Pandu Chikitsa: Difference between revisions

Line 106: Line 106:


क्षाराम्ललवणात्युष्णविरुद्धासात्म्यभोजनात्|  
क्षाराम्ललवणात्युष्णविरुद्धासात्म्यभोजनात्|  
निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात्||७||  
निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात्||७||  


विदग्धेऽन्ने दिवास्वप्नाद्व्यायामान्मैथुनात्तथा|  
विदग्धेऽन्ने दिवास्वप्नाद्व्यायामान्मैथुनात्तथा|  
प्रतिकर्मर्तुवैषम्याद्वेगानां च विधारणात्||८||  
प्रतिकर्मर्तुवैषम्याद्वेगानां च विधारणात्||८||  


कामचिन्ताभयक्रोधशोकोपहतचेतसः|  
कामचिन्ताभयक्रोधशोकोपहतचेतसः|  
समुदीर्णं यदा पित्तं हृदये समवस्थितम्||९||  
समुदीर्णं यदा पित्तं हृदये समवस्थितम्||९||  


वायुना बलिना क्षिप्तं सम्प्राप्य धमनीर्दश|  
वायुना बलिना क्षिप्तं सम्प्राप्य धमनीर्दश|  
प्रपन्नं केवलं देहं त्वङ्मांसान्तरमाश्रितम्||१०||  
प्रपन्नं केवलं देहं त्वङ्मांसान्तरमाश्रितम्||१०||  


प्रदूष्य कफवातासृक्त्वङ्मांसानि करोति तत्|  
प्रदूष्य कफवातासृक्त्वङ्मांसानि करोति तत्|  
पाण्डुहारिद्रहरितान् वर्णान् बहुविधांस्त्वचि||११||  
पाण्डुहारिद्रहरितान् वर्णान् बहुविधांस्त्वचि||११||  


Line 123: Line 128:


kṣārāmlalavaṇātyuṣṇaviruddhāsātmyabhōjanāt|  
kṣārāmlalavaṇātyuṣṇaviruddhāsātmyabhōjanāt|  
niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||7||  
niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||7||  


vidagdhē'nnē divāsvapnādvyāyāmānmaithunāttathā|  
vidagdhē'nnē divāsvapnādvyāyāmānmaithunāttathā|  
pratikarmartuvaiṣamyādvēgānāṁ ca vidhāraṇāt||8||  
pratikarmartuvaiṣamyādvēgānāṁ ca vidhāraṇāt||8||  


kāmacintābhayakrōdhaśōkōpahatacētasaḥ|  
kāmacintābhayakrōdhaśōkōpahatacētasaḥ|  
samudīrṇaṁ yadā Pittaṁ hr̥dayē samavasthitam||9||  
samudīrṇaṁ yadā Pittaṁ hr̥dayē samavasthitam||9||  


vāyunā balinā kṣiptaṁ samprāpya dhamanīrdaśa|  
vāyunā balinā kṣiptaṁ samprāpya dhamanīrdaśa|  
prapannaṁ kēvalaṁ dēhaṁ tvaṅmāṁsāntaramāśritam||10||  
prapannaṁ kēvalaṁ dēhaṁ tvaṅmāṁsāntaramāśritam||10||  


pradūṣya Kaphavātāsr̥ktvaṅmāṁsāni karōti tat|  
pradūṣya Kaphavātāsr̥ktvaṅmāṁsāni karōti tat|  
pāṇḍuhāridraharitān varṇān bahuvidhāṁstvaci||11||  
pāṇḍuhāridraharitān varṇān bahuvidhāṁstvaci||11||  


Line 140: Line 150:


kShArAmlalavaNAtyuShNaviruddhAsAtmyabhojanAt|  
kShArAmlalavaNAtyuShNaviruddhAsAtmyabhojanAt|  
niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt||7||  
niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt||7||  


vidagdhe~anne divAsvapnAdvyAyAmAnmaithunAttathA|  
vidagdhe~anne divAsvapnAdvyAyAmAnmaithunAttathA|  
pratikarmartuvaiShamyAdvegAnAM ca vidhAraNAt||8||  
pratikarmartuvaiShamyAdvegAnAM ca vidhAraNAt||8||  


kAmacintAbhayakrodhashokopahatacetasaH|  
kAmacintAbhayakrodhashokopahatacetasaH|  
samudIrNaM yadA pittaM hRudaye samavasthitam||9||  
samudIrNaM yadA pittaM hRudaye samavasthitam||9||  


vAyunA balinA kShiptaM samprApya dhamanIrdasha|  
vAyunA balinA kShiptaM samprApya dhamanIrdasha|  
prapannaM kevalaM dehaM tva~gmAMsAntaramAshritam||10||  
prapannaM kevalaM dehaM tva~gmAMsAntaramAshritam||10||  


pradUShya kaphavAtAsRuktva~gmAMsAni karoti tat|  
pradUShya kaphavAtAsRuktva~gmAMsAni karoti tat|  
pANDuhAridraharitAn varNAn bahuvidhAMstvaci||11||  
pANDuhAridraharitAn varNAn bahuvidhAMstvaci||11||