Visarpa Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 1,365: | Line 1,365: | ||
क्षणे क्षणे प्रयोक्तव्याः पूर्वमुद्धृत्य लेपनम् | | क्षणे क्षणे प्रयोक्तव्याः पूर्वमुद्धृत्य लेपनम् | | ||
अधावनोद्धृते पूर्वे प्रदेहा बहुशोऽघनाः ||९९|| | अधावनोद्धृते पूर्वे प्रदेहा बहुशोऽघनाः ||९९|| | ||
देयाः प्रदेहाः कफजे पर्याधानोद्धृते घनाः | | देयाः प्रदेहाः कफजे पर्याधानोद्धृते घनाः | | ||
त्रिभागाङ्गुष्ठमात्रः स्यात् प्रलेपः कल्कपेषितः ||१००|| | त्रिभागाङ्गुष्ठमात्रः स्यात् प्रलेपः कल्कपेषितः ||१००|| | ||
नातिस्निग्धो न रूक्षश्च न पिण्डो न द्रवः समः | | नातिस्निग्धो न रूक्षश्च न पिण्डो न द्रवः समः | | ||
न च पर्युषितं लेपं कदाचिदवचारयेत् ||१०१|| | न च पर्युषितं लेपं कदाचिदवचारयेत् ||१०१|| | ||
न च तेनैव लेपेन पुनर्जातु प्रलेपयेत् | | न च तेनैव लेपेन पुनर्जातु प्रलेपयेत् | | ||
क्लेदवीसर्पशूलानि सोष्णाभावात् प्रवर्तयेत् ||१०२|| | क्लेदवीसर्पशूलानि सोष्णाभावात् प्रवर्तयेत् ||१०२|| | ||
लेपो ह्युपरि पट्टस्य कृतः स्वेदयति व्रणम् | | लेपो ह्युपरि पट्टस्य कृतः स्वेदयति व्रणम् | | ||
स्वेदजाः पिडकास्तस्य कण्डूश्चैवोपजायते ||१०३|| | स्वेदजाः पिडकास्तस्य कण्डूश्चैवोपजायते ||१०३|| | ||
उपर्युपरि लेपस्य लेपो यद्यवचार्यते | | उपर्युपरि लेपस्य लेपो यद्यवचार्यते | | ||
तानेव दोषाञ्जनयेत् पट्टस्योपरि यान् कृतः ||१०४|| | तानेव दोषाञ्जनयेत् पट्टस्योपरि यान् कृतः ||१०४|| | ||
अतिस्निग्धोऽतिद्रवश्च लेपो यद्यवचार्यते | | अतिस्निग्धोऽतिद्रवश्च लेपो यद्यवचार्यते | | ||
त्वचि न श्लिष्यते सम्यङ्न दोषं शमयत्यपि ||१०५|| | त्वचि न श्लिष्यते सम्यङ्न दोषं शमयत्यपि ||१०५|| | ||
तन्वालिप्तं न कुर्वीत संशुष्को ह्यापुटायते | | तन्वालिप्तं न कुर्वीत संशुष्को ह्यापुटायते | | ||
न चौषधिरसो व्याधिं प्राप्नोत्यपि च शुष्यति ||१०६|| | न चौषधिरसो व्याधिं प्राप्नोत्यपि च शुष्यति ||१०६|| | ||
तन्वालिप्तेन ये दोषास्तानेव जनयेद्भृशम् | | तन्वालिप्तेन ये दोषास्तानेव जनयेद्भृशम् | | ||
संशुष्कः पीडयेद्व्याधिं निःस्नेहो ह्यवचारितः ||१०७|| | संशुष्कः पीडयेद्व्याधिं निःस्नेहो ह्यवचारितः ||१०७|| | ||
| Line 1,394: | Line 1,403: | ||
kṣaṇē kṣaṇē prayōktavyāḥ pūrvamuddhr̥tya lēpanam| | kṣaṇē kṣaṇē prayōktavyāḥ pūrvamuddhr̥tya lēpanam| | ||
adhāvanōddhr̥tē pūrvē pradēhā bahuśō'ghanāḥ||99|| | adhāvanōddhr̥tē pūrvē pradēhā bahuśō'ghanāḥ||99|| | ||
dēyāḥ pradēhāḥ kaphajē paryādhānōddhr̥tē ghanāḥ| | dēyāḥ pradēhāḥ kaphajē paryādhānōddhr̥tē ghanāḥ| | ||
tribhāgāṅguṣṭhamātraḥ syāt pralēpaḥ kalkapēṣitaḥ||100|| | tribhāgāṅguṣṭhamātraḥ syāt pralēpaḥ kalkapēṣitaḥ||100|| | ||
nātisnigdhō na rūkṣaśca na piṇḍō na dravaḥ samaḥ| | nātisnigdhō na rūkṣaśca na piṇḍō na dravaḥ samaḥ| | ||
na ca paryuṣitaṁ lēpaṁ kadācidavacārayēt||101|| | na ca paryuṣitaṁ lēpaṁ kadācidavacārayēt||101|| | ||
na ca tēnaiva lēpēna punarjātu pralēpayēt| | na ca tēnaiva lēpēna punarjātu pralēpayēt| | ||
klēdavīsarpaśūlāni sōṣṇābhāvāt pravartayēt||102|| | klēdavīsarpaśūlāni sōṣṇābhāvāt pravartayēt||102|| | ||
lēpō hyupari paṭṭasya kr̥taḥ svēdayati vraṇam| | lēpō hyupari paṭṭasya kr̥taḥ svēdayati vraṇam| | ||
svēdajāḥ piḍakāstasya kaṇḍūścaivōpajāyatē||103|| | svēdajāḥ piḍakāstasya kaṇḍūścaivōpajāyatē||103|| | ||
uparyupari lēpasya lēpō yadyavacāryatē| | uparyupari lēpasya lēpō yadyavacāryatē| | ||
tānēva dōṣāñjanayēt paṭṭasyōpari yān kr̥taḥ||104|| | tānēva dōṣāñjanayēt paṭṭasyōpari yān kr̥taḥ||104|| | ||
atisnigdhō'tidravaśca lēpō yadyavacāryatē| | atisnigdhō'tidravaśca lēpō yadyavacāryatē| | ||
tvaci na śliṣyatē samyaṅna dōṣaṁ śamayatyapi||105|| | tvaci na śliṣyatē samyaṅna dōṣaṁ śamayatyapi||105|| | ||
tanvāliptaṁ na kurvīta saṁśuṣkō hyāpuṭāyatē| | tanvāliptaṁ na kurvīta saṁśuṣkō hyāpuṭāyatē| | ||
na cauṣadhirasō vyādhiṁ prāpnōtyapi ca śuṣyati||106|| | na cauṣadhirasō vyādhiṁ prāpnōtyapi ca śuṣyati||106|| | ||
tanvāliptēna yē dōṣāstānēva janayēdbhr̥śam| | tanvāliptēna yē dōṣāstānēva janayēdbhr̥śam| | ||
saṁśuṣkaḥ pīḍayēdvyādhiṁ niḥsnēhō hyavacāritaḥ||107|| | saṁśuṣkaḥ pīḍayēdvyādhiṁ niḥsnēhō hyavacāritaḥ||107|| | ||
| Line 1,423: | Line 1,441: | ||
kShaNe kShaNe prayoktavyAH pUrvamuddhRutya lepanam| | kShaNe kShaNe prayoktavyAH pUrvamuddhRutya lepanam| | ||
adhAvanoddhRute pUrve pradehA bahusho~aghanAH||99|| | adhAvanoddhRute pUrve pradehA bahusho~aghanAH||99|| | ||
deyAH pradehAH kaphaje paryAdhAnoddhRute ghanAH| | deyAH pradehAH kaphaje paryAdhAnoddhRute ghanAH| | ||
tribhAgA~gguShThamAtraH syAt pralepaH kalkapeShitaH||100|| | tribhAgA~gguShThamAtraH syAt pralepaH kalkapeShitaH||100|| | ||
nAtisnigdho na rūkṣashca na piNDo na dravaH samaH| | nAtisnigdho na rūkṣashca na piNDo na dravaH samaH| | ||
na ca paryuShitaM lepaM kadAcidavacArayet||101|| | na ca paryuShitaM lepaM kadAcidavacArayet||101|| | ||
na ca tenaiva lepena punarjAtu pralepayet| | na ca tenaiva lepena punarjAtu pralepayet| | ||
kledavIsarpashUlAni soShNAbhAvAt pravartayet||102|| | kledavIsarpashUlAni soShNAbhAvAt pravartayet||102|| | ||
lepo hyupari paTTasya kRutaH svedayati vraNam| | lepo hyupari paTTasya kRutaH svedayati vraNam| | ||
svedajAH piDakAstasya kaNDUshcaivopajAyate||103|| | svedajAH piDakAstasya kaNDUshcaivopajAyate||103|| | ||
uparyupari lepasya lepo yadyavacAryate| | uparyupari lepasya lepo yadyavacAryate| | ||
tAneva dōṣa~jjanayet paTTasyopari yAn kRutaH||104|| | tAneva dōṣa~jjanayet paTTasyopari yAn kRutaH||104|| | ||
atisnigdho~atidravashca lepo yadyavacAryate| | atisnigdho~atidravashca lepo yadyavacAryate| | ||
tvaci na shliShyate samya~gna dōṣaM shamayatyapi||105|| | tvaci na shliShyate samya~gna dōṣaM shamayatyapi||105|| | ||
tanvAliptaM na kurvIta saMshuShko hyApuTAyate| | tanvAliptaM na kurvIta saMshuShko hyApuTAyate| | ||
na cauShadhiraso vyAdhiM prApnotyapi ca shuShyati||106|| | na cauShadhiraso vyAdhiM prApnotyapi ca shuShyati||106|| | ||
tanvAliptena ye dōṣastAneva janayedbhRusham| | tanvAliptena ye dōṣastAneva janayedbhRusham| | ||
saMshuShkaH pIDayedvyAdhiM niHsneho hyavacAritaH||107|| | saMshuShkaH pIDayedvyAdhiM niHsneho hyavacAritaH||107|| | ||