavprakasa nighantu
Swetapushpa, sinduka[2]
Varieties
Bhavprakasa nighantu
Mentioned 2 types[3]
- Swetapuspapuspa nirgundi
- Nilapuspa nirgundi
Raja nighantu
Mentioned 3 types[4]
- Sinduvara
- Nila nirgundi
- sephali
Ayurvedic pharmacological properties
| Sr.no. | Pharmacological criteria | Properties |
| 1 | Taste (rasa) | Pungent (katu), Bitter (tikta) |
| 2 | Potency (veerya) | Hot (ushna) |
| 3 | Post digestion effect (vipaka) | Pungent (katu) |
| 4 | Qualities (guna) | Light (laghu), Rough (ruksha) |
| 5 | Actions (karma) | Pacify Vata and Kapha |
Reference in Charak Samhita and its actions
| Sr.no. | Reference in Charak Samhita | Activity |
| 1 | Cha.Sa.Sutra Sthana 3/5 | Siddhatama churna pradeha(external application) |
| 2 | Cha.Sa.Sutra Sthana 4/9(15) | Krimighna mahakashaya (anti-helmintics) |
| 3 | Cha.Sa.Sutra Sthana 5/20 | Dhuma varti dravya |
| 4 | Cha.Sa.Vimana Sthana 6/21 | Abhyantar Krimi Chikitsa |
| 5 | Cha.Sa.Sutra Sthana 27/28 | Shamidhanya Varga(The class of pulses) |
| 6 | Cha.Sa.Vimana Sthana 8/135 | Vaman dravyani( medicines used in therapeutic emesis) |
| 7 | Cha.Sa.Sharira Sthana 8/56 | Kshira vishodhan dravya |
| 8 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 4/47 | In Yavagu prayoga.(Medicated gruels) |
| 9 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 8/84 | Ingredient in Lepa |
| 10 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 15/165 | As an ingredient of Madhavarista |
| 11 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 23/56 | As an ingredient of Mrita sanjivani agada |
| 12 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 23/79 | As an ingredient of Maha – Gandha hasti agada |
| 13 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 23/195 | Used in the treatment of Darvikara sarpa damsha(snake bite) |
| 14 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 23/200 | Used in the treatment of Luta visha(spider poison) |
| 15 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 28/134 | As an ingredient of Nirgundi taila |
| 16 | Cha.Sa.Chikitsa Sthana 30/271 | Used in the treatment of Vaivarnya stanya dosha(vitiated breast milk), As an ingredient of Jivakadya lepa |
Dose
- 10-20 ml swarasa[5]
Useful part
- Leaf[6]
Important formulation
As per A.P.I.[7]
- Vatagajankusa rasa
- Mahavata vidhvansana rasa
- Yakrutapliha loha
- Dasamula taila
- Trivikrama rasa
- Nirgundi taila
- Tribhuvankirti rasa
- Visatinduka taila
Current availability
Available
Current researches
https://cb.imsc.res.in/imppat/phytochemical/Vitex%20negundo
This article is under development .
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64
- ↑ Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;
- ↑ Shri Bhavamishra, Bhavaprakash Nighantu, Guduchyadi Varga, Verse no. 113, Edited by Padmashree Pro. Krushnachandra Chunekar, Reprint Edition, Chaukhambha Bharati Academy, 2020;
- ↑ Dr. Indradev Tripathi , Raja Nighantu of pandit Narhari, ed.2016, Chaukhambha Krishnadas Academy, Varanasi , shatavhadi varga 152,154,156
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64
- ↑ Anonymous. The Ayurvedic Pharmacopoeia of India. Department of Ayush, Ministry of Health and Family welfare, Govt. of India, New Delhi, Part I. 1986; Volume 3:64