Line 148: |
Line 148: |
| | | |
| पृथक् पञ्चविधावेतौ निर्दिष्टौ रोगसङ्ग्रहे | | | पृथक् पञ्चविधावेतौ निर्दिष्टौ रोगसङ्ग्रहे | |
| + | |
| तयोः शृणु समुत्थानं लिङ्गं च सभिषग्जितम् ||१०|| | | तयोः शृणु समुत्थानं लिङ्गं च सभिषग्जितम् ||१०|| |
| | | |
| रजसा धूमवाताभ्यां शीतस्थानाम्बुसेवनात् | | | रजसा धूमवाताभ्यां शीतस्थानाम्बुसेवनात् | |
| + | |
| व्यायामाद्ग्राम्यधर्माध्वरूक्षान्नविषमाशनात् ||११|| | | व्यायामाद्ग्राम्यधर्माध्वरूक्षान्नविषमाशनात् ||११|| |
| | | |
| आमप्रदोषादानाहाद्रौक्ष्यादत्यपतर्पणात् | | | आमप्रदोषादानाहाद्रौक्ष्यादत्यपतर्पणात् | |
| + | |
| दौर्बल्यान्मर्मणो घाताद्द्वन्द्वाच्छुद्ध्यतियोगतः ||१२|| | | दौर्बल्यान्मर्मणो घाताद्द्वन्द्वाच्छुद्ध्यतियोगतः ||१२|| |
| | | |
| अतीसारज्वरच्छर्दिप्रतिश्यायक्षतक्षयात् | | | अतीसारज्वरच्छर्दिप्रतिश्यायक्षतक्षयात् | |
| + | |
| रक्तपित्तादुदावर्ताद्विसूच्यलसकादपि ||१३|| | | रक्तपित्तादुदावर्ताद्विसूच्यलसकादपि ||१३|| |
| | | |
| पाण्डुरोगाद्विषाच्चैव प्रवर्तेते गदाविमौ | | | पाण्डुरोगाद्विषाच्चैव प्रवर्तेते गदाविमौ | |
| + | |
| निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात् ||१४|| | | निष्पावमाषपिण्याकतिलतैलनिषेवणात् ||१४|| |
| | | |
| पिष्टशालूकविष्टम्भिविदाहिगुरुभोजनात् | | | पिष्टशालूकविष्टम्भिविदाहिगुरुभोजनात् | |
| + | |
| जलजानूपपिशितदध्यामक्षीरसेवनात् ||१५|| | | जलजानूपपिशितदध्यामक्षीरसेवनात् ||१५|| |
| | | |
| अभिष्यन्द्युपचाराच्च श्लेष्मलानां च सेवनात् | | | अभिष्यन्द्युपचाराच्च श्लेष्मलानां च सेवनात् | |
| + | |
| कण्ठोरसः प्रतीघाताद्विबन्धैश्च पृथग्विधैः ||१६|| | | कण्ठोरसः प्रतीघाताद्विबन्धैश्च पृथग्विधैः ||१६|| |
| | | |
| pr̥thak pañcavidhāvētau nirdiṣṭau rōgasaṅgrahē| | | pr̥thak pañcavidhāvētau nirdiṣṭau rōgasaṅgrahē| |
| + | |
| tayōḥ śr̥ṇu samutthānaṁ liṅgaṁ ca sabhiṣagjitam||10|| | | tayōḥ śr̥ṇu samutthānaṁ liṅgaṁ ca sabhiṣagjitam||10|| |
| | | |
| rajasā dhūmavātābhyāṁ śītasthānāmbusēvanāt| | | rajasā dhūmavātābhyāṁ śītasthānāmbusēvanāt| |
| + | |
| vyāyāmādgrāmyadharmādhvarūkṣānnaviṣamāśanāt||11|| | | vyāyāmādgrāmyadharmādhvarūkṣānnaviṣamāśanāt||11|| |
| | | |
| āmapradōṣādānāhādraukṣyādatyapatarpaṇāt| | | āmapradōṣādānāhādraukṣyādatyapatarpaṇāt| |
| + | |
| daurbalyānmarmaṇō ghātāddvandvācchuddhyatiyōgataḥ||12|| | | daurbalyānmarmaṇō ghātāddvandvācchuddhyatiyōgataḥ||12|| |
| | | |
| atīsārajvaracchardipratiśyāyakṣatakṣayāt| | | atīsārajvaracchardipratiśyāyakṣatakṣayāt| |
| + | |
| raktapittādudāvartādvisūcyalasakādapi||13|| | | raktapittādudāvartādvisūcyalasakādapi||13|| |
| | | |
| pāṇḍurōgādviṣāccaiva pravartētē gadāvimau| | | pāṇḍurōgādviṣāccaiva pravartētē gadāvimau| |
| + | |
| niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||14|| | | niṣpāvamāṣapiṇyākatilatailaniṣēvaṇāt||14|| |
| | | |
| piṣṭaśālūkaviṣṭambhividāhigurubhōjanāt| | | piṣṭaśālūkaviṣṭambhividāhigurubhōjanāt| |
| + | |
| jalajānūpapiśitadadhyāmakṣīrasēvanāt||15|| | | jalajānūpapiśitadadhyāmakṣīrasēvanāt||15|| |
| | | |
| abhiṣyandyupacārācca ślēṣmalānāṁ ca sēvanāt| | | abhiṣyandyupacārācca ślēṣmalānāṁ ca sēvanāt| |
| + | |
| kaṇṭhōrasaḥ pratīghātādvibandhaiśca pr̥thagvidhaiḥ||16|| | | kaṇṭhōrasaḥ pratīghātādvibandhaiśca pr̥thagvidhaiḥ||16|| |
| | | |
| pRuthak pa~jcavidhAvetau nirdiShTau rogasa~ggrahe | | | pRuthak pa~jcavidhAvetau nirdiShTau rogasa~ggrahe | |
| + | |
| tayoH shRuNu samutthAnaM li~ggaM ca sabhiShagjitam ||10|| | | tayoH shRuNu samutthAnaM li~ggaM ca sabhiShagjitam ||10|| |
| | | |
| rajasA dhUmavAtAbhyAM shItasthAnAmbusevanAt | | | rajasA dhUmavAtAbhyAM shItasthAnAmbusevanAt | |
| + | |
| vyAyAmAdgrAmyadharmAdhvarUkShAnnaviShamAshanAt ||11|| | | vyAyAmAdgrAmyadharmAdhvarUkShAnnaviShamAshanAt ||11|| |
| | | |
| AmapradoShAdAnAhAdraukShyAdatyapatarpaNAt | | | AmapradoShAdAnAhAdraukShyAdatyapatarpaNAt | |
| + | |
| daurbalyAnmarmaNo ghAtAddvandvAcchuddhyatiyogataH ||12|| | | daurbalyAnmarmaNo ghAtAddvandvAcchuddhyatiyogataH ||12|| |
| | | |
| atIsArajvaracchardipratishyAyakShatakShayAt | | | atIsArajvaracchardipratishyAyakShatakShayAt | |
| + | |
| raktapittAdudAvartAdvisUcyalasakAdapi ||13|| | | raktapittAdudAvartAdvisUcyalasakAdapi ||13|| |
| | | |
| pANDurogAdviShAccaiva pravartete gadAvimau | | | pANDurogAdviShAccaiva pravartete gadAvimau | |
| + | |
| niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt ||14|| | | niShpAvamAShapiNyAkatilatailaniShevaNAt ||14|| |
| | | |
| piShTashAlUkaviShTambhividAhigurubhojanAt | | | piShTashAlUkaviShTambhividAhigurubhojanAt | |
| + | |
| jalajAnUpapishitadadhyAmakShIrasevanAt ||15|| | | jalajAnUpapishitadadhyAmakShIrasevanAt ||15|| |
| | | |
| abhiShyandyupacArAcca shleShmalAnAM ca sevanAt | | | abhiShyandyupacArAcca shleShmalAnAM ca sevanAt | |
| + | |
| kaNThorasaH pratIghAtAdvibandhaishca pRuthagvidhaiH ||16|| | | kaNThorasaH pratIghAtAdvibandhaishca pRuthagvidhaiH ||16|| |
| | | |
− | Five types of ''hikka'' and ''shwasa'', based on etiology, signs, symptoms and treatment are being elaborated here, listen to them carefully. | + | Five types of ''hikka'' and ''shwasa'', based on etiology, signs, symptoms and treatment are being elaborated here, listen to them carefully: |
− | | |
− | Etiological Factors
| |
| | | |
| *Environmental factors: Dust, smoke and wind, residing in cold place, use of cold water. | | *Environmental factors: Dust, smoke and wind, residing in cold place, use of cold water. |