Visarpa Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 592: | Line 592: | ||
लङ्घनोल्लेखने शस्ते तिक्तकानां च सेवनम् | | लङ्घनोल्लेखने शस्ते तिक्तकानां च सेवनम् | | ||
कफस्थानगते सामे रूक्षशीतैः प्रलेपयेत् ||४४|| | कफस्थानगते सामे रूक्षशीतैः प्रलेपयेत् ||४४|| | ||
पित्तस्थानगतेऽप्येतत् सामे कुर्याच्चिकित्सितम् | | पित्तस्थानगतेऽप्येतत् सामे कुर्याच्चिकित्सितम् | | ||
शोणितस्यावसेकं च विरेकं च विशेषतः ||४५|| | शोणितस्यावसेकं च विरेकं च विशेषतः ||४५|| | ||
मारुताशयसम्भूतेऽप्यादितः स्याद्विरूक्षणम् | | मारुताशयसम्भूतेऽप्यादितः स्याद्विरूक्षणम् | | ||
रक्तपित्तान्वयेऽप्यादौ स्नेहनं न हितं मतम् ||४६|| | रक्तपित्तान्वयेऽप्यादौ स्नेहनं न हितं मतम् ||४६|| | ||
वातोल्बणे तिक्तघृतं पैत्तिके च प्रशस्यते | | वातोल्बणे तिक्तघृतं पैत्तिके च प्रशस्यते | | ||
लघुदोषे, महादोषे पैत्तिके स्याद्विरेचनम् ||४७|| | लघुदोषे, महादोषे पैत्तिके स्याद्विरेचनम् ||४७|| | ||
न घृतं बहुदोषाय देयं यन्न [१] विरेचयेत् | | न घृतं बहुदोषाय देयं यन्न [१] विरेचयेत् | | ||
तेन दोषो ह्युपष्टब्धस्त्वङ्मांसरुधिरं पचेत् ||४८|| | तेन दोषो ह्युपष्टब्धस्त्वङ्मांसरुधिरं पचेत् ||४८|| | ||
तस्माद्विरेकमेवादौ शस्तं विद्याद्विसर्पिणः | | तस्माद्विरेकमेवादौ शस्तं विद्याद्विसर्पिणः | | ||
रुधिरस्यावसेकं च तद्ध्यस्याश्रयसञ्ज्ञितम् ||४९|| | रुधिरस्यावसेकं च तद्ध्यस्याश्रयसञ्ज्ञितम् ||४९|| | ||
| Line 612: | Line 618: | ||
laṅghanōllēkhanē śastē tiktakānāṁ ca sēvanam| | laṅghanōllēkhanē śastē tiktakānāṁ ca sēvanam| | ||
kaphasthānagatē sāmē rūkṣaśītaiḥ pralēpayēt||44|| | kaphasthānagatē sāmē rūkṣaśītaiḥ pralēpayēt||44|| | ||
pittasthānagatē'pyētat sāmē kuryāccikitsitam| | pittasthānagatē'pyētat sāmē kuryāccikitsitam| | ||
śōṇitasyāvasēkaṁ ca virēkaṁ ca viśēṣataḥ||45|| | śōṇitasyāvasēkaṁ ca virēkaṁ ca viśēṣataḥ||45|| | ||
mārutāśayasambhūtē'pyāditaḥ syādvirūkṣaṇam| | mārutāśayasambhūtē'pyāditaḥ syādvirūkṣaṇam| | ||
raktapittānvayē'pyādau snēhanaṁ na hitaṁ matam||46|| | raktapittānvayē'pyādau snēhanaṁ na hitaṁ matam||46|| | ||
vātōlbaṇē tiktaghr̥taṁ paittikē ca praśasyatē| | vātōlbaṇē tiktaghr̥taṁ paittikē ca praśasyatē| | ||
laghudōṣē, mahādōṣē paittikē syādvirēcanam||47|| | laghudōṣē, mahādōṣē paittikē syādvirēcanam||47|| | ||
na ghr̥taṁ bahudōṣāya dēyaṁ yanna [1] virēcayēt| | na ghr̥taṁ bahudōṣāya dēyaṁ yanna [1] virēcayēt| | ||
tēna dōṣō hyupaṣṭabdhastvaṅmāṁsarudhiraṁ pacēt||48|| | tēna dōṣō hyupaṣṭabdhastvaṅmāṁsarudhiraṁ pacēt||48|| | ||
tasmādvirēkamēvādau śastaṁ vidyādvisarpiṇaḥ| | tasmādvirēkamēvādau śastaṁ vidyādvisarpiṇaḥ| | ||
rudhirasyāvasēkaṁ ca taddhyasyāśrayasañjñitam||49|| | rudhirasyāvasēkaṁ ca taddhyasyāśrayasañjñitam||49|| | ||
| Line 632: | Line 644: | ||
la~gghanollekhane shaste tiktakAnAM ca sevanam| | la~gghanollekhane shaste tiktakAnAM ca sevanam| | ||
kaphasthAnagate sAme rūkṣashItaiH pralepayet||44|| | kaphasthAnagate sAme rūkṣashItaiH pralepayet||44|| | ||
pittasthAnagate~apyetat sAme kuryAccikitsitam| | pittasthAnagate~apyetat sAme kuryAccikitsitam| | ||
shoNitasyAvasekaM ca virekaM ca visheShataH||45|| | shoNitasyAvasekaM ca virekaM ca visheShataH||45|| | ||
mArutAshayasambhUte~apyAditaH syAdvirūkṣaNam| | mArutAshayasambhUte~apyAditaH syAdvirūkṣaNam| | ||
raktapittAnvaye~apyAdau snehanaM na hitaM matam||46|| | raktapittAnvaye~apyAdau snehanaM na hitaM matam||46|| | ||
vAtolbaNe tiktaghRutaM paittike ca prashasyate| | vAtolbaNe tiktaghRutaM paittike ca prashasyate| | ||
laghudoShe, mahAdoShe paittike syAdvirecanam||47|| | laghudoShe, mahAdoShe paittike syAdvirecanam||47|| | ||
na ghRutaM bahudōṣaya deyaM yanna [1] virecayet| | na ghRutaM bahudōṣaya deyaM yanna [1] virecayet| | ||
tena doSho hyupaShTabdhastva~gmAMsarudhiraM pacet||48|| | tena doSho hyupaShTabdhastva~gmAMsarudhiraM pacet||48|| | ||
tasmAdvirekamevAdau shastaM vidyAdvisarpiNaH| | tasmAdvirekamevAdau shastaM vidyAdvisarpiNaH| | ||
rudhirasyAvasekaM ca taddhyasyAshrayasa~jj~jitam||49|| | rudhirasyAvasekaM ca taddhyasyAshrayasa~jj~jitam||49|| | ||