Vatavyadhi Chikitsa: Difference between revisions
Pallavmishra (talk | contribs) |
Pallavmishra (talk | contribs) |
||
| Line 2,760: | Line 2,760: | ||
लक्षणानां तु मिश्रत्वं पित्तस्य च कफस्य च ||२३१|| | लक्षणानां तु मिश्रत्वं पित्तस्य च कफस्य च ||२३१|| | ||
उपलक्ष्य भिषग्विद्वान् मिश्रमावरणं वदेत् | | उपलक्ष्य भिषग्विद्वान् मिश्रमावरणं वदेत् | | ||
यद्यस्य वायोर्निर्दिष्टं स्थानं तत्रेतरौ स्थितौ ||२३२|| | यद्यस्य वायोर्निर्दिष्टं स्थानं तत्रेतरौ स्थितौ ||२३२|| | ||
दोषौ बहुविधान् व्याधीन् दर्शयेतां यथानिजान् | | दोषौ बहुविधान् व्याधीन् दर्शयेतां यथानिजान् | | ||
आवृतं श्लेष्मपित्ताभ्यां प्राणं चोदानमेव च ||२३३|| | आवृतं श्लेष्मपित्ताभ्यां प्राणं चोदानमेव च ||२३३|| | ||
गरीयस्त्वेन पश्यन्ति भिषजः शास्त्रचक्षुषः | | गरीयस्त्वेन पश्यन्ति भिषजः शास्त्रचक्षुषः | | ||
विशेषाज्जीवितं प्राणे उदाने संश्रितं बलम् ||२३४|| | विशेषाज्जीवितं प्राणे उदाने संश्रितं बलम् ||२३४|| | ||
स्यात्तयोः पीडनाद्धानिरायुषश्च बलस्य च | | स्यात्तयोः पीडनाद्धानिरायुषश्च बलस्य च | | ||
सर्वेऽप्येतेऽपरिज्ञाताः परिसंवत्सरास्तथा ||२३५|| | सर्वेऽप्येतेऽपरिज्ञाताः परिसंवत्सरास्तथा ||२३५|| | ||
उपेक्षणादसाध्याः स्युरथवा दुरुपक्रमाः [१] |२३६| | उपेक्षणादसाध्याः स्युरथवा दुरुपक्रमाः [१] |२३६| | ||
lakShaNAnAM tu mishratvaM pittasya ca kaphasya ca ||231|| | lakShaNAnAM tu mishratvaM pittasya ca kaphasya ca ||231|| | ||
upalakShya bhiShagvidvAn mishramĀvaranaM vadet | | upalakShya bhiShagvidvAn mishramĀvaranaM vadet | | ||
yadyasya vAyornirdiShTaM sthānaM tatretarau sthitau ||232|| | yadyasya vAyornirdiShTaM sthānaM tatretarau sthitau ||232|| | ||
dōṣau bahuvidhAn vyAdhIn darshayetAM yathAnijAn | | dōṣau bahuvidhAn vyAdhIn darshayetAM yathAnijAn | | ||
AvRutaM shleShmapittAbhyAM prānaM codAnameva ca ||233|| | AvRutaM shleShmapittAbhyAM prānaM codAnameva ca ||233|| | ||
garIyastvena pashyanti bhiShajaH shAstracakShuShaH | | garIyastvena pashyanti bhiShajaH shAstracakShuShaH | | ||
visheShAjjIvitaM prānae udānae saMshritaM balam ||234|| | visheShAjjIvitaM prānae udānae saMshritaM balam ||234|| | ||
syAttayoH pIDanAddhAnirAyuShashca balasya ca | | syAttayoH pIDanAddhAnirAyuShashca balasya ca | | ||
sarve~apyete~aparij~jAtAH parisaMvatsarAstathA ||235|| | sarve~apyete~aparij~jAtAH parisaMvatsarAstathA ||235|| | ||
upekShaNAdasAdhyAH syurathavA durupakramAH [1] |236| | upekShaNAdasAdhyAH syurathavA durupakramAH [1] |236| | ||
lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | ||
upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | ||
yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | ||
dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | ||
āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | ||
garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | ||
viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | ||
syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | ||
sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | ||
upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [13] |236| | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [13] |236| | ||
lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | lakṣaṇānāṁ tu miśratvaṁ pittasya ca kaphasya ca||231|| | ||
upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | upalakṣya bhiṣagvidvān miśramāvaraṇaṁ vadēt| | ||
yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | yadyasya vāyōrnirdiṣṭaṁ sthānaṁ tatrētarau sthitau||232|| | ||
dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | dōṣau bahuvidhān vyādhīn darśayētāṁ yathānijān| | ||
āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | āvr̥taṁ ślēṣmapittābhyāṁ prāṇaṁ cōdānamēva ca||233|| | ||
garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | garīyastvēna paśyanti bhiṣajaḥ śāstracakṣuṣaḥ| | ||
viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | viśēṣājjīvitaṁ prāṇē udānē saṁśritaṁ balam||234|| | ||
syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | syāttayōḥ pīḍanāddhānirāyuṣaśca balasya ca| | ||
sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | sarvē'pyētē'parijñātāḥ parisaṁvatsarāstathā||235|| | ||
upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [1] |236| | upēkṣaṇādasādhyāḥ syurathavā durupakramāḥ [1] |236| | ||
On observing the mixed symptoms of pitta and kapha, the learned physician should diagnose it as a condition of combined occlusion. (231-231½) | On observing the mixed symptoms of pitta and kapha, the learned physician should diagnose it as a condition of combined occlusion. (231-231½) | ||
If the two other doshas get located in the places described as the habitat of vāta, they manifest various symptoms of disorders characteristic to each of them. (232-232½) | If the two other doshas get located in the places described as the habitat of vāta, they manifest various symptoms of disorders characteristic to each of them. (232-232½) | ||
Medical authorities regard, as most serious, the condition of occlusion of prāna or udāna by kapha and pitta combined, because life is particularly dependent on prāna, and strength on udāna; and occlusion of them, will result in loss of life and vitality. (233-234½) | Medical authorities regard, as most serious, the condition of occlusion of prāna or udāna by kapha and pitta combined, because life is particularly dependent on prāna, and strength on udāna; and occlusion of them, will result in loss of life and vitality. (233-234½) | ||
If all these conditions are either undiagnosed or neglected for longer than a year, they become either incurable or extreme difficult to cure. (235-235½) | If all these conditions are either undiagnosed or neglected for longer than a year, they become either incurable or extreme difficult to cure. (235-235½) | ||